تمرکز نشست آستانه بر تشکیل کمیته قانون اساسی سوریه

وزير امور خارجه روسيه  همچنين گفت: تحریم هایی که علیه روسیه اعمال شده است برای مجازات ما و پایان دادن به رقابت ما است.

 

وزیر خارجه روسیه گفت: تعامل برخی کشورها با ایران نشان داد که این کشورها حاضر نیستند در چارچوب حقوق بین الملل رفتار کنند.
لاوروف گفت: مشکلاتی که برای منطقه خاورمیانه پیش آمده است نتیجه تلاش های کسانی بوده است که به دنبال تحمیل ارزش های شان به ملت های خاورمیانه و شمال آفریقا بودند. البته تنها کشورهای این منطقه نبوده اند که تحت اینگونه فشار ها قرار داشته اند بلکه تمامی جامعه جهانی با این فشارها مواجه بوده اند و از این سیاست ها رنج می برده اند از جمله کشورهایی که از این سیاست ها رنج برده اند کشورهایی بوده اند که قواعد بین المللی در تعامل با آنها نقض شده است، در این فضای ژئو سیاسی هرج و مرج بسیاری رخ داده است. گاه این احساس پدید می آید که درس هایی که از بحران عراق، لیبی و سوریه گرفته شده است از سوی کسانی که به دنبال تداوم سیاست های ستمگرانه در این منطقه هستند چندان مورد توجه قرار نمی گیرد.
می بینیم که نظام جهانی و قانون بین المللی مورد نقض قرار گرفت. آنچه راجع به ایران رخ می دهد یکی از نمونه های نقض حقوق بین الملل است. نقض توافق در مورد موشک های میان برد و کوتاه برد نیز نمونه دیگری از نقض مقررات بین المللی است و همچنین نقض توافق راجع به تجارت آزاد نیز مثال دیگری است. من امروز راجع به بسیاری از این اقدام های ناقض مقررات بین الملل با همتای ایتالیایی خود گتفگو کردم. رویکرد برخی، نقض حقوق بین الملل و به حاشیه راندن این حقوق است.
سازمان منع گسترش تسلیحات شیمیایی باید در چارچوب وظائف خود عمل کند و نباید از این چارچوب فراتر برود. وظیفه این سازمان مشخص کردن این است که آیا در منطقه ای سلاح شیمیایی به کار گرفته شده است یا نه. وظیفه تعیین طرف خطاکار و آنکه این تسلیحات را به کار گرفته است با این سازمان نیست. ­برخی در شورای اروپایی می کوشند کنترل سازمان منع گسترش تسلیحات شیمیایی را به دست بگیرند. برخی به دنبال آن هستند که قواعد و حقوق بین الملل را نادیده بگیرند و حقوق بین الملل را به عنوان مبنای تعامل میان اعضای جامعه جهانی حساب نکنند بلکه مقررات جدیدی را وارد عرصه کنند که به برخی نهادها مانند ناتو مشروعیت می بخشد.
برخی تلاش ها برای سیطره بر رسانه ها انجام می شود. این تلاش ها صرفاً به صورت پیشنهاد نیستند بلکه به قانون تبدیل شده اند و بر اساس آن دست برخی از رسانه ها باز گذاشته می شود اما برخی رسانه ها محدود می شوند، تصور نمی کنم این نوع برخورد، برخوردی دموکراتیک باشد. چرا که مردم باید دسترسی نامحدودی به اطلاعات داشته باشند. تلاش برای ایجاد فهرست سیاه برای رسانه ها اقدامی است که برخی دنبال می کنند.
تلاش هایی برای بر هم زدن مشروعیت و نهادهای بین المللی صورت می گیرد اما ما باید به مبانی که همان منشور سازمان ملل متحد است بازگردیم و بدون هرگونه تفسیر به رای به مفاد منشور سازمان ملل متحد پایبند باشیم. سازمان ملل متحد به عنوان نهادی اصلی جهت حفظ صلح بین المللی باید نقشی تعیین کننده داشته باشد. برخی می خواهند از روسیه خلاص شوند و بر مبنای رویکردی که متکی به فلسفه امپریالیستی قرن بیستم است عمل می کنند. دشوار است که مشکلات و درگیری های مربوط به منطقه مدیترانه را بدون استناد به مقررات بین المللی حل و فصل کرد. می توان مشکل سوریه را بر اساس قطعنامه 2254 حل و فصل کرد که این قطعنامه مبنای مستحکمی برای حل بحران سوریه است. بر اساس این قطعنامه، سوری ها باید راجع به تمامی مسائل تصمیم بگیرند و مشکلات کشور باید با توافق مخالفان و دولت سوریه حل و فصل شود. از همین رو باید به توافق سوری ها احترام گذاشت. از همین رو ما فرایند آستانه را آغاز کردیم. این فرایند به تشکیل نشست سوچی منجر شد. در نشست سوچی مقرر شد کمیته قانون اساسی سوریه تشکیل شود.
مشکل لیبی را نیز تنها بر اساس مقررات بین المللی می توان حل و فصل کرد. لیبی کشوری است که نیروهای ناتو آن را نابود کردند. همچنان که می دانید وقتی به لیبی حمله شد شورای امنیت سازمان ملل متحد تنها با ایجاد منطقه پرواز ممنوع در لیبی موافقت کرده بود اما ناتو اقدام به حمله به نیروهای معمر قذافی کرد و به افراد مسلح بدآوازه ای کمک و آنها را مسلح کرد. نیروهای ناتو با این اقدام با تصمیم سازمان ملل متحد راجع به مسلح نکردن طرف های درگیر در لیبی به مخالفت برخاستند و به افراد مسلح بدآوازه ای که با دولت قذافی درگیر شده بودند کمک کردند تا دولت قذافی را نابود کنند و در پی آن ویرانی و نابسامانی سراسر شمال آفریقا را در بر گرفت؛
همان هایی که غربی ها به آنها کمک مالی و تسلیحاتی کرده بودند به کشور مالی رفتند و دولت مالی را تهدید کردند و در این کشور دست به فساد زدند.
راجع به لیبی باید گفت مبنای اصلی حل مشکل این کشور باید این باشد که این خود لیبیایی ها هستند که باید بحران کشورشان را حل کنند و برای این کار باید گفتگو کنند. از همین رو، روسیه در نشست پالرمو شرکت کرده است. دیمیتری مدودف نخست وزیر روسیه نماینده روسیه در این نشست خواهد بود. برای تضمین ثبات در منطقه مدیترانه، خواه در سوریه یا لیبی یا در کشورهای مؤثر بر امنیت و ثبات مدیترانه مثل عراق باید مشکلات ریشه دار و قدیمی این مناطق را حل و فصل کرد. قدیمی ترین و مهم ترین این مشکلات مساله فلسطین است که باید بر اساس قطعنامه های شورای امنیت سازمان ملل متحد حل و فصل شود.
متاسفانه یکسری قواعد غیرقابل قبول جای مقررات بین المللی را گرفته است و این قواعد می تواند اوضاع را بغرنج تر کند.
روسیه همچنان از تلاش های مصر برای کمک به آشتی میان رام الله و غزه ادامه می دهد. ما بر ضرورت بازگشت مذاکرات مستقیم میان فلسطینیان و اسرائیل تاکید می کنیم. ما بار دیگر پیشنهادی که از دو سال پیش ارائه کرده ایم مطرح می کنیم و خواهان آن هستیم که نشستی بدون پیش شرط میان اسرائیلی ها و فلسطینی ها در روسیه برگزار شود.
وزیر خارجه روسیه خاطرنشان کرد: نمی توان به اوضاع سواحل دیگر دریای مدیترانه یعنی ساحل بالکان توجه نداشت. متاسفانه برخی از کشورهای بالکان بی آنکه از ملت های شان نظر سنجی کنند به ناتو پیوسته اند.
تمامی این مشکلات را می توان با کمک یکدیگر حل و فصل کرد. ما خواهان آن هستیم که منطقه مدیترانه به نقش تاریخی خود بازگردد و پلی میان تمدن ها باشد. ما خواهان آن هستیم که توسعه ایمن این منطقه را شاهد باشیم. نباید در این منطقه به دنبال اجرای برنامه های مخفیانه بود یا آنکه با معیارهای دوگانه با امور برخورد کرد.
لاوروف در پاسخ به این سئوال که شما برای حل بحران لیبی چه می توانید بکنید و آیا همچنان که در سوریه حاضر شده اید در لیبی هم می توانید حضور پیدا کنید؛ گفت: ما با درخواست رسمی دولت سوریه در این کشور حضور پیدا کرده ایم و مانند دیگر بازیگران به طور غیرقانونی وارد سوریه نشده ایم. در خصوص لیبی هم باید بگویم که ما ادعا نمی کنیم که می توانیم نقشی پیشروانه را ایفا کنیم. لیبیایی ها خود باید درباره چگونگی خروج از این هرج و مرج تصمیم بگیرند. از زمانی که این بحران آغاز شده است ما با تمامی طرف های درگیر در لیبی گفتگو کرده ایم. دیگر بازیگران چنین کاری انجام نمی دهند بلکه آنها جانب یکی از طرف های درگیر را می گیرند و علیه طرف های دیگر وارد صحنه می شوند. این کار درست نیست اما متاسفانه در سوریه نیز شاهد چنین مساله ای بودیم. ما در سوریه با همه طرف ها -البته به جز تروریست ها- گفتگو می کنیم. در یمن نیز همین گونه رفتار می کنیم و با تمامی طرف های ذیربط گفتگو می کنیم. این روزها شیوه ای که بازیگران خارجی در پیش گرفته اند همین شیوه است. باید میان خود لیبیایی ها گفتگویی فراگیر راجع به کشورشان آغاز شود.
من بار دیگر تکرار می کنم که به جدول های زمان بندی شده ای که در خصوص لیبی و سوریه ارائه می شود اعتقادی نداریم. گفته می شود اجازه دهید تا چارچوبی زمان بندی شده جهت حل و فصل مساله فلسطین ارائه کنیم. مضمون گفتگوها و محتوای این مذاکرات از مدت زمان های مشخصی که مقرر می شود مهم تر است.
نمی گویم که ما همه چیز راجع به بحران لیبی می دانیم اما ما از تلاش های مصر، سازمان ملل متحد و الجزایر حمایت می کنیم.
سازمان ملل متحد نیز باید از این تلاش ها حمایت کند. غسان سلامه نماینده ویژه سازمان ملل متحد گفته است ما خوشحالیم که در مسیر صحیح گام بر می داریم.
اتحادیه عرب نیز می تواند در حل بحران لیبی نقش آفرینی کند. راجع به سوریه نیز اتحادیه عرب می تواند نقش خوبی داشته باشد. من مطمئنم که حذف کرسی دولت قانونی سوریه از اتحادیه عرب یک اشتباه بود که این اتحادیه مرتکب شد. تصور می کنم کشورهای عربی درباره اینکه سوریه دوباره به اتحادیه عرب بازگردد به تفاهمی رسیده اند.
از دسامبر سال 2016 ایران، روسیه و ترکیه مذاکرات آستانه را ترتیب دادند و این فرایند سیاسی را ساماندهی کردند. ما توانستیم میان دولت سوریه و برخی از مخالفان مسلح سوری نشست برگزار کنیم و این مساله به رویه تبدیل شد. نشست آستانه توانست گام نخست احیای تلاش های سازمان ملل متحد جهت حل و فصل بحران سوریه باشد چرا که سازمان ملل متحد در این زمینه با انفعال و بی تحرکی مواجه شده بود. نشست آستانه توانست مذاکره مستقیم میان دولت و مخالفان سوری را رقم بزند. این نشست منجر به برگزاری نشست سوچی شد و در این نشست تشکیل کمیته قانون اساسی مقرر شد.
پیش از نشست آستانه هیچکس برای پیشبرد امور سوریه دست به تحرکی نمی زد. نمی توان خواهان آن شد که فوراً کمیته قانون اساسی سوریه تشکیل شود زیرا بررسی قانون اساسی نیازمند تشکیل کمیته ای فراگیر است که نماینده تمامی طیف ها باشد. کسانی که برای تشکیل کمیته قانون اساسی بر تعین یک زمان مشخص تاکید می کنند صرفاً به دنبال نابودی فرایند آستانه از منظر سرنگونی نظام سوریه هستند.
هنگامی که داعش در اوت سال 2015 به حومه دمشق نزدیک شد هیچ کس از مخالفان سوری نخواست که گفتگوها با دولت سوریه را متوقف کند. اما همین که اوضاع میدانی تغییر کرد فوراً خواهان متوقف کردن مذاکرات شده اند.
جانبداری ها به شدت زیان بار است و نشان می دهد که معیارهای دوگانه ای به کار گرفته می شود. چهره واقعی کسانی را که اقدام به بازی های ژئو سیاسی می کنند و به دنبال برون رفت از این بحران نیستند، برملا می کند.
کشورها نباید علیه شهروندان خود خشونت به خرج دهند و این مساله در بسیاری از ساز و کارهای حقوق بین الملل ذکر شده است و این مقررات وجود دارد اما عده ای به دنبال اعمال قواعد دلخواه خودشان هستند. بسیاری به این مقررات اعتقاد ندارند. البته باید توجه داشت که اگر شما بیش از حد به حقوق بشر پایبند باشید و توجهی به مساله ثبات کشورها نداشته باشید و به هیچ وجه به حق حیات که از زمره حقوق بشر است توجهی نداشته باشید این مساله باعث می شود که شما با مشکل مواجه شوید. رژیم های حاکم بر عراق و لیبی حقیقتاً رژیم هایی دیکتاتور بودند اما در دوران این رژیم ها به حق حیات شهروندان لطمه کمتری وارد می شد تا پس از آنکه بیگانگان در امور این کشورها مداخله کردند. شما از لیبی ها بپرسید که در حال حاضر حقوق اقتصادی شان یا حق آموزش و پرورشان چه وضعیتی دارد. شما نمی توانید بگویید که من حاضرم همه چیزم را قربانی کنم تا آزادی بر کشور حاکم شود.
لاوروف در خصوص موضع روسیه درباره پرونده قتل خاشقجی گفت: هم اکنون عربستان و ترکیه درباره این مساله تحقیق می کنند و ما منتظر نتایج این تحقیقات هستیم و اینکه پس از مشخص شدن نتیجه تحقیقات ما چه تصمیمی خواهیم گرفت، هنوز زود است که راجع به آن صحبت کنیم.
ایران، ترکیه و روسیه همگی در سوریه حضور دارند و فرایند آستانه را برای حل و فصل بحران سوریه ترتیب داده اند. این سه کشور با اینکه مواضع شان به طور صد در صدی با یکدیگر منطبق نیست اما در یک نکته با هم مشترک هستند؛ اینکه به خاطر حمایت از ملت سوریه با هم اتفاق نظر دارند. ما به دنبال آن نیستیم که بازی های ژئوسیاسی داشته باشیم. ما می خواهیم سوریه ثبات خود را بازیابد و مرزهایش امن شود و هیچ یک از همسایگان سوریه احساس خطر نکنند. درباره بشار اسد نیز بارها گفته ایم که ما از هیچ شخصیتی در سوریه حمایت نمی کنیم بلکه ما به بیانیه ژنو یک و قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد پایبند هستیم و این ملت سوریه هستند که باید سرنوشت خود را رقم بزنند و سوری ها تصمیم می گیرند که چه کسی در قدرت بماند یا چه کسی از قدرت کنار برود.
آمریکایی ها پیشتر مدعی بودند که تنها هدف از حضورشان در سوریه این است که از شر داعش خلاص شوند اما چند روزی است که مسائل دیگری را نیز بر مساله مبارزه با داعش افزوده اند و گفته اند که برای نابودی داعش باید نفوذ ایران در سوریه متوقف شود و برای نابودی داعش باید تغییرات بنیادین در نظام سوریه و نقش ایران رخ دهد.
در واقع آمریکا با این اظهارات، حضور ایران در سوریه را دستاویز قرار داده و می گوید تا زمانی که ایران و بشار اسد در سوریه هستند نمی توان داعش را نابود کرد. این یک منطق بسیار عجیب است و امیدوارم که همگان به این اصل که ملت سوریه -با نظارت سازمان ملل متحد- باید سرنوشت خود را رقم بزنند پایبند باشند.