گزارش مکتوب:اهداءعضو در کهگیلویه و بویراحمد
حکایت هدیه هایی که زندگی می بخشند
بیش از صد بیمار مرگ مغزی استان در چهار سال گذشته، ۵۷۰ عضو خود را اهدا کردند.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز کهگیلویه وبویراحمد؛وقتی سرنوشت روی دیگر زندگی را نشان میدهد، هر انسانی در شرایط سخت ممکن است سادهترین تصمیمات را بگیرد و خیلی زود در مسیر دشوار زندگی، تسلیم ناملایمات شود، اما همیشه انسانهایی از بازی روزگار موفق و سربلند بیرون میآیند که برای فرصت دوباره جنگیدهاند و تقدیر را بهگونه دیگری رقم زدهاند.هدیه دادن و هدیه گرفتن، همواره یکی از لذت بخشترین لحظههای زندگی است و میتواند زیباترین لبخندها را در پی داشته باشد، چه برسد به اینکه این هدیه، حیات بخش هم باشد و بتواند هم به اهدا کننده و هم به گیرنده هدیه، جانی دوباره ببخشد.اهدای عضو همان هدیهای است که هم به گیرنده و هم به اهدا کننده، حتی اگر فرد مرگ مغزی شده باشد، جانی دوباره میبخشد،گیرنده با گرفتن عضو میتواند به زندگی ادامه دهد و اهدا کننده با اهدای عضو و اینکه عضوی از او هنوز هم نفس میکشد، گویا هنوز زندگانی او، مخصوصا زندگی معنوی اش ادامه دارد.
تاریخچه اهدای عضو
در سال ۱۹۵۴، اولین پیوند موفقیت آمیز کلیه در جهان توسط جوزف مورای انجام شد.
رونالد هریک که در این عمل کلیه خود را به برادر دوقلوی خود داد به همین خاطر اولین اهدا کننده عضو در جهان شناخته میشود.
پیوند اعضاء به مفهوم مدرن و کنونی آن یعنی جایگزینی یک عضو با عضو مشابه درطب ایران درسال ۱۳۱۴ با انجام پیوند قرنیه توسط استاد صاحب نام جراحی چشم و پایه گذار چشم پزشکی مدرن درایران شادروان شمس در تهران انجام شد و با آموزش دستیاران و جراحان چشم دراین بخش ادامه یافت و به دنبال آن و با کمی فاصله پروفسورخدادوست استاد جراحی چشم دانشگاه شیراز به صورت فعال و چشم گیری این کار را دنبال کرد و پیوند قرنیه که سخت مورد نیاز بسیاری از بیماران بود در اکثر بخشهای جراحی چشم مملکت قابل انجام و ارائه شد.
پس از آن فرهنگ اهداء عضو و پیوند در کشور رایج شد تا جایی که در سال ۹۵ شورای عالی انقلاب اسلامی، روز ۳۱ اردیبشهت مصادف با سالروز فتوای تاریخی امام خمینی (ره) مبنی بر جایز بودن اهداء عضو، این روز را به عنوان "روز ملی اهداء عضو، اهداء زندگی" معرفی کردند.
ایران بالاترین رتبه پیوند عضو در آسیا و آفریقا را دارد
رئیس مرکز مدیریت پیوند و بیماریهای وزارت بهداشت، گفت: در حال حاضر، ایران بالاترین رتبه پیوند اعضا در بین کشورهای منطقه آسیا و آفریقا را دارد.
مهدی شادنوش با اشاره به اینکه سال گذشته تعداد ۹۲۰ اهدا کننده مرگ مغزی با میانگین اهدای سه عضو در کشور داشتیم، تاکید کرد: امروز پیوند کبد و قلب به طور انحصاری از افراد دچار مرگ مغزی انجام میشود که از این نظر در منطقه رتبه نخست را داریم و ۶۰ درصد اهدای کلیه نیز از افراد مرگ مغزی است.
وی تعداد بیماران نیازمند به عضو پیوندی در کشور را ۲۵ هزار بیمار برشمرد و ادامه داد: این آمار با اهدا عضو تناسبی نداشته و به همین دلیل روزانه هفت تا ۱۰ بیمار نیازمند عضو در کشور جان خود را از دست میدهند.
کهگیلویه وبویراحمد استانی است که به نسبت جمعیت تاکنون در صدر جدول اهداء عضو در کشور قرار دارد.
این خصلت باعث شده نهتنها مردم خود با اطلاع از انجام یک کار خیر مثل اهدای عضو که میتواند به همنوعشان زندگی ببخشد پیشقدم شوند، بلکه برخی دیگر از همین پیکره مردمی نیز در این آگاه سازی سهیم و شریک شوند.
نکته بسیار خوب و امیدوار کننده برای کهگیلویه و بویراحمد در بحث اهداء عضو رتبههای برتر pmp (تعداد اهدای عضو به یک میلیون نفر) این استان است که توانسته چهرهای ایثارگر از عشایر به نمایش بگذارد و همگان را به تحسین وادارد.
در سال ۹۵ یعنی آخرین سالی که آمار اهدای عضو از سوی وزارت بهداشت منتشر شده، ۲۸ نفر در کهیگیلویه و بویراحمد اعضای پیکرشان را که شامل حدود ۸۰ عضو میشد،به نیازمندان تقدیم کردند.
این استان حدود ۷۰۰ هزار عضو دارد و قرار گرفتن آن در صدر استانهای اهداکننده عضو بر اساس شاخصی به نام پیامپی (تعداد اهدای عضو به یک میلیون نفر) است که براین اساس رتبه کهگیلویه و بویراحمد ۵۰ یعنی بالاترین عدد در بین استانها بوده است.
به طور متوسط بیش از ۸۲ درصد خانواده بیماران مرگ مغزی در کهگیلویه و بویراحمد برای اهدای اعضای بیماران خود رضایت دادهاند که این رقم در کشور ۷۶ درصد است.
مسئول تیم پیوند اعضا دانشگاه علوم پزشکی کهگیلویه وبویراحمد میگوید: بیش از صد بیمار مرگ مغزی استان در چهار سال گذشته، ۵۷۰ عضو خود را اهدا کردند که ۹۵ درصد اعضا (۵۵۰ عضو) با موفقیت پیوند شدند و ۵ درصد باقیمانده نیز به خاطر وجود مشکل در گیرنده عقیم ماند.
به گفته سینا سعیدی سوق بیش از 5 هزار نفر از مردم نوعدوست و نیکوکار استان، فرم اهدای عضو بعد از مرگ را تکمیل کردهاند، جوانترین اهداکننده عضو در کهگیلویه و بویراحمد، کودک ۱۹ ماهه و مسنترین اهدا کننده عضو، فردی ۷۱ ساله بوده است.
انتقاد از متولی نداشتن امر "پیوند" در کشور
پدر پیوند کبد کشور گفت: ایران کشوری با طوایف و قومیتهای مختلف و فرهنگهای قوی و فوقالعاده است؛ به عنوان نمونه در کهگیلویه و بویراحمد حتی یک مورد عدم رضایت برای اهدای عضو از طریق مرگ مغزی نداریم؛ بنابراین این مساله با فرهنگ سازی ارتباط مستقیمی دارد.پروفسور سیدعلی ملک حسینی در کنگره سراسری پیوند و اهدای کلیه با بیان اینکه دستاوردهای علمی کشور در حوزه پیوند از افتخارات نظام است، گفت: اگر در زمینه پیوند اعضا نقطه ضعفی داریم، ضعف از ماست نه مردم و نباید در مشکلات اهدای عضو از مرگ مغزی، مردم را متهم کنیم.وی با بیان اینکه در کشورهای دارای بیشترین آمار اهدای عضو از مرگ مغزی مانند اسپانیا و بلژیک، قانون اجبار افراد برای اهدای عضو تصویب شده است، گفت: این قانون در ایران وجود ندارد و بنابراین باید در این زمینه فرهنگ سازی کنیم، به گونهای که با اقدامات صورت گرفته در فارس و استانهای جنوبی کشور تقریبا رضایت ۱۰۰ درصدی برای اهدای عضو از مرگ مغزی داریم.ملک حسینی با بیان اینکه جا انداختن و فرهنگسازی درباره اهدای عضو در استان فارس و استانهای جنوبی کشور توسط یک تیم انجام شد، عنوان کرد: بزرگترین مانع بر سر این فرهنگسازی گاهی از سوی همکاران خودمان انجام شده است، با این حال با کمک همین تیم و تبلیغات و فرهنگسازیها و با استفاده از تریبونهای مختلف توانستیم موفقیتهای زیادی کسب کنیم.
وی گفت:در این مسیر استانها و شهرهایی همچون اصفهان، شهرکرد، یزد، مشهد، تبریز و ارومیه نیز دوشادوش ما پیش آمدند و کمک کردند.
این چهره ماندگار کهگیلویه وبویراحمدی در ادامه با اشاره به کاهش آمار پیوند در کشور، از نبود متولی و هماهنگ کننده در امر پیوند کشور انتقاد کرد و افزود: در این باره باید بیشتر صحبت شود تا راهکاری برای اصلاح امر اندیشیده شود.
عواطف، امیدو ملاحظات اجتماعی موانع موافقت با اهدای عضو
رئیس انجمن روانشناسی کهگیلویه وبویراحمد سه دلیل عمده را برای امتناع افراد از اهدای عضو برشمرد و گفت:دلیل اول عواطف، دلیل دوم امید و دلیل سوم ملاحظات اجتماعی است.
خانواده فرد امید به بازگشت فرد به زندگی دارند و میگویند از کجا معلوم است؟ خدا را چه دیدی؟ ممکن است دوباره به زندگی برگردد.
شهباز مظفری اضافه کرد: درمورد عواطف باید گفت: خانواده فرد با خود گمان میکنند خودمان با دست خودمان او را از دست بدهیم؟ درواقع نوعی ترس از دست دادن وجود دارد، و اینکه جواب مردم را چه بدهیم؟ همان ملاحظات اجتماعی است.
وی افزود:البته درمورد ملاحظات اجتماعی باید گفت: ترس از جنجال اجتماعی هم دخیل است، خانواده فردی که مرگ مغزی شده است از قضاوت اطرافیان مبنی بر اینکه با دست خودشان او را به کشتن دادند یا به خاطر اخذ پول دست به چنین کاری زده اند هراس دارند، این ترس از اتهام باید توسط دست اندر کاران امور پزشکی و درمانی کشور برطرف شود.
این مشاور روانشناسی و خانواده گفت: این افراد باید اطلاع رسانی کنند که پولی در قبال اهدای عضو داده نمیشود، اگر این مساله به درستی و در سطح وسیع اطلاع رسانی شود حداقل ترس از اتهام از بین میرود و به افراد کمک میکند بهتر تصمیم بگیرند.
در کشور ما بیشتر پیوندها مربوط به بیماریهای کلیوی، نارسایی کبدی، نارسایی قلبی، دیابت و برخی موارد دیگر است و لازم است اعلام شود که فقط ۲۵ هزار نفر دیالیزی در کشور منتظر اهداء عضو هستند پس به نظر میرسد که هر چه این فرهنگ خداپسندانه رواج بیشتری پیدا کند، خانوادهها و بیماران بیشتری ازنگرانی خارج میشوند.
امیدواریم این فرهنگ در کهگیلویه وبویراحمد نهادینه شود تا تعداد بیشتری از بیماران نیازمند پیوند به زندگی عادی خود بازگردند.