مقاله نویس نیویورکر: خاشقجی نگران جانش بود

به گزارش سرويس بين الملل خبرگزاري صدا و سيما، رابین رایت، مقاله نویس نشریه نیویورکر، چاپ آمریکا، نوشت: آخرین باری که با جمال خاشقجی- روزنامه نگار منتقد از حکومت عربستان سعودی که اکنون مفقود شده است- صحبت کردم، به من گفت که نگران جان خودش بود.
پایگاه اینترنتی این نشریه در مقاله ای به قلم رابین رایت نوشت: توکّل کَرمان، برنده جایزه صلح نوبل، تظاهراتی در برابر کنسولگری عربستان سعودی در استانبول در اعتراض به ناپدید شدن جمال خاشقجی، راه انداخت. رابین رایت افزود: آخرین باری که من با خاشقجی صحبت کردم در ماه اوت امسال بود. وی به من گفت نگران جانش است. این مخالف 59 ساله سعودی که سردبیر و مشاور سابق دولت عربستان سعودی بود، متقاعد شده بود که سران جدید این کشور پادشاهی می خواهند او را بکشند. خاشقجی به من گفت: البته آنان می خواهند مرا از صحنه خارج کنند.
رابین رایت گفت: از آنجایی که خاشقجی در آن زمان بیش از یک سال بود که در آمریکا در تبعید به سر می برد، من تصور کردم که او در خصوص مخاطرات جانی که متوجه خودش می داند، اغراق می کند. اکنون می گویم، شاید وی در این خصوص واقعاً بزرگنمایی نمی کرد. از زمانی که خاشقجی در روز سه شنبه وارد کنسولگری سعودی در استانبول ترکیه شد، تاکنون هیچ کس او را ندیده است. خاشقجی به دنبال گرفتن اسنادی از کنسولگری سعودی بود تا بتواند طلاق خود از همسر سابقش را رسماً به تأیید برساند، تا قادر باشد بار دیگر به صورت قانونی ازدواج کند. نامزد او که مدت یازده ساعت بیرون کنسولگری منتظر او ماند، گفت: وی هرگز از آنجا بیرون نیامد.
اکنون که چند روز از ناپدید شدن خاشقجی می گذرد، گروه های حامی حقوق بشر این اتهام را (علیه دولت سعودی) مطرح کرده اند که خاشقجی ربوده شده است. این در حالی است که دولت ترکیه که میزبان کنسولگری سعودی در استانبول است، اعلام کرده است: ترکیه بر این باور است که خاشقجی در کنسولگری عربستان سعودی در استانبول به قتل رسیده است. تحقیقات دولت ترکیه در این زمینه که چرا پانزده مقام سعودی که مشخص نیست چه کسانی بوده اند، در همان روزِ ناپدید شدن خاشقجی وارد کنسولگری سعودی در استانبول شدند، آغاز شده است. وزارت امور خارجه آمریکا نیز اعلام کرده است که این موضوع را به دقت پیگیری می کند. یکی از همکاران ترکیه ای خاشقجی به خبرنگاران گفت: دولت ترکیه به من توصیه کرده است که خود را آماده برگزاری مراسم خاکسپاری خاشقجی کنم.

برخی از مقامات ترکیه ای گفته اند که خاشقجی به طرزی وحشیانه شکنجه شده و به قتل رسیده است؛ آنگاه بدنِ او قطعه قطعه شده است. در برخی از گزارش ها این ادعا مطرح شده که جسد خاشقجی به عربستان سعودی منتقل شده است. رابین رایت تأکید کرد: من چند دهه است که خاشقجی را می شناسم. او شخصیت رسانه ای مهمی در عربستان سعودی بوده است. او همواره به خاندان سلطنتی آل سعود وفادار بوده است. بسیاری از خبرنگاران و کارشناسان خارجی برای درک مسائل مربوط به خاندان آل سعود، همواره به خاشقجی رجوع می کردند. خاشقجی سردبیر ارشد روزنامه سعودی الوطن بود. وی همچنین ریاست یک شبکه تلویزیونی را در این کشور برعهده داشت.

در سال های اخیر، خاشقجی بیش از پیش به انتقاد از حاکمان سعودی می پرداخت و سرانجام در ژوئن 2017، تصمیم گرفت این کشور را ترک کند. حتی در آمریکا تمام خبرنگاران و کارشناسان به دنبال این بودند که ببینند نظر خاشقجی درباره آینده کشور پادشاهی عربستان سعودی چیست. صفحه او در پایگاه اینترنتی توئیتر بیش از یک میلیون و هفتصد هزار پیرو داشت که همواره مطالبی را که خاشقجی در آن صفحه بارگذاری می کرد، پیگیری می کردند. وی همچنین برای روزنامه واشنگتن پست مقاله می نوشت و در برنامه های شبکه های تلویزیونی بین المللی شرکت می کرد.
ناپدید شدن عجیب و غریب خاشقجی، صرفاً یکی از اتفاقات غیر عادی از زمانی است که محمد بن سلمان در 21 ژوئن سال گذشته به مقام ولایت عهدی عربستان سعودی گماشته شد. این جوان 33 ساله تصمیم گرفت اصلاحات بسیار گسترده ای در عربستان سعودی انجام دهد، اما روش حاکمیت وی به طرزی فزاینده، بیرحمانه شده است. وی دستور بازداشت های گسترده و حتی صدور احکام اعدام را داده است که حتی زنان فعال حامی حقوق زنان از آن مستثنی نبوده اند. علاوه بر این، عالمان دینیِ میانه رو در عربستان سعودی که علیه افراط گرایی تبلیغ می کردند نیز از خشم بن سلمان در امان نمانده اند. آدم ربایی یا قتل خاشقجی- اگر اثبات شود- حتی فراتر از ظلم و ستمی است که عربستان سعودی به فعالان، نویسندگان، عالمان و مبلغان دینی روا داشته است، زیرا سعودی ها در خصوص طرز رفتارشان با این افرادِ فرهیخته، از دیدگاه خودشان توجیهاتی قانونی در خصوص لزوم اجرای اصلاحات در این کشور دست و پا می کنند، ولی حمله به خاشقجی- چه آدم ربایی باشد، چه شکنجه یا قتل وحشیانه- در هر صورت، حتی مقامات سعودی نیز قادر نخواهند بود هیچ گونه توجیهِ به ظاهر قانونی برای این عملِ خود ارائه کنند. آنان هرگز نخواهند توانست چنین عمل شنیعی را قانونی جلوه دهند.
بن سلمان در مصاحبه اخیر خود با شبکه بلومبرگ، گزارش ها در خصوص ربوده شدن خاشقجی را «شایعاتی» بی اساس خواند و قول داد در کنار مقامات ترکیه، در این خصوص تحقیق کند. بن سلمان گفت: تا جایی که من می دانم، وی (خاشقجی) وارد کنسولگری و پس از چند دقیقه یا یک ساعت از آنجا خارج شد.
رابین رایت افزود: خاشقجی به من گفته بود که در عربستان سعودی هیچ مدارایی برای منتقدان وجود ندارد و به هیچ وجه با آنان مساعدت نمی شود. خاشقجی افزود هرچند محمد بن سلمان در صورت مرگ یا کناره گیری پادشاه سعودی (ملک سلمان) پادشاه این کشور خواهد شد، وی هم اکنون به طرزی رفتار می کند که گویی عملاً نیز پادشاهی این کشور را در دست دارد. وی (بن سلمان) تا این لحظه بیش از هر یک از پادشاهان قبلی سعودی، دیکتاتور و خودکامه بوده است. خاشقجی همواره بر این عقیده بود که مردم عربستان سعودی شایسته (حاکمانی) بهتر از این هستند.