­آیا ترامپ و پمپئو می توانند محمد بن سلمان را از توطئه قتل خاشقجی نجات دهند؟

عربستان بعد از دو هفته در کنسولگری را به روی هیات تحقیق ترکیه باز کرد اما همچنان در بازرسی از منزل سرکنسول این کشور در استانبول مقاومت می کند. در  این میان ترامپ ،مایک پمپئو وزیر امور خارجه خود را  برای هماهنگی مواضع  دو کشور راهی ریاض کرده وقرار است روز چهارشنبه به ترکيه برود.  
برخی شواهد حاکی از این است که دولت ترامپ در تلاش است عربستان قتل جمال خاشقجی را تایید کند اما مسئولیت آن را متوجه افرادی کند که ترامپ از آنها به قاتلان سرکش تعبیر کرد. 
اما سوال این است که آیا عربستان با این ترفند می تواند خود را از ماجرای قتل خاشقجی بیرون بکشد؟  در پاسخ می توان گفت که واکنش های اولیه به این ترفند بسیار منفی بوده است و به اعتقاد اغلب ناظران هیچ تغییری در ماهیت جرم ایجاد نمی کند.  هرچند کشورهای غربی هنوز وارد پروسه قضایی کردن مسئله نشده اند اما تحریم نشست سرمایه گذاری موسوم به داووس صحرا همچنان ادامه دارد و شرکت گوگل نیز از حضور در این نشست انصراف داد.  با وجود تلاش دولت ترامپ برای فیصله دادن قضیه،  چند عامل امکان نتیجه گیری از این تلاش ها را درهاله ای از ابهام قرار داده است : نخست اینکه بخشی ازاصحاب رسانه بخصوص روزنامه واشنگتن پست از همان ابتدا در این ماجرا درگیر شده و با توجه به اینکه جمال خاشقجی از زمان خروج ازعربستان  به علت انتقاد از سیاست های محمد بن سلمان به ستون نویس جاین روزنامه تبدیل شده بود و در امریکا اقامت داشت لذا به محض اینکه خبر ربایش وی در دو هفته پیش منتشر شد خبر آن به واسطه افشاگری های این روزنامه در جامعه امریکا نیز منتشر شد و با توجه به فضای انتخابات میان دوره ای کنگره،  اعضای کنگره بخصوص سنا را نیز متاثر ساخت و آنها را بر آن داشت که به تعلیق قراردادهای تسلیحاتی با عربستان تهدید کنند.  هرچند ترامپ با این درخواست به علت اهمیت اقتصادی این قراردادها برای امریکا مخالفت کرد اما با توجه به فضای انتخاباتی با حامیان مجازات عربستان همراه شد و به مجازات این کشور در صورت تایید اثبات قتل جمال خاشقجی تهدید کرد.   بر همین اساس از فضای انتخاباتی حاکم بر امریکا می توان به عنوان دومین عامل و یا مانع در تلاش های ترامپ برای بستن پرونده جمال خاشقجی ذکر کرد و بعید به نظر می رسد مخالفان و رقبای ترامپ و جمهوریخواهان حاضر باشند به این راحتی این برگه مهم را از دست بدهند.
در خارج از امریکا نیز اغلب دلایل موجود بر احتمال استمرار بحران ناشی از ماجرای خاشقجی بر روابط عربستان و جهان دلالت دارد.   از جمله اینکه عربستان در این مورد بخصوص  حداقل تاکنون نتوانسته است از اهرم دلار نتیجه بگیرد و ترکیه را به بستن این پرونده و اغماض از آن وادار کند.  ظاهرا ترکیه نیز قصدی برای مصالحه ندارد و اگر چنین نیتی داشت قتل جمال خاشقجی را افشا ء نمی کرد اما با این افشاگری در واقع پل های پشت سرخود را نیز خراب کرده است.  ضمن اینکه  قطر در کنار ترکیه قرار دارد که با توان مالی خود می تواند سیاست دلاری عربستان را خنثی کند ضمن اینکه ماهیت دعوای ترکیه با عربستان رهبری جهان اهل سنت است در نهایت اینکه ماجرای خاشقجی به نوعی یک بحران بین المللی را برای عربستان رقم زده است که در آن طیف مختلفی از بازیگران منطقه ای و بین المللی و حتی غیر دولتی حضور پیدا کرده اند و در عین حال این بحران با جناح بندی های داخلی در خاندان سعودی هم گره خورده است . در چنین وضعیتی شاید بتوان گفت تنها تکیه گاه محمد بن سلمان در این بحران راستگرایان صهیونیستی به رهبری نتانیاهو است که خود آنها نیز با توجه به شکست سیاست های خود درفلسطین و  سوریه و در پیش بودن انتخابات با بحران داخلی و منطقه اي مواجه هستند.
-----------------------------------------------
احمد کاظم زاده