شبهات و نظارت استصوابی در شورای نگهبان

بطور کلی نظارت بر چگونگی و حسن اجرای فرآیندهای قانونی – سیاسی در هر کشور، به دو گونه انجام می‌پذیرد: یکی به صورت استطلاعی و دیگری به صورت استصوابی.

نظارت استطلاعی: به نظارتی گفته می‌شود که ناظر موظف است تنها از وضعیتی که مجریان انجام می‌دهند اطلاع یابد، سپس بدون آنکه خود اقدام عملی کند و نحوه اجراء را تایید یا رد کند، آنچه را مشاهده کرده به مقام دیگری گزارش دهد.

این گونه نظارت که صرفا جنبه اطلاع یابی دارد، به واقع حق همه شهروندان جامعه نیز هست، وگرنه از این حیث که ناظران نمی‌توانند هیچ گونه تصمیم گیری در مورد تخلفات احتمالی داشته باشند، تفاوتی با نظارت سایر شهروندان ندارد.

نظارت استصوابی: استصواب که واژه‌ای عربی است با واژه صواب هم ماده (=ریشه) است. صواب به معنای «درست» درمقابل «خطا» و استصواب به معنای «صائب دانستن و درست شمردن» است؛ مثل اینکه گفته شود: این کار صحیح و بی‌اشکال است.
در اصطلاح، نظارت استصوابی به نظارتی گفته می‌شود که در آن ناظر در تمام موارد تصمیم گیری حضور دارد و باید اقدامات انجام شده را تصویب کند تا جلوی هرگونه اشتباه و یا سوء استفاده‌ای از جانب مجریان گرفته شود.