پخش زنده
امروز: -
به بهانه برگزاری رقابت‌های ورزشیِ بومی محلی عشایر لرستان؛
ظرفیت‌های فرهنگی بازیهای بومی و محلی
بازیهای بومی محلی در کشوری چون ایران عمری به درازای تاریخ کهن آن دارد و در مراسم جشن و سرور و اعیادی چون عید نوروز، حضوری پررنگ و خاطره انگیز داشته است.
به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز لرستان، یکی از عناصر ماندگار هر ملت کهنی که ارتباطی ناگسستنی با ذائقه فرهنگی آن دارد، بازیهای بومی و محلی ست.
به عبارتی، سویه های لطیف تر ادبیات، معماری، آداب و رسوم و سایر بخش های حوزه فرهنگ، در کالبد بازی های بومی محلی تجلی می یابد.
این بازی ها در کشوری چون ایران عمری به درازنای تاریخ کهن آن دارد و در مراسم جشن و سرور و اعیادی چون عید نوروز، حضوری پرنگ و خاطره انگیز داشته است.
بازی هایی عموماً پرتحرک، مفرح و در عین حال کم هزینه که به دلیل زایش و زایندگی از فرهنگ و آداب مردم، ضمن تزریق شادی، نشاط و امید و نیز پرورش روح جوانمردی، همدلی و همکاری به عموم مردم به ویژه نسل جوان، در استحکام روابط خانوادگی و اجتماعی هم نقشی موثر داشته است. این بازیها در عین سادگی و سهل بودن، نکات عمیق اخلاقی و رفتاری را همراه با شادی و خنده آموزش می دهند؛ بازیهایی همچون هفت سنگ: که تمرین نشانه رفتن به هدف؛ بازی وسطی: تمرین همیشه در میدان بودن؛ بازی اَلاکلنگ: دیدن بالا وپایین زندگی؛ گل یا پوچ: دقت در انتخاب؛ خاله بازی:آیین مهمان داری؛ و آسیا بچرخ که رسم حمایت از همدیگر و متحد شدن را آموزش می دهد.
نکته جالب تر اینکه برخی از بازی هایی که در سطح ملی و جهانی انجام می شود هم، شباهتی نزدیک به همین بازی های محلی داشته که اینک رنگ کهنگی به خود گرفته و یا به بوته فراموشی سپرده شده اند!
بازی های همچون زو: شبیه بازی کبدی؛ بازی توپ و چو: شبیه بازی بیسبال؛ بازی دست بالا، دست ژیر: شبیه کشتی آزاد؛ قیقاچ: شبیه مسابقات حرکات نمایشی اسبدوانی و یا بازی "واز" که شبیه به رشته پرش طول دو ومیدانی است.
امروزه به دلیل رشد زندگی ماشینی، سرعت جابجایی اطلاعات و حضور پررنگ انواع فناوری ها در شئونات مختلف زندگی مردم، بازی های بومی محلی کم رنگ تر و کم اقبال تر شده و جای خود را به بازی های عموما کم تحرک، خشونت آمیز و خرد گریز کامپیوتری داده است. البته باید اذعان داشت که برخی از این بازی ها همچون: دال پلان، کِلو رونَکی، تیله بازی(گلو مایه)، اَلَکون هنوز در میان مردم به ویژه اهالی مناطق روستایی و در جشن هایی نظیر: عید نوروز و سیزده بدر انجام می شود.
منطقه لرستان هم از این قاعده یعنی کاهش اقبال مردم به ویژه نسل جوان نسبت به بازی های محلی و روی آوردن به بازی های کامپیوتری مستثنی نبوده است. به نظر می رسد از دلایل عمده این معضل رنگ باختگی فرهنگ و بازی های محلی در مقابل فرهنگ و بازی های وارداتی و به بیانی دقیق تر، عدم آگاهی خانواده ها نسبت به آسیب ها و جذابیت های کاذب این بازی ها و در مرحله بعدی کم کاری نهادهای فرهنگی و ورزشی در معرفی بیشتر و بهتر بازی های بومی و محلی ست.
اینکه مسولان ورزشی استان در قالب هیات ورزش های بومی و عشایری، در جشنواره سالیانه خود اقدام به برگزاری رقابت های ورزش های بومی و محلی به همراه معرفی آداب و سنن و جاذبه های گردشگری استان می کند، اقدامی نیکو اما ناکافی ست.
این مهم مسئولیت سیاستگذاران، مدیران و برنامه سازان دستگاه های ورزشی، فرهنگی و آموزشی از جمله صداوسیما، ورزش و جوانان و آموزش و پرورش را در این زمینه دو چندان می سازد.
با توجه به ویژگی منحصر به فرد این بازی ها یعنی سادگی و کم هزینه بودن آن در سطور ذیل به طور اختصار راهکارهایی برای توسعه و گسترش بازی های بومی محلی ارائه می شود:
1.تدوین قوانین و مقرارت بازیهای محلی بر اساس نیاز سنجی و افزایش عناصر جذابیت، سرگرمی و نشاط در این بازیها.
2. ارتباط و همکاری نزدیک تر آموزش و پرورش استان با هیات ورزشهای بومی و عشایری برای معرفی و اجرای برخی ورزشهای بومی در مدارس
3. برگزاری جشنواره ورزشهای بومی محلی به صورت فصلی
4. همکاری موثرتر برنامه سازان تلویزیونی با مدیران و کارشناسان ورزشی برای معرفی بیشتر و بهتر این بازیها
5. معرفی بازیهای بومی محلی به نسل جوان با استفاده از جذابیت های بصری و کلامی در قالب مستند و گزارش های تولیدی و خبری
6. تهیه برنامه هایی با موضوع آسیب های استفاده بی رویه و فیلتر نشده از بازیهای کامپیوتری در قالب برنامهای کوتاه، کلیپ یا تیزر و با بهره گیری از کارشناسان رشته های مختلف فناوری و فرهنگی
خبرگزاری صداوسیمای مرکز لرستان؛ شهرام حاتمی
*اطلاعات مربوط به بازی های محلی از این کتاب گرفته شده است:
بازی های بومی و محلی لرستان؛ نوشته فرید و مصطفی بهرامی، انتشارات سیفا، 1387
به عبارتی، سویه های لطیف تر ادبیات، معماری، آداب و رسوم و سایر بخش های حوزه فرهنگ، در کالبد بازی های بومی محلی تجلی می یابد.
این بازی ها در کشوری چون ایران عمری به درازنای تاریخ کهن آن دارد و در مراسم جشن و سرور و اعیادی چون عید نوروز، حضوری پرنگ و خاطره انگیز داشته است.
بازی هایی عموماً پرتحرک، مفرح و در عین حال کم هزینه که به دلیل زایش و زایندگی از فرهنگ و آداب مردم، ضمن تزریق شادی، نشاط و امید و نیز پرورش روح جوانمردی، همدلی و همکاری به عموم مردم به ویژه نسل جوان، در استحکام روابط خانوادگی و اجتماعی هم نقشی موثر داشته است. این بازیها در عین سادگی و سهل بودن، نکات عمیق اخلاقی و رفتاری را همراه با شادی و خنده آموزش می دهند؛ بازیهایی همچون هفت سنگ: که تمرین نشانه رفتن به هدف؛ بازی وسطی: تمرین همیشه در میدان بودن؛ بازی اَلاکلنگ: دیدن بالا وپایین زندگی؛ گل یا پوچ: دقت در انتخاب؛ خاله بازی:آیین مهمان داری؛ و آسیا بچرخ که رسم حمایت از همدیگر و متحد شدن را آموزش می دهد.
نکته جالب تر اینکه برخی از بازی هایی که در سطح ملی و جهانی انجام می شود هم، شباهتی نزدیک به همین بازی های محلی داشته که اینک رنگ کهنگی به خود گرفته و یا به بوته فراموشی سپرده شده اند!
بازی های همچون زو: شبیه بازی کبدی؛ بازی توپ و چو: شبیه بازی بیسبال؛ بازی دست بالا، دست ژیر: شبیه کشتی آزاد؛ قیقاچ: شبیه مسابقات حرکات نمایشی اسبدوانی و یا بازی "واز" که شبیه به رشته پرش طول دو ومیدانی است.
امروزه به دلیل رشد زندگی ماشینی، سرعت جابجایی اطلاعات و حضور پررنگ انواع فناوری ها در شئونات مختلف زندگی مردم، بازی های بومی محلی کم رنگ تر و کم اقبال تر شده و جای خود را به بازی های عموما کم تحرک، خشونت آمیز و خرد گریز کامپیوتری داده است. البته باید اذعان داشت که برخی از این بازی ها همچون: دال پلان، کِلو رونَکی، تیله بازی(گلو مایه)، اَلَکون هنوز در میان مردم به ویژه اهالی مناطق روستایی و در جشن هایی نظیر: عید نوروز و سیزده بدر انجام می شود.
منطقه لرستان هم از این قاعده یعنی کاهش اقبال مردم به ویژه نسل جوان نسبت به بازی های محلی و روی آوردن به بازی های کامپیوتری مستثنی نبوده است. به نظر می رسد از دلایل عمده این معضل رنگ باختگی فرهنگ و بازی های محلی در مقابل فرهنگ و بازی های وارداتی و به بیانی دقیق تر، عدم آگاهی خانواده ها نسبت به آسیب ها و جذابیت های کاذب این بازی ها و در مرحله بعدی کم کاری نهادهای فرهنگی و ورزشی در معرفی بیشتر و بهتر بازی های بومی و محلی ست.
اینکه مسولان ورزشی استان در قالب هیات ورزش های بومی و عشایری، در جشنواره سالیانه خود اقدام به برگزاری رقابت های ورزش های بومی و محلی به همراه معرفی آداب و سنن و جاذبه های گردشگری استان می کند، اقدامی نیکو اما ناکافی ست.
این مهم مسئولیت سیاستگذاران، مدیران و برنامه سازان دستگاه های ورزشی، فرهنگی و آموزشی از جمله صداوسیما، ورزش و جوانان و آموزش و پرورش را در این زمینه دو چندان می سازد.
با توجه به ویژگی منحصر به فرد این بازی ها یعنی سادگی و کم هزینه بودن آن در سطور ذیل به طور اختصار راهکارهایی برای توسعه و گسترش بازی های بومی محلی ارائه می شود:
1.تدوین قوانین و مقرارت بازیهای محلی بر اساس نیاز سنجی و افزایش عناصر جذابیت، سرگرمی و نشاط در این بازیها.
2. ارتباط و همکاری نزدیک تر آموزش و پرورش استان با هیات ورزشهای بومی و عشایری برای معرفی و اجرای برخی ورزشهای بومی در مدارس
3. برگزاری جشنواره ورزشهای بومی محلی به صورت فصلی
4. همکاری موثرتر برنامه سازان تلویزیونی با مدیران و کارشناسان ورزشی برای معرفی بیشتر و بهتر این بازیها
5. معرفی بازیهای بومی محلی به نسل جوان با استفاده از جذابیت های بصری و کلامی در قالب مستند و گزارش های تولیدی و خبری
6. تهیه برنامه هایی با موضوع آسیب های استفاده بی رویه و فیلتر نشده از بازیهای کامپیوتری در قالب برنامهای کوتاه، کلیپ یا تیزر و با بهره گیری از کارشناسان رشته های مختلف فناوری و فرهنگی
خبرگزاری صداوسیمای مرکز لرستان؛ شهرام حاتمی
*اطلاعات مربوط به بازی های محلی از این کتاب گرفته شده است:
بازی های بومی و محلی لرستان؛ نوشته فرید و مصطفی بهرامی، انتشارات سیفا، 1387
نظر شما