همزیستی نامسالمت آمیز با بلوط

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز کرمانشاه.
هر نفسی که فرو می‌رود و هر نفسی که بر می‌آید به حیات آن‌ها وابسته است. آری جنگل ها، این تنها منابع تولید اکسیژن و جاذب گاز‌های سمی، امروز بیش از هر زمان دیگری در جهان پرهیاهوی مان در معرض خطر نابودی هستند. جنگل ها‌ی زیبای بلوط زاگرس هم که هزاران سال در شرایط سخت اقلیمی منطقه زاگرس به سازگاری رسیده اند و وجود شان بیشتر به یک معجزه می‌ماند امروز حال و روز خوبی ندارد.
بعد از تخریب دائمی به وسیله زمین خواران، آتش سوزی‌های عمدی و غیر عمدی، خشکسالی‌های پی در پی، آفات مختلف نظیر سوسک‌های چوب خوار و ساقه خوار و حالا آفتی دیگر به نام لورانتوس همچون خوره بر جسم و جانش افتاده است.

متاسفانه آمار‌های اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کرمانشاه نشان می‌دهد بیش از یک دهم از ۵۷۰ هزار هکتار عرصه‌های جنگلی استان گرفتار آفت لورانتوس است.
احسان صیاد که دانشیار رشته جنگل داری دردانشکده منابع طبیعی دانشگاه رازی است فرایند آلوده شدن درختان بلوط به این آفت را اینگونه توضیح می‌دهد: درخت بلوط و مازودار میزبان اصلی این گیاه نیمه انگلی هستند. لورانتوس با استقرار بر روی شاخه‌های درخت و تولید بافتی ریشه مانند در ساقه و داخل تنه بلوط نفوذ کرده و آرام آرام آنقدرشیره درخت را می‌مکد تا جائیکه رمقی برایش نمانده و در نهایت منجر به خشک شدن درخت می‌شود.
دکتر صیاد می‌گوید علی رغم اینکه لورانتوس گیاهی نیمه انگلی است، دارای خواص زیادی برای اکوسیستم‌های جنگلی هم هست واز آنجا که گسترش و نفوذ آن در سال‌های اخیر درجنگل‌های بلوط زیاد شده به عاملی برای تخریب و خشک شدن جنگل‌ها تبدیل شده است. این استاد دانشگاه قطع کردن شاخه‌های آلوده را یکی از راه‌های مقابله با لورانتوس می‌داند.

الهه محمدی کارشناس گیاه پزشکی اداره حفاظت و حمایت اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کرمانشاه؛ ضمن اشاره به سیاست‌های کلی سازمان جنگل‌ها و مراتع مبنی بر مبارزه با آفات جنگل‌ها بدون استفاده از سموم؛ تنها راه عملی مقابله با لورانتوس را کنترل مکانیکی می‌داند. بدین صورت که درختان با قطع شاخه‌های آلوده پاکسازی می‌شود.
محمدی با اعلام اینکه بیشترین آلودگی‌ها به لورانتوس در شهرستان‌های جنگلی دالاهو، ثلاث باباجانی، گیلانغرب و سرپل ذهاب است افزود: در ۱۵ سال گذشته، بیست هزار هکتار از جنگل‌های بلوط استان را از لورانتوس پاکسازی کرده ایم.
این کارشناس حفاظت منابع طبیعی بزرگترین مانع برای پاکسازی درختان از لورانتوس را کمبود اعتبارات برای انعقاد قرار داد با سازمان‌های مردم نهاد و بهره برداران محلی دانست.
محسن حمدی که یکی از بهره برداران محلی و رئیس یک سازمان مردم نهاد محیط زیستی استان ایلام است می‌گوید: تا کنون توانسته ایم بیش از هزار هکتار از عرصه‌های جنگلی آلوده به لورانتوس در منطقه قلاجه واقع در مرز استان کرمانشاه و ایلام را پاکسازی کنیم.
این دوست دار جنگل و محیط زیست؛ کار پاکسازی لورانتوس که همچون زگیل بر شاخه‌های درختان بلوط می‌چسبد را کاری سخت و طاقت فرسا توصیف می‌کند ومی گوید: بهترین زمان برای پاکسازی بعد از اولین بارش‌های پاییزی و پس از زدودن گرد و غبار از چهره درختان بلوط است.

او می‌گوید: گاهی برای جلوگیری ازشیوع بیشتر لورانتوس مجبور می‌شویم همه شاخه‌ها را قطع کنیم که این کار عملا باعث نابودی درخت می‌شود.
و، اما دکتر صیاد دانشیار دانشگاه رازی با تاکید بر انجام طرح‌های تحقیقاتی در این زمینه به اجرای طرحی اشاره می‌کند که در آن برای جلوگیری از عمل فتوسنتز؛ گیاه لورانتوس با پلاستیک‌های تیره پوشانده می‌شود تا بر اثر نرسیدن نور خورشید به آن در نهایت منجر به خشک شدن گیاه نیمه انگلی شود.
او می‌گوید: اگرچه اجرای این طرح تحقیقاتی ممکن است سخت و هزینه بردار باشد، اما می‌شود آن را بر روی درختان کهنسال و مادری امتحان کرد.
در پایان باید گفت: اگر می‌خواهیم از فرسایش خاک جلوگیری کنیم، منابع زیرزمینی مان از بین نرود، از تغییرات اقلیمی جلوگیری کنیم، کشاورزی پایدار داشته باشیم و اگر می‌خواهیم به حیاتمان در دامنه زاگرس ادامه بدهیم باید برای نجات بلوط کاری کنیم.
*گزارشگر:محمدکرمی