فرصت ها و تهدیدهای احتمالی اعلام غیرمنتظره خروج نیروهای امریکایی از سوریه
از یک هفته پیش که دونالد ترامپ بحث خروج نیروهای نظامی این کشور را از سوریه مطرح کرد، این موضوع در همان حال با استقبال برخی از کشورها مواجه شده، رشته نگرانی هایی را نیز مطرح کرده است که برخی از این نگرانی ها به داخل امریکا و برخی دیگر به خارج امریکا و منطقه مربوط می شود.
با توجه به نگرانی ها این سوال مطرح است که از بُعد منطقه ای و شرایط حساس حاکم بر آن اجرای تصمیم ترامپ در چه صورتی می تواند آثار مثبت و در چه صورتی می تواند آثار منفی به همراه داشته باشد؟
در پاسخ می توان گفت در صورتی که این تصمیم با هماهنگی دولت مرکزی سوریه باشد و ارتش و نیروهای سوریه خلاء احتمالی ناشی ازخروج نیروهای امریکایی را پر کنند در این صورت این اقدام می تواند آثار مثبت اما در صورتی که بنا باشد این خلاء با یک کشور خارجی دیگر پر شود در این صورت می تواند آثار و تبعات منفی و حتی پیش بینی نشده به همراه داشته باشد.
یکی از این آثار منفی تقویت نیروهای داعش خواهد بود زیرا تاکنون امریکا از نیروهای محلی کرد و عشایر عرب سوری به عنوان نیروهای پیاده نظام در مقابله با داعش استفاده می کرد اما امکان دارد با ورود نیروهای ترکیه به این مناطق توجه نیروهای کرد به این نیروها متمرکز شود و نیروهای داعش از این خلا برای تقویت خود استفاده کنند.
از این مخاطره آمیزتر اینکه امکان دارد نیروهای ارتش سوریه بنا به درخواست اتباع کرد این کشور برای احیای حاکمیت خود وارد این مناطق شوند که امکان دارد در مناطقی با نیروهای ترکیه رو در رو شوند. در این صورت روسیه بین دو متحد خود با نوعی چالش مواجه می شود و اینکه مقامات روسی با حزم و احتیاط و با نوعی تردید درباره تصمیم ترامپ برای خروج از سوریه سخن می گویند، از این مساله ناشی می شود.
از دیگر سو در ائتلاف بندی های منطقه ای ترکیه و شخص اردوغان رهبری جریان اخوان را به همراهی قطر برعهده دارد اما در مقابل دولت های ضد اخوان از جمله امارات و مصر در روزهای اخیر گام هایی را در جهت عادی سازی رابطه با سوریه برداشته اند که البته به این حرکت ها می توان سفر اخیر عمر البشیر رئیس جمهور سودان را نیز افزود که در کنار ائتلاف کشورهای ضد اخوان همچون مصر و عربستان و امارات قرار داشته است.
در چنین شرایطی ایجاد هرگونه درگیری احتمالی بین سوریه و ترکیه می تواند با صف بندی منطقه ای بر له یا علیه اخوان همراه شود و به نوع جدیدی از درگیری مذهبی بینجامد. ایجاد چنین فضایی می تواند فرصت های جدیدی برای رژیم صهیونیستی و دیگر همپیمانان تجزیه طلب آنها فراهم کند. از این دید اقدام امریکا در مسئول کردن ترکیه برای پرکردن جای خالی نیروهای امریکایی می تواند با نوعی فتنه انگیزی همراه باشد که درعین حال نوعی دام سیاسی برای ترکیه و شخص اردوغان باشد.
به نظر می رسد در صورتی که ترکیه پرکردن جای خالی نیروهای امریکایی را در مناطق کردنشین شمال شرقی سوریه به دولت و ارتش این کشور واگذار کند و در عین حال از دولت مرکزی این کشور و همپیمانان آن تضمین امنیتی بخواهد، در این صورت جلوی یک فتنه جدید گرفته می شود و در عین حال خروج نیروهای امریکایی به فرصتی برای مردم مصیبت دیده سوریه و کشورهای همجوار تبدیل می شود .
-----------------------
احمد کاظم زاده