افغانستان و کاهش نظامیان آمریکا، چند سناریو

به گزارش سرويس بين الملل خبرگزاري صدا وسيما، بحران افغانستان مختص دوره بعد از 2001 میلادی نیست. در واقع ریشه های بی نظمی عمومی و سراسرس باز می گردد به ساخت قدرت سیاسی ، رقابت های قومی و مقتضیات ژئوپلتیک آن در کنار شکل گیری کانون های افراط گرایی دینی.
افغانستان کشوری است که مرگبارترین درگیری های داخلی را تجربه می کند. تنها در سال 2018 بیش از 40 هزار نظامی و غیرنظامی در افغانستان کشده شده اند. ترامپ در اواسط ماه دسامبر اعلام کرد که قصد دارد نیمی از نیروهای آمریکایی را از افغانستان خارج کند. اما این تصمیم ترامپ یک تصمیم غیرمنتظره بود و هماهنگی های لازم در خصوص آن با مقامات ارشد نظامی آمریکا صورت نگرفته بود. در نتیجه، این نگرانی وجود دارد که خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان احتمالا می تواند دامنه درگیری ها در این کشور را در سال میلادی 2019 تشدید کند.
میزان تلفات انسانی جنگ در افغانستان در سال 2018 در مقایسه با سال های بعد از حمله آمریکا به افغانستان در سال 2001، که به برکناری حکومت طالبان در افغانستان منتهی شد، به مراتب بیشتر است. نیروهای طالبان در حال حاضر کنترل حدود نیمی از افغانستان را در دست دارند.
""آمریکا در ماه سپتامبر سال 2018 زلمای خلیل زاد، دیپلمات کارکشته آمریکایی، را به عنوان نماینده خود در گفتگوهای صلح منصوب کرد. با این حال، نمایندگان طالبان همچنان تاکید دارند که آمریکا به جدول زمانی در خصوص خارج شدن نیروهای آمریکایی و بین المللی از افغانستان پایبند باشد.
حدود دو هفته پیش بود که ترامپ اعلام کرد: هفت هزار نیروی آمریکایی از مجموع حدود 14 هزار نفر، از افغانستان خارج می شوند.
با توجه به شرایط داخلی افغانستان، همه طرف های ذیربط در آن بحران می دانند که خروج سریع نیروهای آمریکایی می تواند به شکل گیری یک جنگ داخلی دیگر در این کشور بینجامد. بدیهی است که هیچ کس، از جمله طالبان، دوست ندارد که افغانستان با یک جنگ داخلی دیگر مواجه شود.
کشورهای همسایه افغانستان و سایر کشورهای ذیربط، خواستار آن هستند که در نهایت نیروهای آمریکایی از افغانستان خارج شوند، اما نمی خواهند که آمریکا نیروهایش را به طور ناگهانی از این کشور خارج کند.
شتابزدگی در انجام تصمیم ترامپ می تواند پیامدهای منفی به همراه داشته باشد. زمان اعلام این خبر از سوی ترامپ، از فرماندهان نظامی آمریکایی تا زلمای خلیل زاد و دولت افغانستان را شگفت زده کرده است.""

/ https://www.crisisgroup.org/global/10-conflicts-watch-2019)
(28 DECEMBER 2018

این حقیقت که با زلمای خلیل زاد درباره این موضوع هماهنگی صورت نگرفته بود، نشان می دهد که وی نتوانسته بود هیچ گونه امتیازی از طالبان بگیرد.
هرچند در کابل این احساس در میان دولتمردان افغان وجود دارد که آمریکا به آنها خیانت کرده است.
از سوی دیگر استعفای غافلگیر کننده جیمز ماتیس وزیر دفاع آمریکا و تصمیم ترامپ مبنی بر خارج کردن همه نیروهای آمریکایی از سوریه و بخشی از این نیروها از افغانستان موجب شده است پرسش های بیشتری در خصوص تعهدات جهانی واشنگتن مطرح شود.
اینها نگرانی هایی بودند که در دهه گذشته مطرح بودند ولی در دوره تصدی ترامپ، حتی آشکارتر شده اند. اما در حالی که ممکن است متحدان آمریکا در آسیا و حتی اروپا نگران باشند، بعید است آنها انتخاب های راهبردی خود را به شکلی اساسی تغییر بدهند. متحدان آمریکا در صورتی که با تهدیداتی روبرو شوند که خودشان نتوانند آنها را مدیریت کنند، چاره چندانی ندارند جزء اینکه همچنان به واشنگتن متوسل شوند.

شرکت های خصوصی شبه نظامی
مردم افغانستان نگران گروههای شبه نظامی هستند که به عنوان شرکت های خصوصی نظامی و در راستای آموزش هایی که از سازمان اطلاعات آمریکا – سیا – دیده اند در افغانستان فعالیت می کنند.
جنایات این گروه ها متعدد بوده و به گفته یکی از مسئولان دولتی افغانستان از اقدامات این گروه آموزش دیده، مشخص بود که اینها مرتکب شرارت شده اند و دولت افغانستان نیز همواره در حال بررسی این رخدادها بوده اما نتیجه ای در بر نداشته است.
در شرایطی که تعدادی زیادی از نیروهای نظامی و پلیس افغانستان در گوشه و کنار این کشور در درگیری ها و یا بمب گذاری ها کشته می شوند ، نیروهای تعلیم دیده سیا به گونه ای در آدم کشی عمل کرده اند که نام خود را در کنار دیگر گروههای آدم کش نظیر گروه حقانی – از جمله شاخه های نظامی طالبان و داعش به ثبت رسانده اند.
برخی می گویند این گروه ممکن است از حمایت طالبان برخوردار باشد و یا اینکه فراتر از آن ممکن است دستوراتی را از دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا دریافت کرده باشد.

سناریوهای پیش رو
با فرض کاهش نیروهای نظامی آمریکا، چند سناریو مطرح می شود.

تصاویری از برخی رخداد های احتمالی که شاید تماما مطابق اراده واشنگتن و متحدان نباشد این موارد عبارتند از :
1-ترامپ پیشتر در توجیه خروج نیروهای آمریکایی از سوریه و افغانستان گفته بود حضور نظامی آمریکا در این کشورها به زیان واشنگتن است. حال پیش بینی می شود با کاهش مخارج جنگی،رئیس جمهور قصد هدایت هزینه و سرمایه ها به داخل کشور به بهانه افزیش تولید و ثروت ملی داشته باشد.
""در ژوئن سال جاری، پنتاگون اعلام کرد: جنگ افغانستان که طولانی ترین ماموریت جنگی امریکا در خارج است، سالانه ۴۵ میلیارد دلار برای مالیات دهندگان امریکایی هزینه دارد. مخارج بلند جنگ افغانستان انتقادهای سناتوران امریکایی را برانگیخته است.""
https://www.dw.com/fa-af/%D9%-42479532

2-برخی گمانه ها حاکیست که واشنگتن با هدف امتداد نفوذ در آسیای مرکزی، در صدد است با استراتژی کاهش تعداد سربازان ، حوزه هایی از قدرت و نفوذ در افغانستان را به دولت ها و یا گروه های نیابتی خود، واگذار کند. پنتاگون سابقه بکارگیری طالبان یا گروه های وابسته به پاکستان و عربستان را دارد.

3-این احتمال هم وجود دارد که تصمیم ترامپ درباره سوریه بر استراتژی وی در خصوص افغانستان، موثر و در امتداد هم است. به عبارتی این سیاست رئیس جمهور نشان می دهد که تا وی تا چه اندازه دیدگاه و اراده اش برای خروج از مکانهای پر تنش و بحرانی، مستقل از نزدیکان بوده و کاملا جدی است. این سناریو می تواند بیانگر تصمیمات جدی تر بعدی دونالد ترامپ نیز باشد.

4-در آستانه سال جدید میلادی و مراسم آن، حتی فضا سازی رسانه ای موضوع بازگشت سربازان آمریکایی به کشور و نزد خانواده هایشان، می تواند تا حدودی میزان محبوبیت رئیس جمهور را افزایش دهد. طی ماه های گذشته تصویر سیاسی ترامپ از چند ناحیه مخدوش شده که عبارتند از: حمایت از ولیعهد عربستان در ماجرای قتل خاشقچی، طرح دیوار مرزی با مکزیک و خروج از برخی پیمان های جهانی، افزایش اختلاف نظرهای تجاری و دفاعی با دولت های اروپایی عضو اتحادیه و ناتو و نیز تحریمها ضد ایران.

جمع بندی
اما فارغ از تحول در استراتژی های آمریکا و سیر رخدادها، امروز حکومت و مردم در افغانستان،در چهار زمینه به سامان دهی نیاز دارد:
1-نخست یک سازوکار صلح فراگیر و آشتی ملی،
2-امنیت و عمران و بازسازی زیرساختی،
3-اصلاح و بهبود روند کمک‌های بین‌المللی و انتظام در مدیریت ثبت و ارسال کمک‌ها به نقاط آسیب پذیرتر،
4-تقویت ارکان دولت و حاکمیت./
============================================================
نویسنده : محمد حسینی پور - پژوهشگر سیاست استراتژیک.