غاز 70 میلیون ساله نخجیر دومین غار زنده ی جهان با جنگلی از سنگ ها و کریستال های آهکی مکانی مناسب برای بازدید گردشگران است .
به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز اراک؛ دومین غار زنده ی جهان ، جنگل آهکی ایران ، غاز 70 میلیون ساله و دهها جمله ی منحصر به فرد و زیبا برای مکان گردشگری ای است که پس از دو دهه کشف همچنان به ابتدایی ترین شکل پذیرای گردشگرانی ست که با تلفیقی از تعجب و حیرت غار را ترک می کنند . در کریدور شمال به جنوب به قلمرو استان مرکزی که می رسی ، جاده ی فرعی خودنمایی می کند .
جاده فرعی به سوی غار
در ابتدای جاده ساختمان مرغداری وجود دارد که با مجسمه مرغ و خروس نشانی برای اطمینان از درستی مسیر به سمت غار نخجیر است ؛ در میان راه دلیجان به نراق در دامنه کوه تخت ، در این زمان در 150 کیلومتری جنوب شرق اراک مرکز استان مرکزی قرار داری . به نزدیکی رشته کوه که می رسی غار نخجیر مانند پیری ، اما با چشم های باز و روشن در انتظار توست . این غار که مربوط به دوره ی سومین زمین شناسی است و بعد از غار ماموس مکزیک دومین غار آهکی زنده ی جهان است . غاری که با وجود بی مهری هایی که در زمینه ی ایجاد امکانات کافی برای بازدیدکنندگانش شده همچنان چشم به راه دارد.
روایت های جالب در مورد کشف غار غار نخجیر در سال 68 کشف شد و روایت های جالب و متعددی در مورد کشف آن تعریف می شود . به غار که رسیدم دیدن گله ی گوسفند در دامنه کوههای اطراف مرا به یاد اولین روایت از کشف غار انداخت ،در دهه 70 و اولین گزارش مکتوبی که قرار بود در مصاحبه با سید محمد حسینی رئیس جوان میراث فرهنگی استان در مورد غار تهیه کنم. حسینی آن زمان ، با شور و اشتیاقی خاص از کشف غار در دوره مدیریت خود حرف می زد و می گفت : یکی از چوپانان منطقه وقتی گوسفندی از گله اش گم می شود به دنبال پیدا کردن گوسفند به طور اتفاقی دریچه ی غار را کشف می کند ، او به کوهنوردان این موضوع را می گوید و با مراجعه کوهنوردان کل غار کشف می شود .
اما روایت مشهدی رئیس میراث فرهنگی شهرستان دلیجان با سخنان حسینی تفاوت داشت او که تازه به ما ملحق شده بود گفت : غار در گشت نیروهای امور آب شهرستان دلیجان برای یافتن آب شرب منطقه کشف شد و اکنون نیز یکی از منابع تامین آب دلیجان است . امکانات ابتدایی پس از 39 سال کشف از کشف و شناسایی غار حدود 39 سال می گذرد ؛ گذر زمانی که با چالش هایی برای تثبیت غار به عنوان عجیب ترین نقطه گردشگری نه تنها استان که کشور همراه بوده است .
اولین چالش در نامگذاری غار بود و اهالی دلیجان و نراق که همجوار غار هستند خواستار قرار گرفتن نام شهر خود در پسوند غار بودند ، این مشکل پس از سالها با نامگذاری غار به نام غار نخجیر استان مرکزی برطرف شد ؛ اما مشکلات اصلی همچنان ماندگار ماند . نخجیر در زبان "راجی" و بومی منطقه به معنای شکارگاه است ؛ معنایی که در داخل غار تداعی شده و چونان جنگل آهکی است . مشهدی رئیس میراث فرهنگی دلیجان گفت : 95 درصد دیوارههای غار پوشیده از رسوبات آهکی و پنج درصد دیگر سنگی است طول سقف این غار به 40 متر می رسد و به جهت زنده بودن غار آسیب دیدگی غار به شرط تامین رطوبت هر 100 سال به اندازه ی یک سانتی متر ترمیم می شود .
زیبایی های مورد تهدید وی آسیب رساندن توریست ها به کریستال های آهکی ، رویش جلبک ها به جهت عبور و مررو گردشگران ، وقوع زمین لرزه و عدم رطوبت رسانی در فصول گرم سال را مخاطرات این جنگل زنده آهکی جهان دانست . کارشناسان علت شکلگیری غار را حرکت گسل معکوسی می دانند به معنای دیگر در صورت بروز زلزله غار بدون آسیب دیدگی به حیات خود ادامه می دهد . ترابی کارشناس باستان شناسی استان مرکزی در این باره می گوید : از عمق 12 کیومتری این غار تاکنون هزار و 200 متر کف سازی و نور پردازی شده است . غار در سال 1384 شماره ثبت ملی گرفت و تلاش برای ثبت جهانی آن ادامه دارد . از جمله تالارهای غار میتوان به سفره عروس ، دریاچه ، برزخ ، باغوحش ، چهلچراغ ، چهلستون اشاره کرد .
بودن در درون غار ، احساسی دست می دهد که با کلمه ای قابل بیان نیست چرا که سکوت و املاحی که در غار وجود دارد چنان آرامشی به انسان دست می دهد که با کلمه و جمله ای قابل توصیف نیست و در مورد این ویژگی غار همین بس که آرامشی که با ورزش هایی مانند یوگا حاصل می شود با راه رفتن در دل غار به دست می آید . صدای چکیدن قطرات آب در غار می پیچد و به طور طبیعی این صداها گردشگر را به یاد صحنه های ترسناک فیلمها می اندازد که هر لحظه منتظر دیدن حیوانی ترسناک بودند اما واقعیت این است که در این غار هیچ موجود زنده ای وجود ندارد و آهک این غار تنها برای بدن انسان غیرمضر است و اجازه نمی دهد موجود زنده ای در آن زیست کند. غار آرمیده بر کوه تخت از طریق منافذی که به سمت بیرون دارد صاحب هوای بسیار مطبوع شده و تا انتهای غار می توانی در آرامش نفس بکشی و این موضوع یکی از عجایب غار است .
هنوز کارشناسی نتوانسته منافذ این غار را کشف کند و پیش بینی می شود غار دارای مسیر و نقشه ای پیچیده باشد. حسینی گفت: حدود هزار و 200 متر از مسیر اصلی این غار قبل از سال جدید برای گردشگران نوروزی آماده سازی شد و برای بهره برداری از سایر قسمتهای این غار از جمله دریاچه آن در آینده ای نزدیک، برنامه ریزی شده است. وجود همه زیبایی ها و عجایب غار ، همچنان این اثر طبیعی را به عنوان نقطه ی ثقل گردشگری منطقه تبدیل نکرد و تاکید محیط زیست بر دست نخورده ماندن آن و حفظ این میراث طبیعی است . ترابی باستان شناس ایرانی ؛ انرژی درمانی و تعدیل شرایط هوایی در فصول مختلف سال از ویژگی های منحصر به فرد و بی نظیر غار می داند و می گوید : در شرایط مختلف جوی دمای غاربین ۹-۱۴ درجه متغیر است و سکون و آرامش خاصی دارد .
ناخرسندی گردشگران برشمردن خصوصیات غار منحصر به فرد 70 میلیون ساله اما ، در کنار چهره ناخرسند برخی گردشگران که از نبود امکانات رفاهی در اطراف غار گلایه مند هستند تناقض فاحشی را در ذهن جا می دهد . نبود زیر ساخت های رفاهی و گردشگری در این منطقه گردشگری حلقه ی مفقوده ایست که با توجه به اقلیم مستعد و استقبال گردشگران از سراسر کشور آزار دهنده است و به قول اراکی ها " اگر غار دست اصفهانی ها بود چه کولاکی می کردند و چه درآمدی را به استان خود هدایت می کردند ." در اطراف غار رستوران و استراحت گاه کوچکی ایجاد شده است اما مشاهده این زیرساخت ها در کنار هتل عظیمی که در نقاط دیگردلیجان در حل احداث است همخوان نیست و این سوآل را در ذهن ایجاد می کند که چرا پس از سالها هنوز قدم اساسی برای توسعه گردشگری غار برداشته نمی شود و امکانات ابتدایی است . اولین انتظار گردشگران ایجاد فضایی دلپسند به خصوص در فصل تابستان برای فرار از گرمای هوا است تا لحظات خوش ایجاد شده با گرمای بیرون غار به این زودی ها از بین نرود .
یکی از گردشگران حرف ما را تایید کرد و گفت :پول بلیط به طور کامل پرداخت می شود و انتظار این است امکانات نیز کامل باشد . او افزود : ما برای دیدن غار و استفاده از زیبایی های آن وقت گذاشتیم در حالیکه نبود امکانات در اطراف غار عملا اجازه ماندن بیشتر از چند ساعت را به ما نمی دهند توقع ما وجود اقامتگاه شایسته در کنار غار بود . یکی دیگر از بازدیدکنندگان راه اندازی بازدید از این غار را فرصتی برای دیدن یکی از نشانه های خداوند و زیبایی های بکر طبیعت دانست و گفت: با اینکه حرفهای زیادی در مورد اهمیت قندیل ها و مرجانهای غار شنیده بودم حفاظت درستی از غار نمی شود و برخی بازدیدکنندگان بدون آگاهی از اهمیت غار قندیل ها را می کنند . ایجاد امنیت سرمایه گذاری؛ راه حل مشکلات کارشناس گردشگری که نخواست نامش فاش شود نیز در گفتگویی با بیان اینکه ایرادات زیست محیطی که بر غار گرفته می شود مانع امنیت سرمایه گذاری برای ایجاد امکانات گردشگری در منطقه است گفت : اکنون در حاشیه ی سد 15 خرداد دلیجان هتل بزرگی از سوی بخش خصوصی در حال ساخت است در حالیکه جاذبه غار بسیار بیشتر از سد است اما به دلیلی ناامنی از سرمایه گذاری بخش خصوصی به سمت غار نمی آید . تا قبل از راه اندازی غار نخجیر استان مرکزی، سخن از ایجاد دیوار شیشه ای برای حفاظت از دیواره غار که انبوهی از مرجان و کریستالهای شفاف آن را فراگرفته است، بود و حال پس از چند سال، در راه اندازی غار کمترین توجه به حفاظت آن شده است. مدیرکل سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان مرکزی در این باره با بیان اینکه این تعداد گردشگر از غار نخجیر استان مرکزی یکی از جاذبه های بی بدیل کشور و قابل مطرح در سطح جهانی است، افزود: با استفاده از سامانه های اطراف غار و با راه اندازی امکانات گردشگری و رفاهی می توان جذب گردشگر در این منطقه را تا چندین برابر افزایش داد. حسینی غار نخجیر را در کنار آثار مشهور استان از جمله خانه تاریخی امام، گردشگری محلات، بافت تاریخی نراق، موزه های استان را مهمترین جاذبه های استان دانست.
در روزهای ابتدایی کشف و ثبت غار، قرار بود برای راه اندازی امکانات رفاهی این غار برنامه ریزی و سرمایه گذاری شود و اکنون سالها پس از این دعواها هنوز سرمایه گذاری مناسبی در این زمینه صورت نگرفته است. سرمایه گذاری هرچه زودتر و راه اندازی امکانات رفاهی درخواست بسیاری از بازدیدکنندگان است تا بتوانند با آرامش غار را ببیند و در کنار ان از جاذبه های منطقه که شامل، بافت تاریخی نراق، گردشگاه های محلات و حتی دیدنی های خمین است، بازدید کنند. لزوم توسعه مبتنی بر حفظ غار اعتقاد کارشناسان حفاظت محیط زیست استان ر تقویت زیرساخت ها و برنامه های حفاظتی غاز 70 میلیون ساله است .
انصاری مدیر کل اسبق محیط زیست استان مرکزی که این روزها صاحب کرسی استادی در دانشگاه اراک است گفت : شرایط موجود در سقف غار ممکن است با لرزش زمین و یا حتی ایجاد سرو صدا در محوطه داخلی غار ریزش داشته باشد که این امر باید جدی گرفته شود و از ایجاد انفجار در غار برای اسجاد در خروجی خودداری شود . وی افزود: براثر انفجاری که سال 85 در ضلع تحتانی غار به منظور ایجاد کریدور عبوری انجام شد آسیب هایی به بافت سنگی غار وارد شده که باید در مطالعات دقیق این آسیب و اثرگذاری آن بر گسل و بخش های دیگر غار دیده شود. انصاری معتقد است : با توجه به اینکه فضای درونی غار با محیط های پرتگاهی عمیق و احتمال ریزش خرده سنگ همراه است، اقداماتی حفاظتی صورت گرفته کافی نیست و نیاز است که زیرساخت های ایمنی با فنس کشی نقاطی که احتمال ریزش سنگ دارد و یا استتار قسمت های مشکل ساز گسترش یابد .
میرزایی مدیر کل فعلی سازمان حفاظت از محیط زیست استان با اشاره به اینکه ، غار نخجیر اثری طبیعی است که باید از آم حفاظت کرد گفت : میلیون ها سال طول کشیده تا این غار شکل گرفته است و توسعه گردشگری آن باید بر مبنای حفاظت های علمی از غار باشد . وی با اشاره به اینکه قندیل های بدنه غار به راحتی کنده می شود افزود : هر توسعه ای با حفظ آن باید همراه باشد .
کلام آخر.... هر گردشگر داخلی بیش از پنج شغل ایجاد می کند و هر گردشگر خارجی هر روز 100 دلار ارز وارد کشور می کند و از سویی بالاخره کفگیر نفت به ته دیگ می خورد و باید از هم اکنون چاره جویی کرد . غار نخجیر کشف و به عنوان جاذبه گردشگری مطرح است چه خوب که توسعه ی مبتنی بر حفظ غار نیز تدوین و با سرمایه گذاران در این زمینه گفتگو شود تا شاید نان حلال گردشگری نیز در سفره مردم این خطه نیز قرار گیرد .
توسعه غار در کنار وجود آثاری چون ؛ زادگاه امام در خمین ، امیر کبیر در اراک ، آبگرم محلات ، شهر هزار ساله نراق و صدها آثار دیگر گردشگری تکمیل کننده زنجیره ی گردشگری و ترزیق پول است .