آشنایی با باغ گیاه شناسی ملی ایران

پژوهش خبری صدا وسیما: باغ گیاه شناسی ملی ایران به وسعت ۱۴۵هکتار در دامنه جنوبی رشته کوه البرز در اراضی چیتگر، در شمال غربی تهران واقع گردیده است. عملیات طراحی و احداث این باغ از سال ۱۳۴۸ توسط کارشناسان ایرانی و با همکاری تعدادی از کارشناسان خارجی آغاز شد و نقشه جامع باغ طراحی گردید. در طرح جامع ایجاد رویشگاههای نمونه که نشان دهنده مناطق رویشی مختلف ایران و جهان باشند مورد توجه بوده است. هم چنین تعدادی کلکسیون موضوعی با اهداف آموزشی و پژوهشی و نمایشی برای باغ طراحی گردید. از رویشگاههای طراحی شده ۷ رویشکاه مربوط به ایران و ۶ رویشگاه مربوط به جهان و ۸ کلکسیون و باغ موضوعی است. نهالستان و گلخانه های تکثیر مواد گیاهی مورد نیاز باغ را تامین می کنند.

دکتر عادل جلیلی، رئیس موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور در گفتگو با پژوهش خبری به طور مختصر به عملکرد و معرفی این موسسه و باغ گیاه شناسی ملی ایران می پردازد.

موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور بعنوان موسسه متولی در شناخت برای راه حل ها، حفظ و احیاء اکوسیستم های طبیعی کشور است. جنگل ها، مراتع و بیابان ها به تناسب این ها، بخش های تحقیقاتی مختلفی در موسسه و مراکز استانی است و یکی از وظایف اساسی که موسسه دارد پرداختن به موضوع حفاظت از گونه-های گیاهی که در کشور است.

مردم می دانند که ایران یکی از کشورهای غنی از نظر گونه های گیاهی است و خیلی از گونه های مهمی که در دنیا هست در اکوسیستم های جنگلی و مراتع رویش دارد و دو روش حفاظتی داریم که یکی از روش های حفاظتی در خود محیط طبیعی است که توسط سازمان محیط زیست در مناطق حفاظت شده برای گیاهان و جانوران صورت می گیرد و دیگری هم سایر عرصه های طبیعی کشور است که می شود گفت بعد از 10 درصد مناطق حفاظت شده 90 درصد در اختیار حیطه وظایف سازمان جنگل ها است و سعی می کند با ارائه راه حل های مدیریتی کمک کند به این سازمان ها که بتوانند گونه های گیاهی را در محیط های طبیعی حفظ بکنند.

ولی یکی از روش های که در دنیا موسوم است و گونه های گیاهی را حفظ می کنند و خارج از رشدگاه و در باغ گیاه شناسی است و در باغ های گیاه شناسی، گیاه را محدود می کارند و بصورت بذر هم در بانک ژن آن باغ ها حفظ می شوند و بیشتر هدف آن تمرکز روی گونه های گیاهی انحصاری آن کشور یا گونه های گیاهی در معرض خطر انقراض یا گونه های گیاهی مهم اقتصادی مثل گونه های گیاهی دارویی هستند که سرمایه ملی محسوب می شوند و این گیاهان از محیط طبیعی ایران جمع آوری و در باغ گیاه شناسی ملی ایران حفاظت می شوند.

البته ما قبلا به واسطه ارتباطاتی که با باغ های گیاه شناسی دنیا داریم از گیاهان سایر کشورها هم اینجا حفاظت می شود و نقشی هست که تمام باغ های گیاه شناسی دنیا دارند و با هم سعی می کنند که گیاهان را حفظ بکنند و باغ گیاه شناسی ملی ایران یکی از باغ های مطرح دنیا هست و این باغ، باغ های اقماری خودش را هم دارد مثل باغ گیاه شناسی نوشهر، که قدیمی ترین باغ گیاه شناسی کشور است و این خیلی ارزشمند است و باغ های بعضی از مناطق اکولوژیک کشور را هم داریم که این موسسه روی آن کار می کند.

البته باغ های گیاه شناسی علاوه بر حفظ منابع ژنتیکی آن کشور نقش جدی در آموزش عمومی و تخصصی و برقراری ارتباط بین مردم و طبیعت دارند و بخصوص در کلان شهرها که ارتباط مردم با طبیعت خیلی کم است و باغ ها این ظرفیت را دارند. مردم حتما بیایند بینند، لذت ببرند و استفاده بکنند چون باغ خیلی زیبایی هست و در حقیقت تمام ایران را در این طبیعت جمع کرده اند.

پژوهش خبری // علی قنبری شیر سوار