به گزارش
خبرگزاری صداوسیما مرکزکیش، هر چه در آرشیو صدا و سیما و مرکز اسناد سازمان منطقه آزاد کیش بود دستمایه ساخت این مستند شد .
تمام تصاویر و حتی اسناد مکتوب را مطالعه کردم و حتی به اماکنی چون کاخ شاه ، کاخ ولیعهد و کازینو سر زدم و از نزدیک معماری این ساختمان هایی که هنوز بوی نای طاغوت را می دهد تماشا کردم.
کاربری برخی ساختمان ها تغییر کرده(کاخ هویدا ، اکنون امور زنان سازمان منطقه آزاد کیش و مهد کودک و پیش دبستان است) و برخی از ساختمانها نیز متروکه شده است .
لا به لای تصاویر مستند به تصاویری از ریخت و پاش های خاندان پهلوی برخوردم که بسیار تامل برا نگیز بود ، تصاویری از سال های 43 تا 57 ، آن زمان که کیش یک تفرجگاه ویژه برای خاندان سلطنتی و درباریان و البته اُمرا ، سفرا ، وزرا و مهمانان خارجی بود.
ساخت بناهای مختلف از قبیل کاخ ، هتل و کازینو با معماری زیبا و منحصر به فرد و با بهترین مصالح نشان از جدیت خاندان پهلوی برای اختصاصی کردن این قطعه از میهن داشت.
هزینه گزاف توسعه کیش برای استفاده خاندان سلطنتی 54 سال پیش که امکانات مانند امروز نبود تهیه مصالح ساختمانی و وارد کردن آن به جزیره نیمه برهوت کیش کار دشواری بود و البته بسیار پر هزینه .
این هزینه گزاف را محمد رضا شاه پهلوی و همسر او فرح دیبا برای تفریح و خوش گذرانی تامین کرده بودند.
کار ساخت و ساز جزیره کیش به عهده شرکت مرکوری بود .
مرتضی شاملی نویسنده و کارگردان مستند کیش و مات هزینه ثبت شرکت مرکوری (شرکت ایرانی –فرانسوی ) در کیش را 10 میلیون تومان عنوان کرد.
محمود منصف آن زمان مدیر عامل شرکت مرکوری فرانسه در کیش ، با بهره گیری از معماری ويژه که نماد آرم شرکت بود ساخت و سازها را آغاز کرد.
نخستین هتل که برای درباریان در کیش ساخته شد هتل شایان بود و هتل گلدیس نیز برای مهمانان خارجی بنا شد.
البته به این نکته هم باید اشاره کرد که محمد رضا شاه پهلوی ، ولیعهد ، هویدا و اعلم نیز در کیش کاخ های جدا گانه ای داشتند.
اعلم در کتاب خاطرات خود به سپری کردن روزهای پاییزی و زمستانی در کیش اشاره کرده است .
در بخشی از کتاب او آمده است دختران فرانسوی ، ایتالیایی و امریکایی با او همسفربودند و روزهای متمادی در این جزیره دنج و خوش آب و هوا ، به خوش گذرانی و عیاشی می پرداختند.
بهترین مزون های لباس در کیش بود آن هم برای جمعیت اندکی که تنها نیمه دوم سال در جزیره حضور داشتند.
جمعیت ثابت کیش در سال 52 ، یک هزار و 30 نفر بود .
این هزینه های سر سام آور که فقط گوشه ای از آنها را برایتان بازگو کردم در منطقه ای صرف می شد که بومیان آنجا از کمترین امکانات برخوردار بودند.
نه آب مناسب ، نه بهداشت و بیمارستان ، نه امکانات تحصیلی و آموزشی و نه درآمدی که بتوانند روزگارشان را سپری کنند .بیشتر بومیان به حرفه صیادی مشغول بودند و درآمد حاصل از این کار کفاف زندگیشان را نمی داد.
کیش به روایت بومیان و قدیمی هایکی از منابع اطلاعاتی ما پیرمرد سال خورده ای است به نام شنبه دهقان ، یکی از بومیان قدیمی کیش که اصالتا اهل سیستان و بلوچستان است اما نیم قرنی است در کیش زندگی می کند و دوران پهلوی را در این جزیره کوچک تجربه کرده است.
او باغبان هتل شایان بود و خاطره هایی جالب و عبرت انگیز از آن روزها دارد ، مثلا اختصاصی بودن جزیره نکته ای بود که او هم به آن اشاره کرد و گفت : پاییز و زمستان جزیره و سواحل آن در اختیار خاندان سلطنتی و منتسبان او بود و مردم کیش نمی توانستند در کیش تردد کنند.
برمی گردیم به سال 52 آن زمان که کیش زیر گامهای خاندان پهلوی و ثروتمندان لگد مال می شد .
به گفته مهدی ذکایی که به امیر کیش لقب دارد و یکی از فعالان عرصه گردشگری است میزهای طویل با انواع غذاهایی گران قیمت که دست پخت آشپز های ارو پایی بود برای ضیافت های ملکه دربار برپا می شد .
به گفته ذکایی مردم کیش تصور می کردند مانند امارات که امیر نشین است کیش هم امیر دارد به همین علت او را امیر کیش نامیدند.
مهدی ذکایی سال 60 به عنوان مامور از طرف هیئت دولت وقت (دولت شهید رجایی) برای توسعه و آباداتی کیش عازم جزیره شد.
شوی لباس با حضور زنان اروپایی در کیش یکی از مراسمی بود که فرح دیبا هم در آن شرکت داشت.
فرح سال 1353 در سفری به کیش و دیدار با بومیان منطقه ، از آنان خواست از محله های قدیمی مرکز شهر حوالی ساحل ، پشت هتل شایان و محله ماشه (سازمان منطقه آزاد کیش فعلی ) ، کوچ کنند.
پیشنهاد متمرکز شدن آنان در منطقه غربی کیش به بهانه سهولت در اختصاص امکانات به آنان بود.
اما واقعیت چیز دیگری بود..
بومیان بر خلاف میلشان به منطقه دیگر رفتند تا جلوی دست و پای درباریان نباشند و شاه و دارو دسته اش بتوانند در بهترین و دسترس ترین مناطق کیش به خوش گذرانی بپردازند.
آجیپ احمد یکی از بومیان قدیمی کیش حکایت های جالبی برای ما گفت از اینکه ناصر الدین شاه قاجار جزیره را به عالی خان قوام السلطنه هدیه داد و او هم پس از سال ها قسمتی از جزیره را به وزیر دربار خاندان پهلوی اسدالله اعلم فروخت .
با زبان خاص خود که فارسی با لهجه عربی بود شانه بالا انداخت و گفت: پادشاهان و امرا ، به چه حقی تکه ای از سرزمین را هدیه می دادند و یا خرید و فروش می کردند ؟ نمی دانم!!
او هم به تخریب خانه های بومیان کیش اشاره ای کرد و گفت: خانه های های ما را خراب کردند و برای شاه کاخ و کازینو با طرح تاج ساختند .
همینطور که سرش پایین بود تاسف می خورد و آه می کشید و زیر لب زمزمه می کرد همه سلاطین و پادشاهان به سرنوشت فرعون و نمرود دچار می شوند.
پیش از این به کازینو اشاره کردم، کازینو تقریبا یک قمار خانه بود تفریحگاهی با وسایل تفریحی و میز مخصوص بازی پوکر و میز رولت که در مرکز شهر واقع شده بود .
اداره این میزها برای بازی به عهده یک فرد اروپایی بود!!!
ساختمان کازینو هنوز برپاست ، پس ازپیروزی انقلاب این مکان تقریبا تا سال 75 یک شهر بازی کوچک برای ساکنان و مسافران کیش بود .
بیش از 20 سال از این مکان استفاده نشد اما اخیرا در حال بازسازی آن هستند که باید منتظر بمانیم تا کاربری جدید آن را ببینیم .
در مستند کیش و مات که پس از پیروزی انقلاب تهیه شده است آقای کرمی مسئول وقت سازمان عمران کیش اطلاعات دیگری را مطرح می کند .
او می گوید سال 43 شرکت مرکوری با مدیریت محمود منصف اولین کاخ را در کیش برای وزیر دربار وقت اسدالله اعلم ساخت .
سال 45 کار ساخت کاخ شماره یک که مربوط به شاه بود آغاز شد و سال 47 به بهره برداری رسید.
برای درباریان نیز ویلاهای یک و دو طبقه ساخته شد . البته برخی از این ویلاها به قیمت متری 4 هزار تومان به ثروتمندان فروخته می شود.
جزیره اعیانی و درباری که کاملا به تفرجگاهی برای خاندان پهلوی تبدیل شده بود همچنان به پیش می رفت تا اینکه هتل شایان سال 51 و کازینو در همان سال با ویلاهای مختلف برای اقامت ثروتمندان و تفریح و خوش گذرانی ساخته شد.
هفته ای دو پرواز با هواپیمای ایران ایر "هما" ویژه سیاحان داخلی و خارجی در کیش انجام می شد و مسافران سه شب می توانستند در کیش اقامت کنند.
این طرف جزیره ساخت و ساز برای افرادی خاص و آن طرف بی بهره و امکانات ویژه بومیانی که سال ها در کیش گرم و شرجی قامت خمیده ، مو سپید کرده و رخساره پیر کردند.
توسعه بازارها قلب تپنده کیشبه بهمن 57 نزدیک می شویم سال پیروزی انقلاب اسلامی که چهره کشور و البته جزیره کیش را متفاوت کرد.
یک دگرگونی اساسی که کیش را تفرجگاه خاندان سلطنتی به تفریحگاه عمومی مردم ایران و گردشگران دنیا بدل کرده است.
کم کم بازارها ساخته شد ، هتل ها افزایش یافت ، امکانات رفاهی گسترش پیدا کرد و کیش چهره جدیدی به خود گرفت.
کیش که روزگاری تنها 2 بازار داشت یکی قدیمی و عمومی (سفین) دیگری بازاری که برندهای گران دنیا در آن فعالیت داشتند(فرانسه ) ، حالا 34 بازار تجاری و خدماتی دارد .
رحمان سادات نجفی مدیر عامل جامعه بازاریان کیش تعداد شاغلان دراین بازارها را بیش از 15 هزار نفر اعلام و به این نکته هم اشاره کرد که 32 صنف در کیش فعالیت می کنند.
این در حالی است که پیش از انقلاب 30 نفر در شرکت مرکوری کار می کردند و بازار سفین تنها بازار عمومی کیش بود با کمتر از 20 غرفه ، بازار فرانسه هم که متعلق به درباریان و ثروتمندان بود.
فرودگاه کیش پس از تهران و مشهد، سومین فرودگاه پرتردد کشورمسافران کیش پیش از انقلاب شنبه ها و چهارشنبه ها به کیش می آمدند اما حالا روزانه 66 پرواز گردشگران را از اقصی نقاط ایران به کیش می آورد.
عزت الله محمدی مدیر کل فرودگاه بین المللی کیش رکورد پرواز های کیش را در یک روز 138 پرواز اعلام کرد و گفت: سالانه بیش از 24 هزار پرواز در فرودگاه بین المللی کیش انجام می شود.
این پرواز ها از 20 مرکز استان و 3 مبدا خارج از کشور انجام می شود.
مدیران فرودگاههای سراسر کشور برای راه اندازی پرواز مستقیم از شهرهای دیگر به کیش اعلام آمادگی کردند که با توسعه ترمینال کیش پروازها تا روزانه 300 پرواز افزایش می یابد.
طرح توسعه ترمینال کیش با ظرفیت 6 میلیون نفر در سال ، در حال اجرا است و تا پایان 98 به اتمام می رسد.
56 هتل فعال در کیشبرای اقامت این مسافران حتما باید هتل های کیش افزایش می یافت که این کار از سال 68 پس از پایان جنگ تحمیلی، انجام شد و به گفته رئیس جامعه هتلداران کیش اکنون کیش 56 هتل فعال دارد.
مسیح الله صفا تعداد اتاق های این هتل ها را 4 هزار و تعداد تخت ها را 13 هزار تخت عنوان کرد.
او نوید ساخت هتل های جدید را هم داد .
در یک محاسبه سرانگشتی می توان دریافت تعداد هتل های کیش پس از پیروزی انقلاب نسبت به قبل از انقلاب 280 برابر شده است .
و این توسعه نوید بخش آینده روشنتر در کیش است .
کیش مسیر توسعه را با گام های بلند می پیماید و اینک دردانه خلیج فارس یا بهتر بگوییم بهشت خانواده ها سالانه پذیرای یک و نیم میلون گردشگر داخلی و خارجی است.
این آماری بود که مجید ملا نوروزی معاون گردشگری سازمان منطقه آزاد کیش اعلام کرد و مسیر 40 ساله انقلاب را مسیر توسعه و عمران کیش برشمرد .
حالا جزیره کیش در میان آبهای نقره فام خلیج فارس مانند مروارید درشت و مرغوب خودنمایی می کند و پس از آنکه برنامه توسعه آن نوشته شد از سال 68 تا کنون بی وقفه به سمت قله رفیع پیشرفت گام برمی دارد.
یکی دیگر از برنامه هی جذب گردشگر در کیش جشموتره تابستانی است که از بیست ویک سال پیش آغاز شد و هرسال حدود 60 روز در تابستان جشنواره ای با انواع برنامه های شاد و مفرح ویژه خانواده بر گزار می شود.
از کارنوال شادی کودکان گرفته تا تخفیف در قیمت هتل ها و اجناس عرضه شده در بازارها ، همه و همه برای رفاه حال مسافرانی است که کیش را به عنوان مقصد گردشگری انتخاب کرده اند .
بیش از 15 سال است مسیر دریا هم برای مسافران هموارتر شده و تعدادی برای سفر از بنادر آفتاب ، چارک و لنگه با کشتی های مسافری وارد کیش می شوند .
البته ورود خودروهای شخصی هم به کیش آزاد است و مسافران به ویژه در ایام نوروز با خودروهای شخصی به کیش سفر می کنند.
برگزاری جشنواره ها ، همایش ها و نشست های بین المللی و البته نمایشگاهی ملی و بین المللی در حوزه های گردشگری ، انرژی ، صنایع هوایی ، صنایع دریایی ، محیط زیست ، صنایع دستی ، پزشکی و سلامت در توسعه کیش نقش پر رنگی داشته است و اینک کیش بیش از 40 سال قبل در دنیا مطرح است.
پروفسوروالاس آمریکایی که برای شرکت دریک کنگره پزشکی به کیش سفر کرده بود از پیشرفت و توسعه ایران و کیش متعجب شده بود و کیش را یکی از مقاصد سفر خود در سال های متمادی آینده عنوان کرد.
درسال های اخیر گردشگران ایتالیایی ، سوئدی ، آلمانی ، انگلیسی ، روسی در حاشیه برنامه های مختلف به کیش آمدند و از این جزیره دنج و خوش آب و هوا خاطره های ماندگار با خود بردند.
حالا کیش نخستین جزیره و منطقه آزاد گردشگر پذیر کشور است که چند عنوان مهم را هم یدک می کشد.
جزیره پاک ، جزیره امن ، جزیره بدون ترافیک و چراغ قرمز ، جزیره سالم و لبخند خلیج فارس...