پخش زنده
امروز: -
تابستان که می شود توتستان های بَرزُک کاشان،برای 900خانواده کشاورز سفره برکت پهن می کند .
برزک کاشان، قطب تولید شاتوت کشور
در دامنه کوههای سر به فلک کشیده کرکس و در درهای پهناور،شهری با کاریزها و چشمههای خودجوش قرار دارد با سابقه ای پنج هزار ساله که فاصله اش تا مرکز شهرستان 54 کیلومتر است.ابوالفضل زارع ، همچنین متوسط برداشت شاتوت از هر هکتار را 13 تن و از هر اصله درخت 80 تا 150 کیلوگرم اعلام و پیش بینی می کند: امسال بیش از 300 تن محصول از باغات برزک برداشت شود.
قدمت صدساله کشت شاتوت در برزک
کاشت شاتوت در منطقه برزک کاشان سابقه ای بیش از صد سال دارد؛ رییس باغ گیاه شناسی کاشان می گوید: در گذشته این محصول در بیشتر نقاط کوهستانی کاشان بهصورت موردی بسته به علاقه و سلیقه کشاورزان آن منطقه در کنار سایر درختان مُثمر باغات کشت میشده است.
دکتر بتولی جزییات ظاهری این درخت را این گونه شرح می دهد: ارتفاع تاج شاتوت بین چهار تا 10 متر می رسد که درنمونههای کُهنسال، تا 20متر نیز گزارش شدهاست؛این درخت علاوه برتاج، پوششی متراکم، تنهای با پوست قهوهای، شاخههای جوان سبز روشن، برگ ها، متراکم و فشرده و دارای جوانههای ضخیم و بیضوی شکل روی ساقه آن است.
به گفته مسوول ایستگاه تحقیقات مناطق خشک و بیابانی کاشان، برگهای این درخت دارای پهنک، ساده و کنگره دار یا ارهای شکل به طول پنج تا 18 و عرض هشت سانتیمتری است.
بتولی همچنین ،منشاء این گیاه را آسیای جنوب غربی از جمله ترکیه و عراق می داند و روش تکثیر آن را از طریق بذر،پیوند، قلمه و شاخه خوابانیدن بیان می کند.
شاتوت غذای کامل و سلطان میوهها
شاتوت میوه ای منحصربه فرد است که به دلیل ارزش غذایی و اهمیت کاربرد بخش های مختلف آن در طب سُنتی، "سلطان میوهها" نام گرفته است.
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی کاشان، کاربردهای دارویی و درمانی شاهتوت را متعدد و متنوع می داند و می گوید: افزایش اشتها ،رفع زخمهای روده ،تقویت حافظه، موثر برای دردهای مفاصل، کنترل ضربان قلب و فشارخون،درمان کم خونی، تصفیهکننده خون و ضد سرطان ،شادابی و طراوت پوست،استحکام دیواره رگها و جلوگیری از خونریزی و کنترل بیماری واریس بویژه در زنان از جمله خواص این میوه است.
دکتر علیرضا مروجی شاتوت را منبع خوبی از آنتیاکسیدان، فولیک اسید و سرشار از املاح معدنی پتاسیم، منگنز، کلسیم، منیزیم و آهن می داند و می افزاید: از انواع ویتامینهایA، B، C، E، Kو همچنین کمپلکس ویتامین BنظیرB6، نیاسین و ریبوفلاوین در این میوه یافت می شود.
وی شاتوت را غذایی کامل معرفی و توصیه می کند:این میوه با معده پُر مصرف نشود، چون باعث نفخ می شود و قبل از غذا بدلیل اشتهاآوردن بودن، مصرف شود.
مروجی دیگر ویژگی خوراکی این میوه را کالری پایین آن می داند و اضافه می کند: میوه نرسیده اش نیز اثر قابض و ضد اسهال دارد ولی میوه رسیده آن چون اثر ملین دارد، صبح ناشتا مصرف شود تا باعث رفع یبوست شود.
بهشتی در دل کوههای کرکس
فصل برداشت شاتوت که می شود گردشگران از نقاط مختلف کشور این شهرِ سر سبز و کوهستانی را مقصد سفر خود انتخاب می کنند و برای تهیه و تماشای برداشت این محصول به باغات برزک سری هم می زنند.
رییس اداره میراث فرهنگی و گردشگری شهرستان کاشان، بَرزك را از جمله شهـرهاي كهن و داراي بافت تاريخي با ارزش معمـاري ايراني معرفی و بیان می کند: اين شهر در منطقه كوهستاني ايران آب و هواي سرد و تابستان هاي معتدلی دارد.
محسن جاوری با اشاره به اینکه در طول تابستان 100هزار گردشگر به این منطقه سفر می کنند، می گوید: مناظر طبيعي و بكر،زیارتگاه امامزاده سراجالدین بن موسی بن جعفر، حمام دوره صفویه، تپه تاریخی قلعه خانه تاریخی روحانی، آب انبار قاجاریه، آسیاب آبی قدیمی، چشمه احمدآباد ، جاده تفریحی توریستی سعدآباد و موزه مردم شناسی از جاذبه های گردشگری برزک است.
به گفته وی از پوشش گياهي برزك بيش از 50 نوع عرقيات گياهي صنعتی و سنتی از جمله آويشن ، بابونه ، كاسني ، پونه ، خارشتر ، رازيانه ، زعفران ، شيرين بیان استحصال می شود.
صنایع تبدیلی،حلقه گمشده توسعه صنعتی شاتوت
توسـعه کشاورزي مکمل بخش صنعت است و صنایع تبدیلی، پس از صنایع سنگین از نظر وسعت و دامنه کار در جهان مقام دوم را کسب و سرمایهگذاری هنگفتی را به سوی خود جلب کرده است.
رییس شورای شهر برزک با اشاره به وسعت برداشت شاتوت در این منطقه و جایگاه اقتصادی این محصول برای کشاورزان می گوید:فرآوری این میوه حلقه مفقوده در چرخه اقتصادی برزک است که لزوم احداث صنایع تبدیلی را می طلبد.
منصور صباغیان که خود یکی از کشاورزان برزکی است و باغ شاتوت دارد از آمادگی شورای شهر برای واگذاری زمین با امکانات کامل به سرمایه گذاران خبر می دهد و می گوید: ايجاد و توسعه صنايع فراوري این محصول،نقش موثري در توسعه این منطقه از طريق بازاريابي بهتر محصولات كشاورزي، ايجاد اشتغال، كاهش ضايعات و افزايش درآمد ايفا مي كند.
به گفته وی کاشت و برداشت شاتوت در برزک به دلیل کیفیت آب، ارتفاع بالا از سطح دریا و اقلیم، علاوه بر اینکه مقرون به صرفه است، از نظر کیفیت و کمیت نیز جوابگوی صادرات است.
البته فرآوری راه طولانی ای نیست بخشی از این مسیر توجه به صنعت بسته بندی است همان بسته بندی های شیکی که چشم های مشتریان را نوازش می دهد و به سمت خود فرا می خواند و موفقیت در این بخش نیازمند همت سرمایه دارانی است که به ارزش افزوده و در آمدزایی در این بخش می اندیشند و همچنین از طرف دیگر همت مسوولان را برای شناساندن ظرفیت های این منطقه و حمایت از سرمایه گذاران می طلبد.
به هر حال با توجه به اینکه درخت شاتوت از نظر علمی با مصرف کمترین منابع آبی بیشترین خواص را دارد باید هم زنگ تحقیقاتی و پژوهشی شناخت این میوه و هم سرمایه گذاری برای توسعه و صادرات این محصول را به صدا در آورد.
نگارنده: مرضیه قاسمی
خبرنگار: محمود مدرسی