گزارش مکتوب
روند کند جلوگیری از هدررفت آب در خراسان جنوبی و دلایل آن
هدر رفت آب در شبکه های آب شهری خراسان جنوبی حدود 30 درصد است که دلایل مختلفی، کاهش این هدر رفت را با کندی مواجه کرده است.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز خراسان جنوبی، این استان دومین استان بیابانی کشور به لحاظ وسعت بیابانها است. از طرفی خراسان جنوبی، به لحاظ داشتن منابع آبی و ذخیره سفره های زیرزمینی، استان بیست و نهم در کوتاه مدت و استان سی و سوم کشور در دراز مدت است. با این وضعیت، قطره قطره آب در خراسان جنوبی حکم زر پیدا می کند و باید برای حفظ آن از بهترین و پیشرفته ترین امکانات بهره گرفت. تزریق قطره چکانی اعتبارات، مزید بر علت معاون بهره برداری شرکت آب و فاضلاب شهری استان گفت : طول خطوط انتقال و شبکه توزیع آب خراسان جنوبی 2 هزار و 200 کیلومتر است که 25 درصد آن یعنی 550 کیلومتر فرسوده است و نیاز به اصلاح و بازسازی دارد. هاشم آبادی افزود: اگر چه فرسودگی شبکه های آب، عمده دلیل هدر رفت آب است اما تزریق قطره چکانی اعتبارات مورد نیاز برای بازسازی انشعابات فرسوده و همچنین پرداخت مطالبات پیمانکاران طرح های بازسازی به صورت اسناد مالی به جای پول نقد، بر کندی روند جلوگیری از هدر رفت آب در استان افزوده است. وی هزینه بازسازی هر کیلومتر از انشعابات فرسوده آب را 200 میلیون تومان اعلام کرد و گفت: در مجموع برای بازسازی تمام انشعابات فرسوده آب استان اعتباری معادل 110 میلیارد تومان نیاز است.
با گذشت 9 ماه از سال تنها 41 درصد از اعتبارات بازسازی اختصاص پیدا کرده است
هاشمی آبادی، معاون بهره برداری شرکت آب و فاضلاب شهری استان گفت: اعتبارات پیش بینی شده برای بازسازی شبکه های آب شهری استان در سال 97، 5 میلیارد و 200 میلیون تومان است که با گذشت 9 ماه تنها 41 درصد آن معادل 2 میلیارد و 100 میلیون تومان به خراسان جنوبی پرداخت شده است.
اسناد خزانه، قدرت خرید پیمانکاران را کاهش و مبلغ قرارداد را افزایش می دهد معاون مهندسی و توسعه شرکت آب و فاضلاب شهری استان نیز گفت: هزینه قراردادهایی که پیمانکاران طرح های آب و فاضلاب دریافت می کنند در چند سال اخیر به دلیل کاهش نقدینگی دولت، به صورت اوراق خزانه داری کشور و اوراق مشارکت پرداخت می شود. سالاری افزود: این اوراق سر رسید 2 ماهه تا 2 ساله دارد که پس از پایان زمان سررسید آن، پیمانکار با مراجعه به بانک و یا شرکت سهامدار، پول نقد دریافت می کند. وی گفت: به دلیل اینکه پیمانکاران در شروع طرح، هیچگونه نقدینگی از سوی دولت دریافت نمی کنند و با اوراق خزانه نیز نمی توانند مصالح اولیه خود را خرید کنند و مجبورند هزینه مصالح را از جیب خود پرداخت کنند به همین علت قدرت خرید آنها کاهش می یابد و همین امر سبب می شود که پیمانکاران، در مزایده هایی که برای اجرای طرحهای آب و فاضلاب برگزار می شود هزینه های پیشنهادی خود را بیشتر از هزینه واقعی مورد نیاز اجرای طرح اعلام کنند. نرخ تنزیلی اوراق مشارکت، رغبت پیمانکاران را دو چندان کاهش می دهد آقای فاطمی یکی از پیمانکاران طرح های آب و فاضلاب شهری خراسان جنوبی می گوید: در چند سال قبل حتی به پیمانکاران اعلام هم نمی کردند که هزینه قرارداد به صورت اوراق مشارکت پرداخت می شود و پس از شروع کار متوجه می شدیم که نقدینگی در کار نیست، اما خوشبختانه در یکی دو سال اخیر در اول کار و هنگام برگزاری مناقصه اعلام می شود که هزینه قرارداد به صورت اوراق مشارکت پرداخت می شود. فاطمی افزود: این اوراق مدت دار است و بعد از چند ماه یا سال نقدینگی آن به دستمان می آید اما آنچه که رغبت ما پیمانکاران را برای اجرای طرح های آب و فاضلاب کم کرده است نرخ تنزیلی اوراق مشارکت است و این بدان معناست که وقتی پس از سررسید مدت اوراق، برای تحویل نقدینگی مان به بانک و یا بورس مراجعه می کنیم مقدار نقدینگی ای که به ما تحویل داده می شود کمتر از ارزش اوراقی است که به بانک یا بورس می دهیم. او گفت: پرداخت هزینه قرارداد به صورت اوراق مشارکت، تنها افت نقدینگی ما پیمانکاران را به دنبال دارد و تا پولی نباشد ما قدرت خرید مصالح و به کارگیری نیروی انسانی را نداریم. از طرفی به گفته این پیمانکاران، برخی از اوراق مشارکت به دلیل نماد نبودن سهام مربوطه و معروف نبودن این سهام در بورس، قابل خرید و فروش نیست.
2.5 میلیارد تومان، هزینه کاهش یک درصدی هدر رفت آۤب
به گفته هاشم آبادی به طور متوسط برای کاهش یک درصد هدررفت آب در شهرهای استان 2.5 میلیارد تومان اعتبار مورد نیاز است که این میزان در هر شهری به تناسب بزرگ و کوچک بودن آن متفاوت است. حال با این تزریق قطره چکانی در سال چند درصد می توان از هدررفت آب کم کرد؟
آقای هاشمی گفت: قدمت و فرسودگی شبکه های توزیع در شهری های استان ازجمله شهر بیرجند مهم ترین عامل هدررفت آب است که اتفاقات و نشت های نامرئی را درپی دارد.
وی علت افزایش نشت های مرئی و نامرئی در شبکه توزیع آب را تغییرات فشار آب در لوله ها در اثر تغییر الگوی مصرف در طول شبانه روز و فصول مختلف عنوان کرد و افزود: شکستگی های اجتناب ناپذیری که به دلایل مختلف در شبکه توزیع رخ می دهد نیز بر میزان هدررفت تاثیر می گذارد.
بیرجند، اولین شهر دارای لوله کشی آب در کشور با همه این توضیحات باید اضافه کنم که قدمت لوله کشی های آب در خراسان جنوبی به ویژه مرکز این استان یعنی بیرجند، به حدود 50 سال پیش بر می گردد و بیرجند اولین شهر کشور بوده که لوله کشی آب آشامیدنی شده است و همین قدمت بالای انشعابات، اتفاقات شبکه آب را که سبب هدر رفت این مایه حیات می شود هر روز بیشتر می کند و اگر حمایتی از پیمانکاران و مجریان طرح های آب و فاضلاب نکنیم نمی توان گفت خشکسالیهای این استان کم آب چه سرانجامی خواهد داشت.