وال استریت ژورنال: روش‎های مختلف ترامپ در مذاکرات و معاملات

به گزارش سرويس بين الملل خبرگزاري صداوسيما به نقل از روزنامه وال استریت ژورنال به بررسی لحظات کلیدی سیاست خارجی 16 ماهه ریاست جمهوری دونالد ترامپ و سبک های وی در معامله های بین المللی پرداخت و نوشت بالیدن به خود، شخصی کردن امور، شخصا تصمیم گرفتن، تعیین ضرب الاجل و استفاده از فشارِ حداکثری از جمله شیوه های رئیس جمهور آمریکاست.

پایگاه اینترنتی این روزنامه آمریکایی در تحلیلی با عنوان "هنر معامله در سیاست خارجی: راهنما برای تاکتیک های ترامپ" نوشت: دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا پس از یک سال مانورهای متلاطم در سیاست خارجی، که براساس تمایل به زیاده روی در خطر کردن بنا شده است، قرار است سه‎شنبه (فردا) با کیم جونگ اون، رهبر کره شمالی، در سنگاپور دیدار کند.
وی با خروج از توافقنامه بین المللی هسته ای با ایران، رهبران اروپایی را عصبانی کرده است و در حال تهدید اعمال تعرفه ها و سایر اقدامات تنبیهی تجاری علیه متحدان خود است و به برگزاری نشست با دشمن دائمی آمریکا یعنی ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه فکر می کند. ترامپ پس از درخواست روز جمعه خود برای دعوت از مسکو برای بازگشت به گروه کشورهای صنعتی گروه 7، با امتناع از امضای بیانیه مشترک در پایان اجلاس روز شنبه گروه 7 در کانادا متحدان خود را شگفت‎زده کرد و جاستین تردو، نخست وزیر کانادا را که میزبان این اجلاس بود، بخاطر انتقاد از سیاست تجاری آمریکا، مورد سرزنش قرار داد.
روزنامه وال استریت ژورنال لحظات کلیدی سیاست خارجی 16 ماهه ریاست جمهوری ترامپ را - که بسیاری از آنها قبلا فاش نشده است- مورد بررسی قرار داده است. در اینجا به سبک وی در معامله های بین المللی اشاره می کنیم.

• روش اول: من به تنهایی می توانم آن را درست و اصلاح کنم
ترامپ این مسئله (ادعا) را در کنوانسیون ملی جمهوریخواهان در سال 2016 اعلام کرد (که من خودم به تنهایی می توانم مشکل را حل کنم). بیست و دو ماه بعد، در 8 مه 2018، وی تنها پشت یک میز کوچک چوبی در کاخ سفید نشست و زمانی که وی در حال امضای مجموعه ای از اسناد درخصوص خروج آمریکا از توافقنامه 7 کشوری (5+1 با ایران) جهت محدود کردن برنامه هسته ای ایران بود دوربین های تلویزیونی زوم شده نشان داد که تنها چند کارمند داخلی وی از راه دور در داخل اتاق دیپلماتیک در حال نظاره این لحظه بودند.
مقامات دولتی می گویند که این نمایشی از فن نمایش بود که رئیس جمهور خودش طراحی کرده بود. پس از دو سال مخالفت با آن توافق (برجام)، وی می خواست جهان ببیند که وی خودکار را روی کاغذ می برد و خروج از آن توافق را امضا می کند.
این اقدام انفرادی، تمایل وی به انجام اقدامات یکجانبه را نشان می دهد. این همچنین نشان دهنده دیدگاه ترامپ در مورد آمریکا به عنوان ابرقدرت مستقل و خودکفا است که آماده شده است سنت های گذشته را بشکند و با تهدیدات مقابله کند و به اصطلاح شرکای خود را تسلیم اراده خود کند.
به گفته افراد مطلع، ترامپ در ماه ژانویه در حالی که به همراه مشاوران سیاست خارجه خود در دفتر بیضی شکل کاخ سفید نشسته بود، به آنها گفت که وی دیگر تمدید توافق ایران را امضا نخواهد کرد.
این افراد گفتند که حدود یک ساعت بگو مگو رخ داد و تیم ترامپ استدلال می کرد که آن ها به موفقیت هایی در مذاکرات با متحدان اروپایی نزدیک شده اند. به گفته یکی از این افراد، ترامپ در نهایت گفت "آه- لعنتی، من یکبار دیگر تمدید (تعلیق تحریم های ایران) را برای (خاطر) شما امضا می کنم.
به گفته این افراد، اگرچه ترامپ برای ادامه مذاکرات با همتایان اروپایی یا دادن فرصت به کنگره برای سختگیرانه تر کردن این توافق ارزش زیادی قائل نبود، سرانجام کوتاه آمد و تسلیم شد.
سناتور باب کورکر رئیس کمیته روابط خارجی سنا در این باره گفت: احساس غریزی وی این بود که خروج (از برجام) برای ما بهتر می بود. وی این مسئله را چندین بار در موقعیتهای مختلف با من در میان گذاشته بود. فکر می کنم ترامپ در اعماق قلبش تمایل نداشت تلاش ها (مذاکرات) برای حفظ برجام موفقیت آمیز باشد.
سران اروپایی یکی پس از دیگری در ماه آوریل عجولانه به واشنگتن رفتند تا تلاش کنند این توافقنامه را حفظ کنند اما به این نتیجه رسیدند که ترامپ قبلاً تصمیم خود را (مبنی بر خروج از برجام) گرفته است.
به گفته یکی از افراد آگاه، ترامپ در دیدار ماه مه خود با مشاورانش، گفت: خب، من آن (برجام) را پاره می کنم.

• روش دوم: نرم کردن موضع طرفِ مخالف و قرار دادن وی در حالت عدم تعادل
مقامات فعلی و سابق دولت ترامپ می گویند در اوایل ریاست جمهوری ترامپ، حتی مشاوران ارشد کاخ سفید از مخالفت بسیار زیاد رئیس جمهور ترامپ با کره شمالی نگران بودند. متن سخنرانی آماده شده برای ترامپ جهت ارائه به سازمان ملل در ماه سپتامبر به نحوی نگاشته شده بود که منجر به انزوای کیم جونگ اون رهبر کره شمالی شود. اما رئیس جمهور از متن آن سخنرانی منحرف شد و مسئله را (با کیم) به مسئله ای شخصی تبدیل کرد. ترامپ در آن سخنرانی کیم را "مرد موشکی" با "مأموریت انتحاری" توصیف کرد.
تیم ترامپ خود را با این لفاظی های جدید هماهنگ کرد. مقامات آمریکایی همچنین گفتند در حالی که مایک پمپئو، رئیس وقت سیا، برای اولین سفر خود به کره شمالی در آخر هفته عید پاک آماده شده بود، رئیس جمهور ترامپ تاکتیک خود را عوض کرد و با خویشتنداری خود مشاوران ارشدش را شگفت زده کرد. به جان بولتون، مشاور امنیت ملی ترامپ و مایک پنس معاون رئیس جمهور دستور داده شد لحن خود را ملایم تر کنند.
به گفته یکی از این مقامات، ترامپ به معاون اول خود گفت: مایک، آیا متوجه شدی؟. هیچ صحبت دیوانه واری از هیچ کس در دولت نباید صورت گیرد.
همان افراد آگاه افزودند رئیس جمهور به پمپئو گفت دولت قصد ندارد سیاست خود را تغییر دهد اما نیاز دارد به کره شمالی فضای بیشتری برای مذاکره بدهد.
این لحظات تصویر ترامپ را به عنوان فردی که به شدت از تاثیرات کلام خود آگاه است به تصویر می کشد. به عنوان مثال می توان به کلام توهین آمیز وی به مکزیک پیش از مذاکرات توافقنامه تجارت آزاد آمریکای شمالی و یا متهم کردن چین به دستکاری ارز و "تجاوز" به اقتصاد آمریکا اشاره کرد.
این همچنین نشان می دهد که وی به حدی سریع از یک تاکتیک به تاکتیک دیگر می پرد که تیم وی گاهی اوقات غافلگیر می شود و مجبور است تلاش زیادی کند تا به وی برسد.

• روش سوم: تعیین ضرب الاجل - واقعی یا خیالی- برای ایجاد فشار
هیچ کس بیشتر از ترامپ به مذاکره علیه ضرب الاجل- که با افتخار از آنها به عنوان سلاح استفاده می کند- علاقه ندارد. یک مقام دولتی در این باره گفت: وی (ترامپ) هرگز دستوری را بدون ضرب الاجل نمی دهد.
در برخی موارد، تعیین ضرب الاجل ناشی از شتابزدگی و دستپاچگی رئیس جمهور است. مقامات فعلی و سابق دولت می گویند ترامپ خیلی مشتاق به اتخاذ تصمیم گیری هایی هست که برای کارمندان تاریخ مشخص کند. ترامپ همچنین به منظور جلوگیری از به تعویق افتادن کارها، علاقه مند به ایجاد ضوابط و ضرب الاجل است.
این دو مورد در خصوص تعرفه های فولاد و آلومینیوم ترامپ صدق می کند. وقتی برای نخستین بار تعرفه ها در ماه مارس اعلام شد، ترامپ فرصتی یکماهه به برخی شرکای تجاری داد و آنها را مستثنی کرد، بدین معنی که وقتی مهلت تمام شود، آنها با تعرفه های 25 درصدی بر فولاد و 10 درصدی بر آلومینیوم مواجه خواهند شد.
به گفته مقامات دولتی، کاخ سفید اعتقاد داشت که این ضرب الاجل ها سبب دستیابی به توافق با کره جنوبی شد. برزیل، آرژانتین و استرالیا با قبول سقف مشخصی به عنوان سهمیه صادرات فولادشان به آمریکا، از تعرفه های فولاد رها شدند.
کانادا، مکزیک و اتحادیه اروپا مذاکرات فوری را آغاز کردند. ترامپ برای آن ها ضرب‎الاجل جدید 31 ماه مه را تعیین کرد.
یک هفته پیش از اتمام مهلت ضرب الاجل، جاستین ترودو، نخست وزیر کانادا پیشنهاد دیدار با ترامپ و رئیس جمهور مکزیک جهت مذاکره در خصوص قرارداد نهایی نفتا را داد. اما مایک پنس معاون رئیس جمهور آمریکا در تماسی تلفنی به وی گفت دیدار با ترامپ تنها زمانی رخ خواهد داد که ترودو با شروط آمریکا درخصوص بند غروب آفتاب این توافق برای مذاکرات 5 ساله دیگر موافقت کند. نخست وزیر کانادا نیز این درخواست را نپذیرفت.
منتقدان ترامپ، این راهبرد وی را زیر سوال می برند و خاطرنشان می کنند که وی هنوز به طور موفقیت آمیز مذاکره ای در مورد معامله بزرگ تجاری جدید انجام نداده است.
لارنس کودلو، مدیر شورای اقتصادی رئیس جمهور در این باره گفت: این موضوع نشان می دهد مهلت تعیین شده ترامپ بلوف نیست و نکته اینجاست که وقتی رئیس جمهور چیزی می گوید، به آن باور دارد.

• روش چهارم: اوضاع را آرام نکن، بلکه آن را آشفته کن
سال گذشته ترامپ با ضرب الاجلی مواجه شد که با وعده مبارزات انتخاباتی وی در خصوص تعهد وی برای انتقال سفارت آمریکا در اسرائیل از تل آویو به قدس- همانطور که در قانون 1995 تصریح شده است- تلاقی داشت. آن قانون به روسای جمهور اجازه می داد معافیت نامه ای را امضا کنند و این حرکت را هر بار تا شش ماه به تعویق بیاندازد، چیزی که روسای جمهور قبلی بطور معمول آن را انجام می دادند. به گفته مقامات آگاه، ترامپ در ژوئن 2017 به تیم امنیت ملی خود دستور تعویق را داد.
شش ماه بعد دوباره ترامپ با تیم خود دیدار کرد. به گفته این افراد، ترامپ این بار- در حالی که بیشتر مشاوران وی از جمله جارد کوشنر داماد وی دائما نسبت به این تصمیم ابراز نگرانی می کردند- قصد داشت به وعده مبارزات انتخاباتی خود عمل کند.
یکی از این افراد آگاه گفت: ترامپ از کوشنر خواست ارزیابی کند تا ببیند انتقال سفارت چه تاثیری بر تلاش های دیپلماتیک وی خواهد گذاشت. کوشنر نیز به رئیس جمهور ترامپ گفت که این روند فرایند صلح را در وضعی نامعلومی قرار خواهد داد و سبب اختلال کوتاه مدت خواهد شد، اما فکر می کند در بلندمدت مفید باشد.
به گفته یکی از افراد آشنا با این مباحثات، سایر افراد در جلسه، از جمله رکس تیلرسون وزیر خارجه وقت آمریکا، از رئیس جمهور خواستند این حرکت را به تاخیر بیاندازد اما ترامپ صحبت کردن دراین باره را قطع کرد.
به گفته یکی از این افراد ترامپ خطاب به آنها گفت: صحبت های تان را شنیدم، اما من به هر حال می خواهم این کار را بکنم.
تیلرسون به ترامپ گفت: شما دارید مرتکب اشتباه بزرگی می شوید.

• روش پنجم: شخصی کردن مذاکرات و تأکید بر روابط حسنه شخصی با طرف مقابل
به گفته مقامات کنونی و سابق دولت، ترامپ شخصیت خود را به عنوان نقشی کلیدی برای تضمین توافق های خارجی می بیند. این روش منتج شده از یک حرفه در املاک و مستغلات است که در آن ماهیت شخصی و موقعیت یک فرد می تواند اهمیت فوق العاده ای داشته باشد.
وقتی که شی جین پینگ، رئیس جمهور چین در آوریل 2017 با ترامپ در تفرجگاه وی در مارالاگوی فلوریدا دیدار کرد، رئیس جمهور ترامپ اقدام به حرکت غیرمتعارف کرد– چیزی که هفته ها در مذاکرات بین المللی مطرح می شد- و چینی ها را شگفت زده کرد وقتی که به یکباره گفت به دنبال دیدار تک به تک با شی جین پینگ است. در حالی که دو طرف در حین قدم زدن با یکدیگر صحبت می کردند، هیئت چینی بارها نسبت به این مسئله اعتراض می کرد و می گفت که رئیس جمهور پروتکل های روابط بین المللی را نقض کرده است.
اتکای ترامپ به دیپلماسی فردی همچنین باعث نگرانی و عصبانیت کارکنان کاخ سفید شده است بگونه ای که برخی از آنها گفته اند که آنها نگرانند که این تعریف و تمجید وی از خود باعث شده باشد رهبران خارجی فکر کنند سیاست آمریکا تغییر کرده است.
ترامپ روز شنبه در حالی که آماده عزیمت به سنگاپور بود گفت: "در همان اولین دقیقه" خواهد فهمید که آیا اجلاس با رهبر کره شمالی موفقیت آمیز خواهد بود یا خیر. در نخستین تماس، حس من به من خواهد گفت. این کاری است که من انجام می‌دهم.

• روش ششم: استفاده از فشار حداکثری و آماده بودن برای خارج شدن از جلسه مذاکره
ترامپ از "کمپین فشار حداکثری" علیه کره شمالی حمایت کرد. سایر رهبران خارجی نیز دریغ نکردند. تاکتیک ترامپ این است که به هر حمله ای با یک پاتک قوی تر پاسخ می دهد. وقتی پکن تهدید کرد به اعمال تعرفه 50 میلیارد دلاری کرد ترامپ نیز به اعمال تعرفه 100 میلیارد دلاری علیه چین تهدید کرد.
وقتی که کره شمالی آزمایش های موشکی خود را افزایش داد وی متعهد شد که به این اقدام آنها با "آتش و خشم" پاسخ خواهد داد. کمپین فشار حداکثری وی بر کشورها شامل اعمال تحریمهای اقتصادی فشار به پکن برای کاهش روابط تجاری با پیونگ یانگ کره شمالی و درخواست از تیم امنیت ملی وی برای توسعه گزینه های نظامی برای حمله به کره شمالی بود.
این اقدامات ترس ها درباره وقوع جنگ را افزایش داد اما در نهایت به اجلاس برنامه ریزی شده 12 ژوئن (فردا) انجامید. کره شمالی هنوز نگفته است که آیا آماده است دست از زرادخانه هسته ای خود بردارد.