افغانستان، ائتلاف بزرگ ملی و آثار احتمالی آن

به گزارش سرويس بين الملل خبرگزاري صداوسيما، ائتلاف بزرگ ملی افغانستان با حضور شماری از مقامهای ارشد حکومتی ،چهره های سیاسی و رهبران پیشین جهادی طی مراسمی در کابل پایتخت این کشور اعلام موجودیت کرد. اعضای حزب جمعیت اسلامی ،جنبش ملی اسلامی ، وحدت ملی ،جبهه نوین ملی افغانستان ،محور مردم ،نماینده حامد کرزای رئیس جمهوری قبلی این کشور و شمار دیگری از چهره های سیاسی در این مراسم حضور داشتند .عطا محمد نور پیشتر در فیس بوک خود نوشت " در ائتلاف بزرگ ملی افغانستان شورای "لوی قندهار" ،"شورای لوی پکتیا" و" شورای مشرقی " نیز حضور دارند و محوریت آن بر عهده احزاب جمعیت اسلامی ، جنبش ملی و حزب وحدت مردم افغانستان است ."پیش از تشکیل ائتلاف بزرگ ملی افغانستان شورایی به نام "شورای ائتلاف نجات افغانستان " با حضور ژنرال عبدالرشید دوستم ،عطامحمد نور و محمد محقق تشکیل شد که نتیجه ای در بر نداشت .
پیش از آنکه ائتلاف بزرگ ملی افغانستان در کابل موجودیت خود را اعلام کند در زمانی که عبدالرشید دوستم معاون رئیس جمهوری افغانستان در ترکیه حضور داشت این ائتلاف تشکیل اما اعلام موجودیتش به برگزاری مراسمی در کابل موکول شد .

اهداف تشکیل ائتلاف بزرگ
با توجه به اینکه افغانستان در آستانه برگزاری انتخابات مجلس ملی و شوراهای ولایتی قرار دارد تشکیل ائتلاف بزرگ ملی افغانستان نوعی اتحاد و همبستگی احزاب و گروههای منتقد دولت کابل تلقی می شود که اهداف تشکیل آنرا می توان در موارد زیر برشمرد:

1-محمد محقق معاون عبدا... عبدا... رئیس اجرایی دولت وحدت ملی افغانستان هدف از تشکیل ائتلاف بزرگ ملی را ایجاد وحدت ملی در این کشور اعلام و تاکید کرد که همه باید در کنار هم برای نجات افغانستان تلاش کنند . به گفته وی 35 حزب طرح انتخاباتی را پیشنهاد و خواهان شفافیت آن هستند .محمد محقق هشدار داد اگر به این طرح و پیشنهادات توجه نشود دولت شاهد اقدامات جریان های سیاسی خواهد بود. از اینرو اولین و مهمترین هدف از تشکیل ائتلاف بزرگ ملی افغانستان کمک به برگزاری هر چه شفاف تر انتخابات پارلمانی و شوراهای ولایتی اعلام شده است .این ائتلاف به نحوه ثبت نام از رای دهندگان در این انتخابات اعتراض و خواهان اصلاح این روند شده است . در ادامه اعتراض به این روند عطامحمد نور رئیس اجرایی حزب جمعیت اسلامی افغانستان اعلام کرد از 9 میلیون نفری که برای شرکت در انتخابات مجلس ملی و شوراهای ولایتی ثبت نام کرده اند حدود چهار میلیون نفر رای جعلی هستند که می توانند اعتبار انتخابات را مخدوش نمایند .

 به گفته عطا محمد نور احزاب همواره نقش اساسی در افغانستان ایفا کرده و جهاد را پیروز کردند .بنابراین یکی از درخواستهای احزاب ،ثبت نام رایانه ای از رای دهندگان دزر برای شرکت در انتخابات است و بدون قید و شرط همه جریانهای سیاسی از آن حمایت می کنند.

2-دومین انتقاد و اعتراض ائتلاف بزرگ ملی به عملکرد دولت وحدت ملی افغانستان است .این ائتلاف رهبران حکومت را ناکار آمد در اداره کشور می داند و براین اعتقاد است سیاست یکجانه گرایانه محمد اشرف غنی رئیس جمهوری افغانستان که در دو سال گذشته در پیش گرفته مانع از تحقق اهداف دولت وحدت ملی شده است .به همین دلیل عمده افراد تشکیل دهنده ائتلاف بزرگ ملی افغانستان از شخصیتها و مقامات دولتی همچون عبدالرشید دوستم معاون اول رئیس جمهوری ومحمد محقق معاون عبدا... عبدا... رئیس اجرایی دولت وحدت ملی افغانستان هستند.

3- سومین اعتراض وانتقاد ائتلاف بزرگ ملی افغانستان به استفاده نادرست از نیروهای نظامی این کشور است که به باور رهبران ائتلاف می تواند پایه های نظام این کشور را تضعیف نماید .عمده انتقادها از عملکرد نیروهای نظامی افغانستان در ارتباط با مقابله آنها با گروه طالبان و گروه تروریستی داعش است .به این معنا که رهبران ائتلاف بزرگ ملی افغانستان براین باورند در بسیاری از جبهه های جنگ، محمد اشرف غنی رئیس جمهوری افغانستان یا از اعزام نیروهای کمکی برای مقابله با تروریستها و شبه نظامیان طالبان خود داری کرده و یا دستور عقب نشینی نظامیان افغانستان را صادر کرده است که در بسیاری از جبهه ها به رغم توانایی بالای ارتش افغانستان ، خشونت گرایان به پیروزی رسیده اند.

4-از دیگر انتقادهایی که اخیرا رهبران احزاب مخالف و منتقدان دولت به اشرف غنی رئیس جمهوری این کشور وارد می کنند واگذاری برخی از مناطق افغانستان به طالبان در مناطق مختلف است که اخیرا حمله طالبان به ولایت غزنی این ظن را در افغانستان ایجاد کرد که دولت افغانستان با عقب کشیدن نیروهای نظامی افغانستان درحال ایجاد فرصت برای طالبان است تا در نزدیکی پایتخت این کشور استحکامات خود را تقویت نماید.

در هفته های اخیر آمریکا از دولت افغانستان خواست با عقب نشینی نیروهای نظامی این کشور از حومه شهرها و روستاهای دور افتاده، آنها را به طالبان واگذار کند که با اعتراض گسترده در افغانستان روبرو شد .وزارت دفاع افغانستان اعلام کرد نیروهای نظامی این کشور در همه مناطق از استقلال و حاکمیت ملی این کشور دفاع می کند با این حال عقب نشینی نیروهای ارتش افغانستان در جبهه های درگیری شک برانگیز شده است .زیرا مذاکرات پنهانی آمریکا با طالبان ادامه دارد و این کشور برای خشنود کردن طالبان و ایجاد زمینه تفاهم میان دو طرف، حاضر به زیر پاگذاشتن استقلال و حاکمیت ملی افغانستان است .

5-یکی دیگر از انتقادات ائتلاف بزرگ ملی افغانستان از عملکرد سازمان ملل بخصوص نمایندگی آن در این کشور به نام "یونیما" است. در حالی که مردم و دولت افغانستان انتظار دارند سازمان ملل به عنوان مهمترین مرجع بین المللی کمک به صلح جهانی به حل مشکلات افغانستان کمک نماید و در پیشبرد روند صلح این کشور با طالبان نقش مهم و تاثیر گذاری را ایفا نماید اما در عمل وظایف خود را به ارائه کمکهای انساندوستانه و انتشار گزارش در مورد تلفات نیروهای انسانی در افغانستان محدود کرده است .
با توجه به اینکه اهداف ائتلاف بزرگ ملی افغانستان تلاش برای کمک به حل مشکلات این کشور است حامد کرزای رئیس جمهوری قبلی افغانستان نیز از آن حمایت می کند. وی اعلام کرد این ائتلاف باید راه کاری اساسی برای ترغیب طالبان برای پیوستن به روند صلح افغانستان پیشنهاد دهد.
استقبال و واکنش مثبت ارگ ریاست جمهوری افغانستان از تشکیل و اعلام موجودیت ائتلاف بزرگ ملی این کشور نشان می دهد که رئیس جمهوری افغانستان نه تنها به این ائتلاف نگاه منفی ندارد بلکه در جهت تقویت وحدت ملی نیرویی کارساز می داند. در بیانیه ای که ارگ ریاست جمهوری افغانستان منتشر کرد آمده است دولت وحدت ملی این کشور از برنامه ، پیشنهاد و طرح احزاب ،ائتلافها و فعالان جامعه مدنی در تطابق با قوانین افغانستان استقبال می کند .در این بیانیه تاکید شده است در شرایط جاری که صلح و انتخابات به عنوان دو اولویت ملی افغانستان مطرح است حکومت موضوع گفتمان مشترک با جریانهای فعال سیاسی را ارج می نهد و شخصیتهای سیاسی می توانند مردم و حکومت را در این عرصه کمک کنند و زمینه های آن نیز فراهم است .در نهایت مردم افغانستان در موضوع انتخابات نسبت به عملکرد همه قضاوت خواهند کرد و این قضاوت می تواند برای همه آموزنده باشد .

اثر بخشي ائتلاف

بسیاری برای اعتقادند ایجاد ائتلافهای دو یا چند جانبه و تشکلها در افغانستان فصلی هستند که در آستانه انتخابات در این کشور شکل می گیرند و پس از برگزاری آن صرف نظر از اینکه نتیجه انتخابات چه باشد تشکلهای حزبی نیز فرو می پاشد. از اینرو ائتلاف بزرگ ملی افغانستان تنها ائتلافی نیست که برای تاثیر گذاری در انتخابات مجلس ملی و شوراهای ولایتی در افغانستان شکل گرفته است.اگر چه همه ائتلافها مانند ائتلاف بزرگ ملی افغانستان رسانه ای نمی شوند و عمدتا درون قومی وجناحی هستند .
شورای حراست و ثبات افغانستان در ائتلاف بزرگ ملی حضور ندارد و گفته می شود یونس قانونی و اسماعیل خان از چهره های برجسته سیاسی و جهادی افغانستان ائتلاف خود را تشکیل داده اند .
محمد اشرف غنی رئیس جمهوری افغانستان نیز با گلبدن حکمتیار رهبر حزب اسلامی افغانستان متحد شده و در تلاش هستند با جلب نظر طالبان برای پیوستن به روند صلح افغانستان جناح پشتونها را تقویت نمایند .از این دیدگاه ،حکمتیار صحنه گردان اصلی تحولات این کشور حتی تلاش برای مهندسی انتخابات تلقی می شود .برخی محافل ائتلافهای شکل گرفته در افغانستان را بیانگر ادامه فرایند قوم گرایی در روند انتخابات این کشور می دانند و براین اعتقادند به رغم تلاشهایی که در سالهای اخیر برای ارائه دیدگاهها ، شعارها و برنامه های ملی در افغانستان مطرح شده اما همچنان نگاه قالب در این کشور قوم گرایی است و جناحهای سیاسی نیز از دریچه قومی به انتخابات می نگرند. در حالی که دولت و محافل سیاسی در افغانستان سرگرم مباحث انتخاباتی هستند خشونتهای خونین در این کشور از ناحیه طالبان و گروه تروریستی داعش نیز شدت یافته است . گروههای مخالف، بروز و تشدید خشونتهای خونین در مناطق مختلف افغانستان را در راستای برنامه های دولت برای مهندسی انتخابات می دانند و مدعی هستند دولت با سرگرم کردن مردم و محافل سیاسی به اوضاع امنیتی ،در حال اجرای برنامه های خود برای نتیجه بخش بودن انتخابات به نفع جریانهای دولتی است .این محافل نقش آمریکا را نیز برای کمک به جناح دولتی جهت پیروزی در انتخابات آتی افغانستان مهم و تاثیر گذار می دانند .

مثلت موثر در انتخابات
منتقدان دولت به شکل گیری مثلثی در روند تحولات افغانستان اشاره می کنند که یک ضلع آن آمریکا ،یک ضلع آن حکمتیار و ضلع سوم را طالبان می دانند .اگر چه ممکن است ائتلافهای دیگری نیز در روند تحولات منتهی به انتخابات افغانستان در این کشور شکل بگیرد اما به نظر می رسد رقابت اصلی میان ائتلاف بزرگ ملی و جناح حکمتیار باشد که برخی محمد اشرف غنی رئیس جمهوری را نیز داخل مثلث وی می دانند.
در هر حال، حمله انتحاری روز چهارشنبه به یک مرکز آموزشی در کابل که حدود 50 تن کشته و 70 تن نیز مجروح شدند نشان می دهد که تروریسم همچنان مهمترین تهدید جامعه افغانستان است و مقابله با آن نیازمند همکاری همه جریانهای سیاسی و قومی است و مساله انتخابات نه تنها نباید موجب بی توجهی دولت به مساله تامین امنیت مردم شود بلکه دولت کابل نیز باید در عمل نشان دهد که قصد ندارد از ناامنی ها به عنوان ابزاری برای کسب پیروزی در انتخابات آتی مجلس ملی و شوراهای ولایتی استفاده کند .
==============================
نويسنده: مجيد وقاری- کارشناس سياست در آسيا