"گرگیعان" جشن میلاد ریحانه رسول

به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز خوزستان، با فرارسیدن این ماه مردم خود را برای میهمانی خدا آماده می کنند و هر کس می کوشد از این فرصت طلایی برای شرکت در مراسم های ویژه رمضان و نزدیکتر شدن به خالق بزرگ استفاده کند.در استان خوزستان هم مردم با توجه به وجود اقوام و فرهنگ های مختلف در آیین ها و مراسم متفاوتی شرکت می کنند.

یکی از این آیین ها که هر سال در مناطق عرب نشین استان خوزستان مشاهده می شود جشن گرگیعان است که همزمان با تولد حضرت امام حسن مجتبی علیه السلام در شهرستان هایی مانند شادگان، دشت آزادگان، بستان، رامشیر، حمیدیه، ماهشهر، آبادان و خرمشهر برپا می شود.

کارشناس علوم اجتماعی می گوید: «گرگیعان» یا «قرقیعان» با نام‌های مختلف در کیش، استان بوشهر و برخی کشورهای عربی با نام های متفاوت هم وجود دارد.مثلا عراقی ها آن را به نام «ماجینه» و یا «کرکیعان» می‌گویند. در بحرین با «قرقاعون»، قطر «قرنقعوه»، کویت و شرق عربستان با «قریقعان»، عمان «قرنقشوه» و در امارات به نام «حق اللیله» شناخته می شود.

در مورد ریشه و معنی کلمهٔ «قرقیعان» نظرات متفاوتی مطرح شده است. برخی معتقدند این کلمه از «قرع الباب» به معنای درب ‌زدن گرفته شده ‌است.

محمد سواری به چند دیدگاه های در این باره اشاره می کند: به نظر بعضی ها «گرگیعان» از کلمهٔ «قرّةالعین» به معنای شادی و سرور گرفته شده است و این نامگذاری را با تولد امام دوم شیعیان مرتبط می دانند.آن ها می گویند: پس از ولادت با سعادت ریحانه رسول امام حسن مجتبی مردم برای عرض تبریک به محضر پدربزرگ وی «قرة عین» گویان به درب منزل‌ پیامبر بزرگوار اسلام رفتند و این کم‌کم به صورت یک مراسم و مناسبت رواج گرفت و هر سال در این تاریخ گرامی داشته شد.

آقای سواری که گرایش تحصیلی اش مردم شناسی است در مورد چگونگی برگزاری این مراسم توضیح می دهد: در شب پانزدهم ماه رمضان بچه‌ها پس از افطار، لباس‌های محلی و نو می پوشند، پسران دشداشه پوش و دختران با چادر عربی با شور و شعف در کوچه پس‌ کوچه‌های شهرها و روستاها به راه می افتند و با بر هم زدن سنگ هایی که به دست دارند، شعر می خوانند.آن ها کیسه‌هایی را که از پیش تهیه ‌کردند بر گردن می آویزند و درب منازل را می زنند و به زبان عربی شعر می‌خوانند:

«ماجینه یا ما جینه حل الکیس و انطینا»...آمدیم و آمدیم – در کیسه را باز کن و به ما (عیدی و شیرینی) بده...

و اگر اهالی خانه در آن زمان روی پشت‌بام باشند، کودکان خطاب به آن‌ها می‌گویند:

«یا اهل سطوح تنطونه لو نروح»...ای کسانی که بالای پشت‌بام ایستاده‌اید به ما (عیدی) می‌دهید یا برویم؟...

او که سال ها در خصوص این آیین تحقیق و پژوهش کرده توضیح می دهد: ممکن است کودکانی که دسته‌جمعی برای گرفتن شیرینی حرکت می کنند به دو گروه شوند.در این صورت گروه نخست می گوید: «گرگیعان و گرگیعان» و گروه دوم جواب دهد: «الله یعطیکم رضعان» یعنی خدا به شما نوزاد دهد...یا این ‌که «گرگیعان و گرگیعان؛ الله ایخلی اولیدکم» یعنی خدا پسر کوچکتان را نگه دارد...

بچه ها گاهی به دو گروه دختر و پسر نیز تقسیم شود و به یمن عید میلاد کریم اهل بیت عیدی طلب می کنند.

اهالی خانه‌ هم در کیسه های بچه‌ها انواع شیرینی و آجیل و بادام شور می‌گذارند.این جشنواره خیابانی تا پاسی از شب ادامه می‌یابد و فضایی خاص و روحانی در محله ها به وجود می آورد.

در این شب مردم با دیدن بچه ها نیت می کنند و نذری هایشان را به عنوان عیدی با اخلاص تقدیم می کنند.خانم سرلک یکی از شهروندان اهوازی و از قوم لر و علاقمندان این آیین می گوید: بعد از سال ها انتظار برای بچه دار شدن، یک شب در جشن گلگیعان نذر کردم که اگر خداوند فرزندی به من عطا کند هر سال این مراسم را اجرا کنم.خدا را شکر می کنم که امسال در آستانه پانزدهمین سال ادای نذرم خود قرار دارم.

این آیین در سال های اخیر به صورت نمادین در موزه هنرهای معاصر اهواز و همزمان با نمایشگاه قرآن برگزار می شود.در این نمایشگاه کودکان و نوجوانان با پوشش سنتی وارد سالن می شوند و با اشعار عربی میلاد مولایشان را جشن می گیرند.بازدید کنندگان هم با شیرینی و هدایای مختلف به استقبال کودکان می روند.

دانلود