مسولان آب در اندیشه تامین آب

به گزارش خبرنگار خبرگزاری صداوسیما در تابستان امسال 334 شهر با جمعیت 34 میلیون و 500 هزار نفر و 6 هزار و 700 روستا با جمعیت 2 میلیون و 250 نفر در معرض تنش آبی قرار داشتند که با کاهش گرمای تابستان­نیاز آبی کمتر شده ولی ذخیره مخازن آب هم به حد اقل رسیده است.

شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور برای کمتر شدن تنش آبی در سال 98،­ برنامه جامعی را به کمیسیون عمران مجلس ارایه کرد که در آن 25 هزار میلیارد تومان برای طرح های بخش آب از جمله بهینه سازی آب کشاورزی، تامین اعتبار برای سدهای تامین آب شرب، طرح های مدیریت سواحل و رودخانه پیش بینی شده است که به گفته نمایندگان تخصیص همه این اعتبار بعید است.

هرچه به فصل تعیین بودجه برای سال آینده نزدیک می شویم رایزنی با نمایندگان مجلس شورای اسلامی نیز برای دریافت بودجه مناسب دستگاه ها نیز بیشتر می شود.

معمولا­ نمایندگان مجلس شورای اسلامی دغدغه های حوزه انتخابیه خودشان را در رویارویی با هر مسئول بیان می کنند تا در تعامل با یکدیگر بتوانند تصمیمی بگیرند. نماینده ­­شیراز می گوید: چرا بعد از چهل سال الگوی مناسب تخصیص عادلانه آب نداریم؟​­​­باید بر روی این موضوع، ­­کار مطالعاتی و علمی شود،­ که چطور آب تخصیص یابد تا­­کار به دعوا و شورای تامین نکشد.

فرج الله رجبی­­ افزود: 4 طرح پتروشیمی و یک طرح توسعه پالایشگاه در شیراز منتظر تخصیص آب هستند.

کمی بارشها و به دنبال آن روان آبها موجب شده استانهای کم آب فشار بیشتری را تحمل کنند و کشاورزان و صنعتگران برای تامین آب مورد نیازشان به زحمت بیافتند.

از گذشته های دور مردم عادی در غالب تشکل های آب بر در مدیریت آب دخالت داشتند اما در سالهای اخیر همه مدیریت آب در دست دولت قرار گرفت و به نوعی مردم به عنوان مشتریان آب در مدیریت آن نقشی ندارند و این موضوع در شیوه مصرف تاثیر گذار شده است.

نماینده ازنا و درود در مجلس شورای اسلامی ­­با اشاره به اینکه مدیریت آب بحث جدی است و در این زمینه مشکلات اساسی داریم، گفت: با وجود این همه نقدینگی در کشور،​ چرا از آنها در طرح های زیرساختی استفاده نمی کنیم؟­

مجید کیان پور ­افزود: باید روش هایی تعریف شود تا از نقدینگی موجود در کشور طرح ها توجیه اقتصادی پیدا کنند تا دیگر وابسته به منابع دولتی نباشیم.

بسیاری از طرحهای مهم صنعت آب به دلیل نبود منابع مالی کافی سرعت اجرایی آنها بسیار کند است و پیشرفت قابل ملاحظه ای ندارند گرچه اولویت تامین آب همیشه تامین آب شرب بوده اما ساخت تصفیه خانه های آب و فاضلاب وشبکه های انتقال آب وآبرسانی شهری و روستایی نیز برای تامین درست آب لازم و ضروری است.

نماینده ارومیه معتقد است: اولویت تامین آب در بخش های مختلف به ترتیب شرب، محیط زیست؛ صنعت و کشاورزی است اما الان این اولویت بندی ها در برنامه ارایه شده وزارت نیرو دیده نمی شود، بنابراین مدیریت آب را درست انجام نمی دهیم.

سید هادی بهادری می افزاید: حتی در حوضه آبریز کوچکی مانند دریاچه ارومیه که هیچ آبی از خارج کشور وارد این حوضه نمی شود نیز مدیریت درست آب را نمی بینیم.

این عضو کمیسیون عمران مجلس می گوید: حوضه آبریز دریاچه ارومیه 52 هزار کیلومتر مساحت دارد و میانگین بارش سالانه آن 317 میلیمتراست که سالانه 17 میلیارد متر مکعب آب ناشی از بارش به دست می آید که11 میلیارد مترمکعب آب تبخیر می شود و وزارت نیرو برای تبخیر آب در کشور باید برنامه ای ارایه کند.

البته وزیر نیرو در زمینه تبخیر آب در کشورمان نیز می گوید: 70 درصد تبخیر مربوط به آب ناشی از بارش است نه آبی که پشت سدها جمع می شود.

رضا اردکانیان می افزاید: در زمان ترسالی؛ نزولات آسمانی سالانه به 400 میلیارد متر مکعب می رسد که حدود 280 میلیارد متر مکعب آن تبخیر می شود و حدود 100 تا 120 میلیارد مترمکعب از بارش قابل برنامه ریزی است اما تبخیر در سطح مخازن سدهای کشور 6 درصد است که یک درصد از میانگین جهانی به دلیل­­داشتن اقلیم خشک و نیمه خشک بیشتر است.

سه سالی است شرکت آب و فاضلاب کشور با استفاده از منابع صندوق توسعه ملی آبرسانی به روستاهای کشور را شروع کرده و پیشرفت خوبی نیز داشته است.

نماینده رامهرمز در خوزستان نیز می گوید: 4 هزار و 170 روستای استان خوزستان براساس مصوبه دولت باید از آب سالم برای شرب برخوردار شوند، اما دستگاه های اجرایی این مصوبه را خیلی کند و ناقص اجرا می کنند.

اقبال محمدی­ می افزاید: قرار است سالی 150 میلیارد تومان برای تامین آب شرب روستایی خوزستان تخصیص یابد، یعنی برای 3 سال 450 میلیارد تومان؛ که تاکنون کمتر از 30 میلیارد تومان تخصیص داده شده و برخی از روستاهای کنار رودخانه کارون با تانکر آبرسانی می شوند.

در گیلان پر باران ترین استان کشور هم مشکل آب به نوعی دیگر دیده می شود به دلیل بالا بودن سطح آب وجمع آوری نشدن بهداشتی فاضلاب؛ فاضلابها در آبهای زیر زمینی نفوذ کردند.

نماینده بندر انزلی در مجلس شورای اسلامی می گوید: سالانه 3 تا 4 میلیارد آب شیرین وارد دریا می شود در حالیکه می توانیم از آن به درستی استفاده کنیم.

حسن خسته بند می افزاید: در گیلان و مازندران و گلستان بیش از 25 هزار هکتار آب بندان داریم که باید کفتراشی شوند اما زمان تخصیص اعتبار برای کفتراشی همزمان با زمستان است این عملیات موثر نخواهد بود.

این عضو کمیسیون عمران مجلس می گوید: فاضلاب سه شهر رشت، صومعه سرا و انزلی وارد تالاب و از آنجا به دریا می شود در حالیکه دو تصفیه خانه فاضلاب داریم که باید ساماندهی شود و مردم بتوانند از خدمات دفع فاضلاب استفاده کنند تا آب های زیرزمینی آلوده نشود.

البته بخش زیادی از مشکلات حوزه آب به نگاه بخشی نگری مسولان در سطوح مختلف از جمله نمایندگان مجلس شورای اسلامی در ادوار مختلف بر می گردد که هر کدام تلاش کردند در زمان مسئولیت خودشان برای شهر ودیار خودشان کاری بکنند .

وزیر نیرو می گوید: موضوع آب بخشی نیست و اگر فهرست ­اشتباهاتمان را پیش رو قرار دهیم و یکی یکی آن را تصحیح کنیم این اشتباه من و سایرین است که در 40 سال اخیر چنین موضوع میان بخشی و چند انضباطه را بخشی کرده ایم.

رضا­ اردکانیان می افزاید: بخشی از تصدی وتصمیم گیری درباره آب را؛ وزارت نیرو به عنوان مسئول تامین آب در دست گرفته و می گوید می خواهیم مثلا سد بسازیم؛بخش دیگری از آب را وزارت جهادکشاورزی به عنوان مسئول تامین غذا برای زیرکشت بردن در اختیار دارد و تکه دیگر را مسئولان صنعت به عنوان مسئول اشتغال کشور در دست دارند و می گویند سرمایه گذار می خواهد اینجا سرمایه گذاری کند پس آب نیاز داریم.

بعد از این همه سال دورشدن از موضوع فرابخشی آب کارگروه ملی سازگاری با کم آبی در دولت ایجاد شدتا هیچ کس اجازه نداشته باشد در مورد آب بخشی فکر کند و تصمیم بگیرد؛ از اسفند پارسال تا امروز اتفاقات خوبی براساس تشکیل این کارگروه شکل گرفته که یکی از موضوعات آن ممنوعیت کشت برنج در غیر از استان های گیلان و مازندران بوده است.

170 هکتار از مساحت کشور به غیر از دو استان گیلان و مازندران در سایر استان های کشور برنج کاری انجام می شود گرچه منع کشت برنج در خارج از استان گیلان و مازندران بخشنامه شده است، اما با بخشنامه نمی توان جلوی کشت را گرفت تا زمانی که برای معیشت کشاورز فکری نشود.

آب و طرحهای آبی گرچه نیاز به حمایت جدی دولت دارد و بودجه در خوری را می طلبد اما در مسیر رایزنی دولت و مجلس بهترین راه؛­ نگاه فرابخشی وملی به آب است تا همه جای کشور از قطرات اندک آب با مدیریت و برنامه ریزی درست بهره مند شوند.

گزارش از:­ معصومه مرزبند