عقب نشيني امريکا از تحريم و حذف کامل نفت ايران
اذعان امريکا به اينکه ممکن است معافيت هايي را براي مشتريان نفت ايران در نظر بگيرد بيانگر آن است که تحريم شدني نيست، واشنگتن مايل به خروج ايران از برجام نيست، کاخ سفيد با جنگ رواني به ستون پنجم خود در داخل دل خوش کرده است.
بر اساس گزارشي که رويترز روز جمعه منتشر کرد يک مقام وزارت امور خارجه آمریکا به طور ضمنی اذعان کرد دولت ترامپ ممکن است معافیت هایی برای مشتریان نفت ایران در نظر بگیرد. اين مقام وزارت امور خارجه آمریکا گفته است، این کشور آماده کار با کشورها به صورت مورد به مورد برای کمک به آنها جهت کاهش واردات نفت از ایران است. این اظهارات نشان می دهد که دولت ترامپ ممکن است معافیت هایی برای مشتریان نفت ایران در نظر بگیرد. یک مقام ارشد وزارت امور خارجه آمریکا این هفته گفته بود، کشورها باید تا 4 نوامبر خرید نفت از ایران را به صفر برسانند و بعید است معافیتی در کار باشد.
به نظر مي رسد عقب نشيني امريکا از موضع اوليه خود در خصوص حذف نفت ايران از بازار به چند عامل بستگي دارد نخست اينکه بازار نفت شديدا به خبر حذف نفت ايران واکنش نشان داده وقيمت ها روند سعودي پيدا کردند. دوم اينکه برخلاف فضاسازي رسانه ها در خصوص جبران کاهش عرضه نفت ايران به بازار از سوي عربستان و روسيه يا کشورهاي ديگر يا افزايش تولين نفت شيل در امريکا، گزارش ها از کاهش ذخاير نفت امريکا و غير ممکن بودن افزايش عرضه از سوي عربستان حکايت دارد. در اين خصوص به اظهارات برخي کارشناسان بين المللي نفت در مصاحبه با رسانه هاي بيگانه از جمله بي بي سي استناد مي شود که تاکيد کرده اند حذف نفت ايران از بازار و جايگزيني نفت عربستان غير ممکن است.
در این زمینه مهدی ورزی کارشناس بین المللی نفت و انرژی در لندن در مصاحبه با بي بي سي گفته است عربستان ماه گذشته ده میلیون و هشتصد هزار بشکه نفت تولید کرد یعنی یکی از بالاترین رقم هایی که در عرض این ده سال دیده شد حالا مدعي است که قصد دارد 12 ميليون بشکه نفت توليد نمايد اما اين در حالي است که زمانيکه قيمت هر بشکه نفت 120 دلار بود توان چنين توليدي نداشت. اين کارشناس در ادامه تاکيد کرد که عربستان توان چنين توليدي را ندارد.
حسین بن یوسف ديگر کارشناس بين المللي نفت و انرژي نيز در گفتگو با بي بي سي از شرایط سخت واشنگتن برای قطع صادرات نفت ایران گفته است. به گفته اين کارشناس انرژي در گذشته شاید لیبی یا نیجریه یا ونزوئلا می توانستد کاهش عرضه نفت ايران را جبران کنند ولی در شرایط فعلی این کشورها توانایی تامین نفت مورد نیاز جهان را ندارند. شرايط بهتر فروش، هزينه حمل و نقل از مواردي است که مانع از حذف آن از بازار مي شود.
سوم اينکه اختلافات تجاري دولت ترامپ با چين و اروپا و همچنين يکجانبه گرايي ترامپ در خصوص خروج از برجام فضاي همگرايي ديگر کشورها با امريکا را محدود کرده و احتمال حذف کامل عرضه نفت ايران به بازار را به صفر رسانده است.
در اين خصوص خبرهاي مثبتي از مخالفت چين، هند و ترکيه با تحريم هاي نفتي ايران و تاکيد بر اينکه از تحريم هاي يکجانبه امريکا پيروي نخواهند کرد نشانه هايي از شکست زودهنگام ترامپ در اعمال تحريم نفتي عليه ايران ديده مي شود.
چهارم اينکه بر خلاف امريکا، تروئيکاي اروپا و چين و روسيه همچنان بر حفظ برجام تاکيد دارند و بنابر اين اگر براي حفظ اين توافق بين المللي و جلوگيري از عکس العمل مشروع ايران جدي هستند بايد تضمين هايي در خصوص عرضه نفت ايران به بازار ارائه نمايند.
پنجم اينکه به نظر مي رسد دولت امريکا نيز علي رغم فضاسازي و جنگ رواني و تهديد به تحريم هاي تاريخي و بي سابقه عليه ايران ، به خوبي مي داند که چنين تحريم هايي امکان پذير نيست و از سويي با وجود ادعاي ترامپ مبني بر بد بودن برجام به نظر مي رسد دولت امريکا نيز مايل به خروج ايران از برجام نيست و زماني ايران از برجام خارج نخواهد شد که همچنان روزنه هايي براي مزاياي اقتصادي ناشي از برجام وجود داشته باشد.
در چنين شرايطي به نظر مي رسد دولت ترامپ بيش از آنکه به تحريم ها دل خوش کرده باشد به ستون پنجم در داخل ايران دلبسته است که در جريان جنگ رواني اخير، در سه بخش ارز، سکه و مسکن اقتصاد ايران را با تکانه هايي روبرو کردند. اين ستون پنجم همان دسته معدودي هستند که در طول چند سال گذشته با سوء استفاده از چنين وضعيت هايي، ثروت اندوزي کرده و بدون اينکه فعاليت اقتصادي مثبتي در کشور داشته باشند با احتکار ارز، سکه و مسکن و دامن زدن به گراني ها و تورم جيب هشتاد ميليون شهروند ايراني را خالي کرده اند و به حساب هاي خود افزوده اند و بي ترديد همين ها هستند که امريکا بر روي آنها حساب باز کرده است تا زمينه اعتراضات داخلي را در کشور فراهم و تهران را به عقب نشيني در برنامه موشکي، نقش آفريني در منطقه و مذاکره مجدد در خصوص برجام وادار نمايند. اينکه بسياري از رسانه هاي خارجي در طول هفته هاي گذشته بر روي به جريان انداختن حرکت هاي اعتراضي در داخل به منظور تسليم کردن جمهوري اسلامي تمرکز کرده اند قابل تامل بوده و برخورد جديدي تر با ستون پنجم و مصادره اموال اين غارتگران ملت ايران به نفع ايجاد فضاي توليد و اشتغال در کشور را ضروري مي نمايد.
-------------------------------------------------------
رضا محمدمراد