پخش زنده
امروز: -
گزارش مکتوب؛
محققان، ناجی باغهای مازندران
محققان مازندران موفق به ابداع روشی نوین برای کنترل آفت مگس میوه مدیترانه ای شدند.
به گزارش خبرگزاری صداوسیما، مرکز مازندران؛ نخستین بار در پاییز سال ۵۴ خسارت لارو این مگس در باغهای هلو مشهد و در سال ۶۲ هم وجود آفت در مازندران روی میوه‌های نارنج، هلو، خرمالو و نارنگی ثبت شد.
به گفته پژوهشگر ژنتیک گیاهی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، این حشره در دنیا حدود ۳۵۰ گونه میزبان دارد و در میان آن‌ها بیشتر به هلو، زردآلو، گلابی، گوجه، سیب، گیلاس، انار، انجیر و مرکبات حمله می‌کند.
نعمت زاده می‌گوید: مبداء اصلی این آفت خطرناک، آفریقای شرقی است و از سال ۱۸۲۹ میلادی به تدریج به سایر کشور‌ها انتشار یافته است.
مشخصات مگس میوه مدیترانه‌ای
مگس میوه مدیترانه‌ای تا سال ۱۳۵۴ جزو آفات قرنطینه‌ای ایران محسوب می‌شد. قاسمی پژوهشگر آفات مازندران هم درباره مشخصات این حشره می‌گوید: حشره کامل به طول ۴ تا ۶ میلیمتر است.
سر خاکستری رنگ و روی خرطوم یک نواره تره دیده می‌شود شاخک حنایی سه مفصلی ودر روی مفصل سوم یک موی حنایی رنگ بلند دیده می‌شود. روی بال سه نوار تیره قرار دارد. پشت شکم پوشیده از مو‌های ریز است. حشره نر تقریبا شبیه به حشره ماده است، ولی تخم ریز ندارد تفاوت عمده مگس نر و ماده این است که ران پا‌های جلو و ساق پا‌های وسط و آخر مگس‌های نر و ماده از نظر مو‌های پوششی با یکدیگر اختلاف دارند.
لارو این حشره هم پا ندارد، اندازه لارو کامل ۷-۱۰ میلی متر، شکل بدن لارو دوکی کشیده و کمی خمیده است.
قاسمی درباره نحوه خسارت زدن این آفت هم گفت: مگس ماده در پوست میوه تخم ریزی می‌کند و لارو از گوشت میوه تغذیه نموده بر اثر تغذیه لارو یک نوع لهیدگی و تغییر رنگ مخصوصی در میوه دیده می‌شود.
مازندران ۱۶۰ هزار هکتار باغ انواع میوه دارد که ۱۱۰ هزار هکتار آن از انواع مرکبات به ویژه پرتقال است و سالانه حدود ۲ و نیم میلیون تن محصول از این باغ‌ها برداشت می‌شود.
مهمترین میوه باغهای مرکبات مازندران را انوع نارنگی و پرتقال تشکیل می‌دهد و بسته به گونه درخت به صورت زودرس و یا دیررس برداشت می‌شود. انشو، پیج، کلمانتین، یافا و یونسی از انواغ نارنگی‌هایی است که برداشت نوع زودرس آن‌ها از اواخر شهریور آغاز شد و هم اکنون نیز زمان برداشت رقم دیررس آغاز شد.
برداشت گونه‌های مختلف پرتقال در مازندران هم از نیمه آبان آغاز می‌شود و در صورت مساعد بودن شرایط آب و هوائی تا اواخر دی ادامه می‌یابد.
مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی مازندران درباره گسترش شیوع آفت مگس مدیترانه‌ای هشدار داد و گفت: که سطح ردیابی این مگس به حدود ۵۴ هزار هکتار رسیده است.
عبدالرحمان زاغی با تاکید بر این که محصول نارنگی در برخی از کانون‌های شیوع آفت دچار آسیب شده است از باغداران خواست تا هرچه سریعتر برای برداشت میوه‌های رسیده موجود در سردرخت اقدام کنند.
راه‌های مقابله با این آفت
کارشناس حفظ نباتات مازندران، بهترین روش مقابله با آفات را اقدامات پیشگیرانه می‌داند و از صاحبان باغهای مرکبات به ویژه باغهای نارنگی خواست تا میوه‌های فاسد را از پای درختان جمع آوری و در عمق ۴۰ تا ۵۰ سانتی متری زمین دفن کنند.
براری همچنین تسریع در برداشت میوه‌های رسیده درختان را ضروری دانست و افزود: میوه‌ها در صورتی که برداشت نشوند و روی درخت باقی بمانند، میزبان آفت خواهند بود، زیرا مگس میوه در شرایط سخت، تا ۲ ماه زنده می‌ماند، اما اگر شرایط مساعد باشد تا ۶ ماه هم امکان زنده بودن آن‌ها وجود دارد.
شهیدی فر مدیرکل جهاد کشاورزی مازندران هم با اشاره به رصد روزانه این آفت در باغهای استان می‌گوید: دوره‌های آموزشی با همکاری دهیاران و گروه‌های آموزش محلی درمناطق مختلف استان برای باغداران در حال برگزاری است و مراکز ترویج جهادکشاورزی هم آماده گسترش دوره‌ها هستند.
شهیدی فر افزود: سموم مورد نیاز به اندازه کافی در استان موجود است و باغداران در این باره نگران نباشند.
روش‌های نوین مبارزه با این حشره
اما در حالی که کارشناسان و مسئولان جهاد کشاورزی مازندران مهمترین راه مبارزه با این آفت را سمپاشی و تسریع در برداشت می‌دانند، محققان جوان مازندران از ابداع روشی جدید در این باره خبر دادند.
دکتر مهرداد احمدی پژوهشگر مرکز تحقیقات هسته‌ای کشاورزی کشور می‌گوید: در این روش، میوه‌های آلوده از باغ جدا می‌شوند لارو‌های مگس روی این میوه‌ها در جعبه‌های شیشه‌ای برای تکثیر مگس قرار می‌گیرند تا تخم مگس را جدا کنند.
سپس لارو‌ها روی جیره‌های غذایی قرار می‌گیرند تا پس از یک هفته به رشد مناسب برسند. شفیره‌های تولید شده را در دستگاه گاماسل (پرتودهی با اشعه گاما) قرار می‌دهند که بر اثر تابش این اشعه، عقیم می‌شوند. در مرحله بعد، شفیره‌های عقیم شده را در ۲۰ مرحله به باغ منتقل می‌کنند که مهمترین مرحله آن، زمان رنگ گرفتن میوه هاست. در ادامه، مگس به رشد طبیعی خود ادامه می‌دهد و حتی جفت گیری هم دارد، اما قابلیت باروری ندارد و نمی‌تواند به مرکبات آسیب برساند.
به گفته احمدی، دانش اجرای این روش هم اکنون فقط در اختیار ۵ کشور جهان است و ایران نخستین کشور آسیای میانه در دستیابی به این دانش محسوب می‌شود.
این پژوهشگر افزود: هزینه اجرای این طرح کمتر از یک دهم هزینه‌های سمپاشی و سایر روش‌های مبارزه با این آفت است و از روش‌های دوستدار محیط زیست نیز به شمار می‌رود.
احمدی گفت: با این روش، ایران از واردات سموم تکنیکال که فقط در اختیار انگلیس و اسپانیا قرار دارد نیز بی نیاز می‌شود.
بر این اساس با استفاده از این روش، ضمن بی نیازی از خروج بیش از ۲ میلیون دلار ارز برای واردات سموم و مواد اولیه مورد نیاز برای دفع مگس میوه مدیترانه، ضایعات مرکبات ناشی از هجوم این مگس و اثر تخریبی سموم نیز به صفر می‌رسد که می‌تواند تولید ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار تنی مرکبات مازندران را به حدود ۴ میلیون تن برساند.
با حفظ تولید ۴ میلیون تنی مرکبات از هدر رفت ۲ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان تولیدات پیشگیری می‌شود و این در حالی است که مصرف مرکبات کشور نیز سالانه حدود ۴ میلیون تن است. یعنی مازندران به تنهایی می‌تواند ایران را واردات این بخش بی نیاز کند.
به گفته پژوهشگر ژنتیک گیاهی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، این حشره در دنیا حدود ۳۵۰ گونه میزبان دارد و در میان آن‌ها بیشتر به هلو، زردآلو، گلابی، گوجه، سیب، گیلاس، انار، انجیر و مرکبات حمله می‌کند.
نعمت زاده می‌گوید: مبداء اصلی این آفت خطرناک، آفریقای شرقی است و از سال ۱۸۲۹ میلادی به تدریج به سایر کشور‌ها انتشار یافته است.
مشخصات مگس میوه مدیترانه‌ای
مگس میوه مدیترانه‌ای تا سال ۱۳۵۴ جزو آفات قرنطینه‌ای ایران محسوب می‌شد. قاسمی پژوهشگر آفات مازندران هم درباره مشخصات این حشره می‌گوید: حشره کامل به طول ۴ تا ۶ میلیمتر است.
سر خاکستری رنگ و روی خرطوم یک نواره تره دیده می‌شود شاخک حنایی سه مفصلی ودر روی مفصل سوم یک موی حنایی رنگ بلند دیده می‌شود. روی بال سه نوار تیره قرار دارد. پشت شکم پوشیده از مو‌های ریز است. حشره نر تقریبا شبیه به حشره ماده است، ولی تخم ریز ندارد تفاوت عمده مگس نر و ماده این است که ران پا‌های جلو و ساق پا‌های وسط و آخر مگس‌های نر و ماده از نظر مو‌های پوششی با یکدیگر اختلاف دارند.
لارو این حشره هم پا ندارد، اندازه لارو کامل ۷-۱۰ میلی متر، شکل بدن لارو دوکی کشیده و کمی خمیده است.
قاسمی درباره نحوه خسارت زدن این آفت هم گفت: مگس ماده در پوست میوه تخم ریزی می‌کند و لارو از گوشت میوه تغذیه نموده بر اثر تغذیه لارو یک نوع لهیدگی و تغییر رنگ مخصوصی در میوه دیده می‌شود.
مازندران ۱۶۰ هزار هکتار باغ انواع میوه دارد که ۱۱۰ هزار هکتار آن از انواع مرکبات به ویژه پرتقال است و سالانه حدود ۲ و نیم میلیون تن محصول از این باغ‌ها برداشت می‌شود.
مهمترین میوه باغهای مرکبات مازندران را انوع نارنگی و پرتقال تشکیل می‌دهد و بسته به گونه درخت به صورت زودرس و یا دیررس برداشت می‌شود. انشو، پیج، کلمانتین، یافا و یونسی از انواغ نارنگی‌هایی است که برداشت نوع زودرس آن‌ها از اواخر شهریور آغاز شد و هم اکنون نیز زمان برداشت رقم دیررس آغاز شد.
برداشت گونه‌های مختلف پرتقال در مازندران هم از نیمه آبان آغاز می‌شود و در صورت مساعد بودن شرایط آب و هوائی تا اواخر دی ادامه می‌یابد.
مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی مازندران درباره گسترش شیوع آفت مگس مدیترانه‌ای هشدار داد و گفت: که سطح ردیابی این مگس به حدود ۵۴ هزار هکتار رسیده است.
عبدالرحمان زاغی با تاکید بر این که محصول نارنگی در برخی از کانون‌های شیوع آفت دچار آسیب شده است از باغداران خواست تا هرچه سریعتر برای برداشت میوه‌های رسیده موجود در سردرخت اقدام کنند.
راه‌های مقابله با این آفت
کارشناس حفظ نباتات مازندران، بهترین روش مقابله با آفات را اقدامات پیشگیرانه می‌داند و از صاحبان باغهای مرکبات به ویژه باغهای نارنگی خواست تا میوه‌های فاسد را از پای درختان جمع آوری و در عمق ۴۰ تا ۵۰ سانتی متری زمین دفن کنند.
براری همچنین تسریع در برداشت میوه‌های رسیده درختان را ضروری دانست و افزود: میوه‌ها در صورتی که برداشت نشوند و روی درخت باقی بمانند، میزبان آفت خواهند بود، زیرا مگس میوه در شرایط سخت، تا ۲ ماه زنده می‌ماند، اما اگر شرایط مساعد باشد تا ۶ ماه هم امکان زنده بودن آن‌ها وجود دارد.
شهیدی فر مدیرکل جهاد کشاورزی مازندران هم با اشاره به رصد روزانه این آفت در باغهای استان می‌گوید: دوره‌های آموزشی با همکاری دهیاران و گروه‌های آموزش محلی درمناطق مختلف استان برای باغداران در حال برگزاری است و مراکز ترویج جهادکشاورزی هم آماده گسترش دوره‌ها هستند.
شهیدی فر افزود: سموم مورد نیاز به اندازه کافی در استان موجود است و باغداران در این باره نگران نباشند.
روش‌های نوین مبارزه با این حشره
اما در حالی که کارشناسان و مسئولان جهاد کشاورزی مازندران مهمترین راه مبارزه با این آفت را سمپاشی و تسریع در برداشت می‌دانند، محققان جوان مازندران از ابداع روشی جدید در این باره خبر دادند.
دکتر مهرداد احمدی پژوهشگر مرکز تحقیقات هسته‌ای کشاورزی کشور می‌گوید: در این روش، میوه‌های آلوده از باغ جدا می‌شوند لارو‌های مگس روی این میوه‌ها در جعبه‌های شیشه‌ای برای تکثیر مگس قرار می‌گیرند تا تخم مگس را جدا کنند.
سپس لارو‌ها روی جیره‌های غذایی قرار می‌گیرند تا پس از یک هفته به رشد مناسب برسند. شفیره‌های تولید شده را در دستگاه گاماسل (پرتودهی با اشعه گاما) قرار می‌دهند که بر اثر تابش این اشعه، عقیم می‌شوند. در مرحله بعد، شفیره‌های عقیم شده را در ۲۰ مرحله به باغ منتقل می‌کنند که مهمترین مرحله آن، زمان رنگ گرفتن میوه هاست. در ادامه، مگس به رشد طبیعی خود ادامه می‌دهد و حتی جفت گیری هم دارد، اما قابلیت باروری ندارد و نمی‌تواند به مرکبات آسیب برساند.
به گفته احمدی، دانش اجرای این روش هم اکنون فقط در اختیار ۵ کشور جهان است و ایران نخستین کشور آسیای میانه در دستیابی به این دانش محسوب می‌شود.
این پژوهشگر افزود: هزینه اجرای این طرح کمتر از یک دهم هزینه‌های سمپاشی و سایر روش‌های مبارزه با این آفت است و از روش‌های دوستدار محیط زیست نیز به شمار می‌رود.
احمدی گفت: با این روش، ایران از واردات سموم تکنیکال که فقط در اختیار انگلیس و اسپانیا قرار دارد نیز بی نیاز می‌شود.
بر این اساس با استفاده از این روش، ضمن بی نیازی از خروج بیش از ۲ میلیون دلار ارز برای واردات سموم و مواد اولیه مورد نیاز برای دفع مگس میوه مدیترانه، ضایعات مرکبات ناشی از هجوم این مگس و اثر تخریبی سموم نیز به صفر می‌رسد که می‌تواند تولید ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار تنی مرکبات مازندران را به حدود ۴ میلیون تن برساند.
با حفظ تولید ۴ میلیون تنی مرکبات از هدر رفت ۲ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان تولیدات پیشگیری می‌شود و این در حالی است که مصرف مرکبات کشور نیز سالانه حدود ۴ میلیون تن است. یعنی مازندران به تنهایی می‌تواند ایران را واردات این بخش بی نیاز کند.
نظر شما