چتر باز مزایا و سهم کم گیلان از سبد تولید قارچ

به گزارش خبرگزاری صدا وسیما ، مرکز گیلان؛ نه گیاه است، نه جانور ، پای ثابت بیشتر کارتون هایی است که جانوران ، حشرات و آدم کوچولوها شخصیت اصلی آن هستند ، گاهی خانه یکی از این شخصیت هاست و گاهی هم با کُلاهک رنگی خال خالی اش در آفتاب و باران ، چتری بر سر این موجودات است. 
شاید کارتون مورچه سیاه و سرزمین آدم کوچولوها و بیشتر از همه ، بپر بپرهای ممول کوچولو،  روی این کلاهک دارهای خال خالی، در ذهن خیلی از دهه شصتی ها ثبت شده باشد. 

این رفیق شفیق رطوبت ، بیشتر در تنه و پای درختان قدیمی جنگل و حتی کنار تنه های قطع شده در ختان سر در می آورد. 
اگرچه برخی از آنها سمی است اما آدم ها نوع خوراکی و سالم آن را در سالن های تاریک و مرطوب تولید می کنند و طعمش را در انواع غذا دوست دارند.

آنطور که کارشناسان کشاورزی می گویند : این ماده غذایی ارزشمند، در مناطق مرطوب از جمله گیلان، بهتر به عمل می آید.
کارشناسان ارزش بالای غذایی ، تغییر ذائقه مردم و استقبال از این ماده غذایی، شرایط مساعد آب و هوایی، سود آور بودن و دوره کوتاه پرورش و اشتغالزایی را از مهم ترین مزیت های تولید قارچ در گیلان می دانند.

 کلاهک دار خوراکی ، همه چیز تمام در ارزش غذایی 
خانم زراعتی کارشناس تغذیه با اشاره به کالری و چربی کم قارچ می گوید : با وجود اینکه میزان کلسترول قارچ صفر است، این ماده ارزشمند غذایی، سرشار از پروتئیتن است. 
وی افزود :  قارچ به دلیل داشتن کلسیم، فسفر و ویتامین D در افزایش استحکام استخوان ها هم مفید است.
آنطور که این کارشناس تغذیه می گوید : آنتی اکسیدان موجود در قارچ، از بدن در برابر رادیکال های آزاد محافظت می کند و از این طریق از ابتلا به انواع سرطان از جمله سرطان سینه و پروستات جلوگیری کرده و در افزایش سیستم ایمنی بدن موثر است. 
خانم زراعتی مصرف قارچ را منبع خوبی از پتاسیم می داند و می گوید : این ماده ارزشمند غذایی، در کاهش فشار خون مفید است. 
البته این کارشناس تغذیه مصرف قارچ های بخار پز و آب پز شده را توصیه می کند و از شهروندان می خواهد قارچ را از منابع معتبر تهیه و از مصرف قارچ های جنگلی خود داری کنند. 

وقتی آب و هوا با تولیدکنندگان می سازد اما حمایت ها کم است. 
سرپرست معاونت بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی گیلان اگر چه سابقه پرورش قارچ صنعتی در گیلان را حدود 15سال اعلام می کند و معتقد است هوای گیلان که رطوبتش اغلب از 70 درصد هم می گذرد ، برای پرورش قارچ مساعد تر از دیگر استان هاست اما در عین حال می گوید : این استان مقام شانزدهم را در تولید این ماده ارزشمند غذایی در کشور دارد. 
خانم بذرکار البته اذعان دارد پرورش قارچ در مقایسه با 10 سال پیش در گیلان بسیار رونق گرفته و از 2 واحد پرورش به 14واحد صنعتی رسیده است. 
وی میزان تولید سالانه قارچ در گیلان را 2 هزار و 860 تن به ارزش اقتصادی 28 میلیارد و 600 میلیون تومان اعلام کرد و گفت : پرورش دهندگان قارچ صنعتی، بخش زیادی از سبد تولید قارچ را از آن خود کرده اند و سهم تولیدکنندگان بخش مشاغل خانگی گیلان از تولید فقط 320 تن قارچ است.

سرپرست معاونت بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی گیلان البته خبرهای خوشی از افزایش میزان تولید قارچ در آینده می دهد و با بیان اینکه با افتتاح  2 واحد در دست ساخت تا پایان امسال، توان تولید این ماده ارزشمند غذایی در استان 30 درصد معادل 900 تن افزایش خواهد یافت، امید وار است جایگاه گیلان در جدول تولیدکنندگان قارچ کشور ارتقاء یابد. 
سود آور و اشتغالزا ، خوشمزه دلربای فست فودها
سرپرست معاونت بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی گیلان به سود آور بودن و دوره کوتاه پرورش این محصول هم اشاره کرد و با بیان اینکه پرورش دهندگان قارچ می توانند سالانه 4 تا 5 بار قارچ تولید کنند گفت : دوره پرورش قارچ بطور معمول 2 ماهه است و فقط در تابستان به علت گرمای زیاد ، پرورش داده نمی شود.
خانم بذرکار با بیان اینکه تولید هر کیلو گرم قارچ خوراکی با احتساب هزینه های تامین کمپوست ، خاک مخصوص، انرژی  و کارگری، دست کم 2 هزار تومان سود آوری دارد افزود: بر این اساس پرورش قارچ در یک واحد با ظرفیت 200 تن، در صورت رعایت اصول مدیریت تولید، استانداردهای بهداشت و سلامت و نیز نگهداری درست و اصولی ، سالانه بیش از  400 میلیون تومان سودآوری به دنبال دارد.
وی می گوید : پرورش قارچ در گیلان برای 527 نفر هم بطور مستقیم و هزار و500 نفر غیر مستقیم، شغل ایجاد کرده است.

سرپرست معاونت بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی گیلان با اشاره به  تغییر ذائقه مردم در دهه های اخیر و استقبال آنها از این ماده غذایی ارزشمند گفت : اگرچه استفاده از فست فودها را توصیه نمی کنیم اما واقعیت این است که گرایش به مصرف فست فودها که ماده اولیه بسیاری از آنها قارچ است، باعث شده این محصول مشتریان زیادی در بازار گیلان ، بویژه در بین این دست اصناف داشته باشد. 
خانم بذرکار البته معتقد است مصرف قارچ فقط به فست فودها خلاصه نمی شود و رد پای این ماده ارزشمند غذایی در بسیاری از غذاهای خانگی بر سر سفره ها پیداست ؛ از این رو برای تامین نیازهای گیلان حتی از استان هایی چون قزوین و البرز قارچ خریداری می شود ؛ این درحالیست که گیلان شرایط مساعدی تری نسبت به این استانها برای پرورش قارچ دارد.
وی با بیان اینکه قیمت هر کیلوگرم قارچ در بازار بطور میانگین 10 هزار تومان است گفت : قارچ گیلان، سهمی در سبد صادرات محصولات کشاورزی ندارد این درحالیست که قیمت هر کیلو قارچ خوراکی در بازارهای جهانی دست کم 4 دلار است و این محصول در بازارهای کشورهای حاشیه خزر بسیار مشتری پسند است و طرفداران بسیاری دارد.

پای درد دل تولیدکنندگان خانگی و صنعتی قارچ
با وجود مزیت هایی که پرروش قارچ در گیلان به دنبال دارد آنطور که تولیدکنندگان بخش صنعتی و خانگی می گویند : موانعی بر سر راه تولید قرار دارد که توان تولید بیشتر را از گیلانی که هوایش مساعد تولید است و مردمش به پرورش این محصول تمایل دارند می گیرد. 
آقای اسماعیل زاده صاحب اولین کارخانه تولید قارچ گیلان و تنها کارخانه تولید کمپوست قارچ  این استان از مشکلاتی چون کمبود حمایت های مالی  و نبود تسهیلات ارزان قیمت گلایه دارد و می گوید : متاسفانه سود تسهیلات و نحوه بازپرداخت آن ، توان تولید را از تولید کنندگان گرفته و بسیاری از آنان را بدهکار بانک ها کرده است . 
این سرمایه گذار معتقد است مسئولان تفاوت چندانی در تعیین سود تسهیلات محصولات کشاورزی قائل نیستند، این درحالیست که در بسیاری از کشورها، تسهیلات حوزه بخش کشاورزی، بسیار ارزان قیمت است .
وی می گوید : با حمایت بیشتر از این صنعت، میزان سودآوری آن هم افزایش می یابد چرا که محصول قارچ ضایعات چندانی ندارد و بسیاری از ساقه ها و پای قارچ به عنوان خوراک دام و طیور استفاده می شود و حتی کمپوست استفاده شده پس از برداشت محصول، به عنوان کود آلی در اختیار باغداران قرار می گیرد.

بزرگترین تولیدکننده قارچ در گیلان ، به لزوم ایجاد زمینه های صادرات هم اشاره می کند و می گوید: به تازگی بازرگانانی ازگرجستان، ارمنستان و جمهوری آذربایجان برای خرید قارچ واحد تولیدی اش اعلام آمادگی کرده اند.   
آقای اسماعیل زاده که صاحب 34سالن در مجموع با ظرفیت 850 تن قارچ در سال است، پشتیبان بسیاری از تولیدکنندگان مشاغل خانگی هم هست و از آنها در فرآیند تولید، تامین کمپوست و فروش محصول شان که از مهم ترین مشکلات تولیدکنندگان قارچ بخش مشاغل خانگی است، حمایت می کند. 
مشکلاتی که در فرآیند تهیه این گزارش ، تعداد زیادی از صاحبان کارگاه های کوچک تولید قارچ گیلان که زیر چتر تسهیلات مشاغل خانگی شغلی برای خود دست و پا کرده و قارچ تولید می کنند هم به آن اذعان داشتند و بیشترین دغدغه شان تامین کمپوست یا همان ماده اولیه ، بسته بندی و فروش قارچ است و بیشتر زیر سایه واحدهای صنعتی پرورش قارچ فعالیت می کنند و واحد کوچکشان را سر پا نگه داشته اند.
اما آقای اشرف کوچک، یکی دیگراز تولیدکنندگان قارچ صنعتی گیلان است که از 4 سال پیش یک واحد350 تنی قارچ را در  شهرستان رشت راه اندازی و با این کار 35 نفر را صاحب شغل کرده است.
این تولید کننده از کمبود کمپوست مخصوص تولید قارچ در گیلان گلایه دارد و می گوید : مجبوریم کمپوست مورد نیاز را از استان های دیگر از جمله البرز بیاوریم که این کار افزون بر افزایش هزینه، سلامت و بهداشت کمپوست  ها را که یکی از الزامات تولید است به خطر می اندازد. 

وی می گوید: آمادگی و توان مالی راه اندازی کارخانه کمپوست تولید قارچ را دارد اما از 4 سال پیش در گیر تحویل گرفتن زمین10هکتاری است که جهاد کشاورزی قول واگذاری آن را به وی داده است و هر بار مشکلی سر راه تحویل گرفتن آن سبز می شود.
آقای اشرف کوچک افزود :  به  تازگی   بازرگانی از کشور ارمنستان برای خرید قارچ به او مراجعه کرده اند و او نیز توان افزایش تولید را دارد البته به شرطی که مشکل تامین کمپوست حل شود. 
وی از نبود تعاونی پرورش دهندگان قارچ هم گلایه دارد و می گوید : تشکیل این تعاونی تا حدود زیادی مشکلات بخش تولید قارچ را حل خواهد کرد. 
از حرف تا عمل متولیان 
مدیر امور باغبانی جهاد کشاورزی گیلان می گوید : مقدمات اولیه برای تشکیبل تعاونی تولید کنندگان قارچ گیلان در حال انجام است و بنا داریم با تشکیل این تعاونی تا حدودی مشکلات حوزه تولید و بازرگانی این محصول را حل کنیم.
آقای پارسافر به مشکل کمبود کمپوست مواد اولیه بستر کشت قارچ هم  اذعان دارد و می گوید : در حالی که نیاز سالانه کمپوست واحدهای تولید قارچ استان 15 هزار تن است، تنها کارخانه کمپوست تولید قارچ گیلان فقط ظرفیت 5 هزار تن کمپوست را در سال دارد و بقیه نیاز گیلان از استان های دیگر تامین می شود.
وی از جانمایی زمینی در شهرک گلخانه ای کیشستان صومعه سرا برای ساخت یک کارخانه کمپوست تولید قارچ با ظرفیت 10هزار تن خبر داد و گفت : این زمین در مرحله واگذاری به سرمایه گذار است و امیدواریم تا 2 سال آینده با شروع به کار آن، نیاز کمپوست مخصوص تولید قارچ در گیلان تا حدود زیادی مرتفع شود. 

اما مدیر صنایع تبدیلی و غذایی سازمان جهاد کشاورزی گیلان هم با اشاره به وجود 6 واحد عمل آوری ، فرآوری و بسته بندی قارچ با ظرفیت هزار تن در گیلان می گوید : با افتتاح یک واحد دیگر تا 5 ماه آینده 350 تن به ظرفیت بسته بندی قارچ در گیلان افزوده می شود. 
وی می گوید : اگرچه ردیف اعتباری ویژه ای برای توسعه صنایع بسته بندی قارچ تعریف نشده اما از محل اعتبارات اشتغال پایدار روستایی70 تا 80 درصد از هزینه های راه اندازی این واحدها در بخش مشاغل خانگی ، به متقاضیان پرداخت می شود.
با وجود امید هایی که مسئولان جهاد کشاورزی می دهند و مشکلاتی که تولیدکنندگان از آن گلایه دارند ، باید دید قارچ این ماده ارزشمند چتری و کلاهکدار، تا چه حد به زیرچتر حمایت های تولید در استانی می رود که شرایطش نسبت به دیگر استان ها برای تولید مهیاتر است.