فاصله گیری از سیاست براندازی و توسل مجدد به ناتوی عربی برای مهار ایران
وزير دفاع امريکا بعد از مبادله پیام های هشدار آمیز میان تهران و واشنگتن که از سطح سران شروع شد، گفت سیاست امریکا در قبال ایران تغییر نیافته و بر تغییر رفتار ایران متمرکز است .
بعد از مبادله پیام های هشدار آمیز میان ایران و امریکا که از سطح سران شروع و در دیگر سطوح ادامه یافت، نشست ویژه ای در کاخ سفید با حضور همه مردان ترامپ تشکیل شد و در پایان این نشست جیمز ماتیس وزیر دفاع امریکا علاوه بر شایعه مطرح شده در رسانه های استرالیا درباره حمله امریکا به ایران در ماه آینده تغییر رژیم ایران و یا فروپاشی از درون را نیز رد کرد و گفت سیاست امریکا در قبال ایران تغییر نیافته و بر تغییر رفتار ایران متمرکز است .
در واقعآنچه که در این نشست مورد تاکید و تصویب قرار گرفته احیای طرح موسوم به تشکیل ناتوی عربی با مشارکت 6 کشور عربی حوزه خلیج فارس با مشارکت مصر و اردن است .
حال دو سوال در این زمینه مطرح است نخست چرایی اتخاذ مواضع متفاوت از سوی وزیر دفاع امریکا و دوم علل احیای ناتوی عربی و آثار و پیامدهای احتمالی آن است؟
در پاسخ به سوال نخست در خصوص اظهارات متفاوت جیمز ماتیس می توان گفت که وی در مقام وزیر دفاع به میزان آسیب پذیری نیروهای تحت امرش در هرگونه درگیری احتمالی واقف است ضمن اینکه تجربه تلخ امریکا را در جنگ عراق و افغانستان نیز با خود دارد ولذا با احتیاط عمل می کند و به نوعی می توان گفت که پیام ایران و شخص سردار قاسم سلیمانی را دریافت کرده است .
ماتیس با خروج امریکا از برجام نیزمخالف بود و به نشستی که به همین منظور برپا شد دعوت نشده بود .حتی مدتی نیز بحث کنارگذاشتن وی همانند رکس تیلرسون در میان بود اما اینکه جمع بندی نشست ویژه کاخ سفید به ماتیس واگذار شده نشان دهنده ترجیح مواضع وی در برابر تندروهای همچون بولتون و پمپئو است که وابستگی تام و صریح به راستگرایان صهیونیستی و تازه به دوران رسیده های سعودی و اماراتی دارند و این افراد در اصل به عنوان عضوی از کابینه نتانیاهو عمل می کنند که می خواهد همانند اشغال عراق پوست موز زیر پای دولت ترامپ بیندازد .
اما در خصوص ناتوی عربی می توان گفت که جدا از اختلافاتی که بعد از ترامپ میان امریکا و اروپا به عنوان دو پایه اصلی ناتو بروز کرده است ، این سازمان در دوران جنگ سرد با هدف مقابله با خطر کمونیسم پا به عرصه وجود گذاشت و بعد از پایان جنگ سرد و سقوط شوروی هم سعی کرد با بازتعریف ماموریت و تشکیلات خود بر بحران هویت پیش آمده غلبه کند و همچنان به بقاء و حیات خود ادامه دهد. با اینحال مقابله با روسیه و دیگر رقبای امریکا همچون چین همچنان در راستای ماموریت های ناتو قرار دارد و با توجه به اینکه در سال های اخیر بخصوص بعد از جنگ سوریه نقش و جایگاه روسیه در خاورمیانه تقویت شده است و از دیگر سو چین نیزدر ادامه پروژه عظیم جاده ابریشم جدید پا به عرصه خاورمیانه و خلیج فارس گذاشته و در این راستا به تازگی قرارداد 50 میلیارد دلاری نیز برای اجاره 99 ساله جزایر کویتی بوبیان و فیلکه واقع در خلیج فارس برای سرمایه گذاری 400 میلیارد دلاری به امضاء رسانده است ، لذا می توان گفت یکی از اهداف مهم ناتوی عربی مقابله با چین و روسیه در پوشش پروژه ایران هراسی است . از دیگر اهداف این پروژه کشاندن روابط رژیم صهیونیستی و کشورهای عربی به همکاری های نظامی و اطلاعاتی –امنیتی است .این بدین مفهوم است که امریکا برای حضور بلندمدت در منطقه تلاش می کند و سیاست خروج از منطقه را کنار گذاشته است که در اواخر دوره ریاست جمهوری اوباما برای تقویت حضور نظامی امریکا در شرق آسیا برای مهار چین در دستور کار قرار گرفته بود .
-----------------------------------------------
احمد کاظم زاده