همراه با یک تورگردشگری در پایتخت حکومت صفویان

به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز قزوین، شاه طهماسب صفوی به علت نزدیکی تبریز به مرز‌های عثمانی و آسیب‌پذیر بودن این شهر و نیز دور بودن از خراسان و هجوم مداوم ازبکان به ایران، پایتخت را از تبریز به قزوین انتقال داد و این شهر به مدت ۵۷ سال پایتخت ایران بود.
همین پایتختی موجب شد قزوین دارای اماکن و موزه‌های تاریخی بسیاری باشد و مزیت دیگر قزوین نزدیکی آن به تهران پایتخت ایران است که حدود ۲ ساعت با آن فاصله دارد.
علی نظری که به اتفاق یک تورگردشگری از شهراصفهان به قزوین سفر کرده درگفتگو با خبرنگار خبرگزاری صدا و سیمای مرکز قزوین می‌گوید: من در مورد این شهر و بنا‌های تاریخی اش اطلاعاتی نداشتم، تصوری هم در ذهن نداشتم، اما با یک تور گردشگری که به این شهر تاریخی آمدم و متوجه زیبایی‌های فراوان تاریخی و فرهنگی این شهر شدم.
نظری می‌افزاید: من به همراه این تور ساعت ۷ صبح اصفهان را به مقصد قزوین ترک کردیم و حدود ساعت ۱۳ وارد این شهر شدیم.
نظری اضافه می‌کند: قبل از سفر اکثر اماکن دیدنی شهر قزوین را از طریق اینترنت جستجو و یادداشت کرده بودم، ولی خوشبختانه در بدو ورود و درنزدیکی دروازه تهران یک ایستگاه اطلاع رسانی برای گردشگران فعال بود و نقاط دیدنی شهر را به ما راهنمایی کرد.
دروازه تهران شهر قزوین درگذشته یکی از هفت دروازه این شهر بوده که نظری می‌گوید: تصاویر بسیار زیبایی از این دروازه به یادگار ثبت کردم.
نظری اضافه می‌کند: به سمت خیابان عبید زاکانی جایی که حمام زیبای قجر در آنجا قرار داشت رهسپار شدیم.
حمام قجر یکی از کهن‌ترین و بزرگترین گرمابه‌های شهر قزوین است. در سال ۱۰۵۷ هجری قمری و به دستور شاه عباس صفوی ساخته و در ابتدا آن را «حمام شاهی» می‌نامیدند.
این حمام از سه بخش اصلی سربینه، میاندر و گرمخانه تشکیل شده و قسمت زنانه و مردانه‌ی این حمام مجزاست.
درحال حاضر این مکان تبدیل به موزه مردم شناسی شده و روی سکو‌ها، مجسمه‌های مومی مختلفی از آداب و رسوم گذشته دیده میشه. این مجسمه‌ها بیانگر سه دسته مشاغل، زندگی روزمره و آداب و رسوم مردم قزوین در گذشته است.
یک بخشی از این حمام هم اختصاص یافته به فروش زیورآلات و آتلیه عکاسی کوچک که به مشتریان خدمات ارائه می‌کند.
حسن کیایی یکی دیگری از گردشگران اصفهانی که با تور گردشگری به قزوین آمده هم می‌گوید: ما پس ازبازدید از حمام قجر خیابان عبید زاکانی را پیاده طی کردیم به سمت خیابان امام خمینی، جایی که سرای زیبایی سعدالسلطنه در آن واقع شده رفتیم.
او می‌افزاید: از زیبایی‌های این بازار قدیمی هر چه بگویم کم است.
معماری این بازار در زمان صفویان شکل گرفته، ولی در زمان قاجاریه بخش‌هایی، چون کاروانسرای سعد السلطنه به دستور ناصرالدین شاه قاجار به این بازار اضافه گردیده است.
فروشگاه‌های صنایع دستی، چرم، مینا کاری، البسه سنتی و چند کافه‌ی زیبا در دل بازار به چشم می‌خورد که تمامی حجره‌ها مرمت شده، ولی همچنان به صورت سنتی با درب و پنجره‌های چوبی معماری و شکل و شمایل قدیمی را به تصویر می‌کشد که به لحاظ معماری یکی از شاهکارهاست.
خانم مریم بابایی ازدیگر گردشگران تور گردشگری اصفهان هم دراین گفتگو با خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما همکلام میشود و می‌گوید: ما پس از دیدن از سرای بی نظیر سعدالسلطنه به سمت اثر تاریخی چهل ستون قزوین رفتیم که فاصله آن با سرای زیبا سعد السلطنه ۷ دقیقه بود که این مسیر را پیاده طی کردیم.
عمارت چهل ستون یا کلاه فرنگی یکی از آثار مهم باقی مانده از دوره صفویه واز مجموعه کاخ‌های سلطنتی روزگار شاه طهماسب صفوی است.
قدمت این کاخ قبل از چهل ستون اصفهان است و در زمانی که قزوین پایتخت بوده این کاخ به دستور شاه طهماسب صفوی ساخته شده است و این بنا بر اساس معماری ترکان ۲ طبقه و مساحتی بیش از ۵۰۰ متر مربع دارد.
این مکان در حال حاضر به عنوان موزه قزوین استفاده می‌شود و طبقه بالای آن که موزه خوشنویسی است
طبقه پایین عمارت دارای حوض کوچک مرمری و دیوار‌ها تماما گچ بری و نقاشی شده است و محوطه اطراف کاخ، سرسبز و پوشیده از درختان گوناگون است.
مریم بابایی می‌افزاید: پس از بازدید از عمارت زیبای چهل ستون با ماشین راهی حسینیه زیبا و منحصر به فرد، امینی‌ها واقع در خیابان مولوی شهر قزوین شدیم.
او اضافه می‌کند: حسینیه با پنجره‌ها و شیشه‌های رنگی، فرش‌های دستباف ایرانی، سقف‌های معرق کاری و همچنین لوستر‌های گرانبها و قیمتی چشم هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌کند.
این حسینیه روزگاری منزل یکی از تجار به نام شهر، حاج محمد رضا امینی بوده است. ناصرالدین شاه قاجار قصد تصرف این خانه زیبا را داشته. اما صاحبخانه با درایت خود و به علت علاقه وافری که به اهل بیت علیهم السلام داشته، این خانه را وقف حسینیه می‌کند. این خانه دارای سه تالار به موازات هم می‌باشد و سه اتاق تو در تودارد.
همچنین آب انبار طویل و بزرگی که در زیرزمین خانه وجود دارد تبدیل به موزه عاشورا شده است که ادوات جنگی، لباس‌های تعزیه و پرچم و بیرق در آنجا نگهداری می‌شود.
مقصد بعدی تور گردشگری اصفهان پس از بازدید از حسینیه امینی‌ها امامزاده شاهزاده حسین (ع) بود.
نسبت این امامزاده به امام رضا علیه السلام بر می‌گردد. بنای امامزاده را دختر شاه طهماسب ساخته است.
کاظم باقری از دیگر گردشگران اضفهانی تور یاد شده می‌گوید: وقت اذان مغرب به این امامزاده رسیدیم و پس از خواندن نماز به سمت یکی از رستوران‌های شهر قزوین راهی شدیم. چند دقیقه در صف طولانی رستوران ایستادیم.
باقری می‌افزاید: از پله‌های رستوران که بالا می‌رفتیم بوی مطبوع قیمه نثار قزوینی عجیب به مشام می‌رسید. پس از صرف سوپ خوشمزه و گرم قیمه نثار‌های رنگی و معطر از راه رسید، کیفیت غذا و طعم و مزه آن به شدت خوشمزه و دل انگیز بود.
قیمه نثار قزوینی ترکیبی از خلال بادام، پسته، پوست پرتقال، زرشک دارچین، پلو و گوشت خورشتی است.
باقری می‌گوید: پس از صرف ناهار خوشمزه راهی کلیسای روسی کانتور در خیابان آیت الله طالقانی شهر قزوین شدیم.
این کلیسا کوچکترین کلیسای ایران است و در جنگ جهانی دوم در زمان اشغال ایران به دست روس‌ها بنا شده است. در بدو ورود به حیاط کلیسا یک سنگ قبر مشکی که متعلق به یکی از خلبان‌های روسی است به چشم می‌خورد.
در داخل این کلیسای کوچک خبری از محراب و محل عبادت نیست بلکه کاربری آن تغییر کرده و به یک فروشگاه زیور آلات و وسایل تزیینی تبدیل شده است.
آرش نصیری یکی دیگر از گردشگران اصفهانی می‌گوید:در روز دوم اقامتمان در قزوین دنبال جایی برای صرف صبحانه بودیم که حلیم قزوین را به ما معرفی کردند. حلیم قزوین بسیار معروف است و بگفته اهالی حتی هر روز صبح زود به تهران برای فروش ارسال می‌شود.
نصیری می‌افزاید: پس از صرف صبحانه به سمت یکی از آب انبار‌های شهر قزوین بنام آب انبار سردار بزرگ راه افتادیم. این آب انبار در خیابان راه آهن این شهر قرار دارد.
معمارى شگفت انگیز آب انبارهاى قزوین که هر یک پلانى جداگانه و متفاوت دارند، از تزیینات هنرى چشم‌گیرى برخوردارند که این آثار را به مهمترین جاذبه‌هاى گردشگرى شهر قزوین تبدیل کرده است.
قزوین به علت دارا بودن ده‌ها آب انبار، به شهر آب انبار‌های کشور هم شهرت یافته است.
کمبود آب در قزوین سابقه طولانى دارد و حتى ناصرخسرو در سفرنامه خود به آن اشاره کرده است.
در قرن پنجم هجرى، افراد خیر براى رفع کم آبى شهر اقدام به حفر قنات کردند، اما، چون باز هم در تابستان کم آبى به وجود مى‌آمد، مردم ثروتمند و خیر در محلات مختلف به ساخت آب انبار پرداختند.
شیوه ساخت آب‌انبار‌های ایران، این بنا‌ها را به جاذبه‌های گردشگری استان‌هایی از جمله قزوین تبدیل کرده است که آب انبار زیاد دارند.
یکی از معروفترین آب انبار‌های شهر قزوین که از آن نام بردیم، آب انبارسردار بزرگ است. این آب انبار بزرگترین آب انبار تک گنبدی ایران است و بانیان این بنا محمد حسن خان و محمد حسین خان سردار از امرای فتحعلی شاه قاجار بودند.
این آب انبار دارای سردری رفیع با قوس جناغی است و راه شیر آب انبار، پنجاه پله سنگی دارد و برای دسترسی به آب باید دوازده و نیم متر پایین رفت.
مخزن آب آن مربع شکل و به ابعاد تقریبی ۱۷ متر است که مصالح به کار رفته در آن، شفته آهک با روکش ساروج است.
گنبد عظیم آب انبار، آجری و در بالاترین قسمت آن بادگیری قرار دارد و ارتفاع بلندترین نقطه آن تا کف آب انبار، حدود ۲۸.۵ متر و حجم مخزن این آب انبار سه هزار و ۶۰۰ مترمکعب است.
از نقاط دیدنی و تاریخی دیگرشهر قزوین که تور گردشگری اصفهان از آن‌ها بازدید کرده بودند خانه‌های تاریخی مثل خانه یزدی‌ها و مسجد جامع قزوین بود.
مسجد جامع قزوین یا مسجد جامع عتیق یکی از بزگترین مساجد ایران و کهن‌ترین مسجد جامع ایران که متعلق به دوره قاجار است. بنای نخست آن روی آتشکده‌های دوران ساسانیان ساخته شده است.
تور گردشگری اصفهان در پایان سفری یک و نیم روزه خود معتقدند بدون شک سفر به قزوین یکی از به یادماندنی‌ترین سفر‌های ما بوده است.
این گروه گفتند: می‌توان سفر خود را با خرید سوغات شیرینی قزوین شیرین‌تر کرد.
شیرینی‌های قزوین جزو معروفترین و با کیفیت‌ترین شیرینی‌ها ست که از بین آن‌ها نان نازک (شیرینی لایه لایه‌ای با پودر گردو و پسته)، کلوچه گردویی و باقلوای سه رنگ مخصوص قزوین خیلی پرطرفدار است. قزوین حلوای مخصوصی هم داره که می‌توان از قنادی‌ها خریدکرد.
قزوین از قدیمی‌ترین حوزه‌های تمدنی ایران است که بر اساس یافته‌های باستان شناسان سابقه سکونت در آن به ۱۰ هزار سال قبل می‌رسد.
استان قزوین با ثبت بیش از هزار و سیصدو هفتاد اثر تاریخی که حدود ۱۳ درصد بنا‌های تاریخی کشور را شامل می‌شود در این زمینه در رتبه نخست کشورقرار دارد.
معرفترین این آثارتاریخی را می‌توان از قلعه تاریخی حسن صباح و لمبسرو دریاچه زیبای اُوان در الموت تا برج‌های مشهور خرقان و آبگرم در شهرستان آوج، تپه‌های باستانی سگزآباد در شهرستان بوئین زهرا، قزقلعه در شهرستان آبیک، خانه اربابی و تپه‌های باستانی شهرستان البرز تا بقعه چهار انبیا، آرامگاه حمدالله مستوفی و احمد غزالی و خانه امیرکبیر شهرقزوین نام برد که نمونه‌های از جمله صد‌ها اثرتاریخی در استان قزوین است.
اما شهر قزوین با پیشینه غنی فرهنگی و تاریخی متاسفانه هنوز برای گردشگران ناشناخته مانده است که در همین باره رئیس ستاد خدمات سفر استان قزوین می‌گوید: با انتخاب شعار «قزوین، نزدیکترین مقصد» گردشگری برای جذب جمعیت ۱۵میلیون نفری تهران و البرز انتخاب شده است.
علی فرخزاد می‌افزاید: باید ظرفیت‌ها و قابلیت‌های بی نظیر قزوین در سطح بین‌المللی معرفی شود تا این استان به مقصد گردشگری تبدیل شود.
گردشگری دردنیا امروز تبدیل به صنعتی پول‌ساز و جذاب شده که رشد و ترقی آن در کشور نیازمند برنامه‌ریزی کارشناسانه و سرمایه‌گذاری در این بخش است.
نبود زیرسازی، تبلیغات کم، تبدیل نشدن آثار تاریخی به آثار شاخص، وجود مسیر‌های ناهموار برای دسترسی به برخی آثار و... سبب شده تا استان قزوین علی‌رغم وجود بنا‌ها و گنجینه‌های ارزشمند، از بخش گردشگری درآمدزایی آنچنانی نداشته باشد.
همت مسئولان فارغ از مشکلات گذشته و آگاهی مردم در خصوص اهمیت حفظ آثار تاریخی می‌تواند گردشگری در استان قزوین را به صنعتی پررونق و تأثیرگذار تبدیل کند.
نگارنده: علی صفری الموتی