فرودگاه اراک در رویای تیک آف ...

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما ؛ آرزوی دیرینه فرودگاه اراک برای رسیدن به ظرفیت واقعی و روزهای پر پرواز و رونق روزافزون، کم کم رنگ می بازد.
گمان می رود در برهه ای از زمان سیاست دولت های وقت برای ساخت فرودگاههای بیشتر با هدف توسعه ناوگان هوایی کشور از تحقیق و پژوهش های کافی و دقیق برخوردار نبوده و بدون در نظر گرفتن ظرفیت های استان های فاقد فرودگاه، به ایجاد و افزایش تعداد فرودگاهها در کشور اقدام کرده اند، در غیر این صورت چگونه با گذشت نزدیک به دو دهه از ساخت فرودگاه های کوچک مثل فرودگاه اراک، این فرودگاه ها هنوز هم نتوانسته اند علاوه بر درآمدزایی هزینه های خود را جبران کنند؟
ابعاد مختلف این چالش رو در گزارش پیش رو بررسی می کنیم.
با گذشت حدود دو دهه از ساخت فرودگاه اراک، امروز شاهد کم رونقی و استقبال نکردن مردم از این فرودگاه هستیم و رسیدن به ظرفیت واقعی این فرودگاه، آرزوی روزهای طلایی رونق و امید به حیات اقتصادی آن را در ذهن همگان کم رنگ تر از همیشه می کند.
البته این فرودگاه تنها فرودگاه کم رونق نیست و فرودگاههای کوچک موجود در کشور هم به علت های مختلف با مشکلات مشابه دست به گریبانند.
بر اساس آمارهای اعلام شده از سوی مسئولان سازمان هواپیمایی ایران، اکنون 90 درصد پروازهای سیستم حمل و نقل هوایی در ایران تنها در12 درصد از فرودگاه‌های کشور انجام می‌شود و 77 درصد فرودگاه‌های کشور معادل 42 فرودگاه‌، عملکرد غیر اقتصادی دارند که فرودگاه اراک هم یکی از آنهاست.
این فرودگاهها در سال های فعالیت خود ثابت کرده اند که توجیه اقتصادی ندارند و البته فرودگاه اراک هم خارج از این قاعده نیست.
جدا از این موضوع، بار مالی فراوان احداث فرودگاههای کوچکِ بدون توجیه اقتصادی را هم نباید از نظر دور داشت که البته متوازن نبودن درآمد با هزینه های تعمیر و نگهداری ساختمان و تجهیزات و هزینه های جاری آن از دیگر چالش های موجود این نوع فرودگاههاست.
مدیرعامل فرودگاهای کشور که اسفند 94 برای معرفی حسینی نسب مدیرفرودگاه اراک به این شهرآمده بود هم معتقد بود تنها راه فعال کردن فرودگاهای کوچک در کشور تواتر هوائی یا فرکانس هوائی بر اساس هواپیماهای کوچک است.
مها آبادی البته این را هم گفته بود که تعطیلی پروازهای فرودگاه اراک سالانه سه میلیارد تومان زیان داشته و علاوه بر اینکه درآمد آن هم صفر است حدود 100 میلیارد تومان هم برای نگهداری آن هزینه کرده ایم.
19 سال زیان...
فرودگاه اراک، در طول عمر 19 ساله خود با افت و خیزهای فراوانی همراه بوده که نتیجه آن تعطیلی و برقراری چندین باره پروازهای آن بوده است.
این فرودگاه در سال 1378 در فضای 400 هکتاری به بهره برداری رسید و دارای پایانه حمل و نقل مسافر، تجهیزات فرودگاهی، خدمات ترمینال، ساختمان‌ و سیستم اداری است.
فرودگاه اراک به عنوان یکی از برنامه های محوری زیرساختی در توسعه حمل و نقل ترکیبی استان مرکزی ساخته شد اما به علت جانمایی نامناسب و کاستی های فنی متعدد در طول سال های گذشته نتوانست سهم خود را در توسعه منطقه و بهبود روش های صادراتی، گردشکری و درآمد زایی استان مرکزی ایفا کند.
تیک آف معکوس...
نخستین خطوط پروازی مسافری فرودگاه اراک از سال 84 با همکاری شرکت های هواپیمایی کشور دایر شد اما عمر این پروازها تنها تا شهریور 85 بود و از آن تاریخ به بعد سریال تعطیلی و بازگشایی های متعدد خطوط پروازی آن کلید خورد.
مردم، مدیران و کارمندان آژانس های پروازی اراک و البته مسئولان دولتی، هر یک به نوبه خود دلایل قابل توجهی را برای بنیه ضعیف اقتصادی این فرودگاه بیان می کنند.
مدیر فرودگاه اراک اردی بهشت 95 علت تعطیلی چندین باره فرودگاه در طول حیات خود را ناهماهنگی آژانس های هواپیمایی عنوان کرد.
حسینی نسب همان سال گفته بود این فرودگاه از نظر تجهیزات فرودگاهی کمبودی ندارد.
فرودگاه اراک؛ از اوج تا فرود...
با وجود هزینه های زیاد احداث فرودگاه اراک و کم رونق بودن همیشگی آن، مسئولان در هر مقطع زمانی راه اندازی مجدد فرودگاه را با جدیت دنبال کرده اند و هر بار هم قرار شد پروازهای رفت و برگشت در مسیرهای اراک - مشهد و اراک - کیش و همینطور عتبات عالیات دایر شود.
به همین دلیل در سال 95، پنج و نیم میلیارد ریال اعتبار برای اجرای پروژه لایتینگ (روشنایی) با هدف رفع مشکل روشنایی باند آن و عملیات اتصال فرودگاه اراک به شبکه فیبر نوری برای جایگزینی اتصال سیمی با هدف افزایش سرعت تبادل اطلاعات برای فراز و فرود هواپیما در شب، هزینه شد.
اما با گذشت بیش از یک دهه از فعالیت فرودگاه اراک و صرف هزینه های فراوان برای تعمیر و نوسازی بخش های مختلف آن، متاسفانه هنوز هم شاهد اقتصادی نبودن این فرودگاه هستیم.
حتی پرواز نخستین گروهِ زائران عتبات عالیات استان مرکزی به مقصد نجف اشرف در شهریور 95 که نخستین پرواز خارجی این فرودگاه پس از گذشت سال‌ها از افتتاح آن بود با وجود اعطای تسهیلات 750 هزارتومانی قرض الحسنه سازمان همیاری های شهرداری اراک به هر مسافری که از این فرودگاه پرواز کند هم نتوانست با جذب مسافران بیشتر، مشکل اقتصادی نبودن فرودگاه اراک را برطرف کند.
استقبال نکردن مردم استان مرکزی از خطوط هوایی ...
بیشتر مردم، هزینه زیاد سفر با هواپیما از فرودگاه اراک را علت استفاده نکردن از آن می دانند.
مهران آخوندی شهروند اراکی که در زمینه توزیع و فروش لوازم یدکی خودرو فعالیت می کند می گوید: به علت هزینه نسبتا بالای پرواز ترجیح می دهم با ماشین شخصی و یا اتوبوس مسیر خود را تا شهر مقصد و به ویژه تهران طی کنم.
امیر فراهانی محدودیت پرواز و نبود تنوع پرواز به مناطق مختلف کشور را دلایل استفاده نکردن خود از خطوط هوایی اراک عنوان می کند.
مهدی جعفر پور هم دور بودن و تک باند بودن جاده دسترسی به فرودگاه اراک را علت استقبال نکردن مردم از فرودگاه می داند.
ضعف امکانات رفاهی و استاندارد نبودن برخی تجهیزات از جمله نبود وسیله نقلیه برای انتقال مسافران از سالن انتظار تا هواپیما و همینطور ابتدایی بودن نحوه سوار شدن مسافران به هواپیما هم مهمترین مشکلاتی بود که دیگر شهروندان اراکی آنها را علت بی میلی خود برای استفاده از خطوط هوایی اراک اعلام کردند.
در این بین محسن نظری دیگر شهروند اراکی که فروردین امسال همراه با خانواده اش با پرواز اراک – مشهد به پابوس امام رضا (ع) رفته بود با ابراز رضایت نسبی از امکانات موجود در فرودگاه اراک، توجه بیشتر مسئولان برای تامین امکانات بهتر رفاهی همسان با امکانات روز دنیا را خواستار شد.
شهاب رستمی هم نبود پایانه صادراتی کالا در این فرودگاه را از دلایل استفاده نکردن تجار و تولید کنندگان استان مرکزی دانست.
استان مرکزی چهارمین قطب صنعت ایران...
استان مرکزی ضمن اینکه شاهراه اصلی شمال به جنوب و غرب به شرق کشور است دومین قطب صنایع مادر تخصصی و چهارمین قطب صنعت کشور محسوب می شود و در زمینه تنوع تولیدات صنعتی رتبه نخست کشور را به خود اختصاص داده است.
علاوه بر این ظرفیت های قابل ملاحظه، بیش از 2 هزار و 800 کارخانه بزرگ و کوچک در استان مرکزی، محصولات متنوعی تولید می کنند که بخشی از آن علاوه بر تامین نیاز کشور به خارج از کشور هم صادر می شود.
با وجود این ظرفیت های بسیار بالا می توان از فرودگاه اراک برای ارسال بخش عمده ای از محصولات تولیدی استان استفاده کرد.
نزدیکی به پایتخت و به صرفه نبودن استفاده از خط هوایی اراک – تهران و برعکس هم از دیگرعلت های استقبال نکردن اراکی ها و پایتخت نشین ها برای سفر به اراک و برعکس است.
مدیر یکی از آژانس های هوایی اراک در اینباره با اشاره به آمار بسیار بالای روزانه تردد مسافر از اراک به تهران و بر عکس می گوید : حتی به فرض برقراری این خط پروازی، مسافران به علت هزینه بالای استفاده از هواپیما نسبت خطوط ریلی، خودروی شخصی و اتوبوس باز هم هیچ استقبالی برای استفاده از خطوط هوایی نشان نمی دهند.
پیشتر، مسئولان سازمان هواپیمایی کشور، فرودگاه اراک را یکی از فرودگاههای غیر فعال یا نیمه فعال دانسته بودند که به علت نوسان پرواز و حمل و نقل هوایی عملکرد غیر اقتصادی دارد.
با این حال مسئولان استان مرکزی همیشه درصدد جلب نظر شرکتهای هواپیمایی و ترغیب مردم به انجام سفرهای هوایی هستند.
صدای غرش هواپیما در آسمان اراک...
در سال 96 که پس از گذشت بیش از دو سال از تعطیلی فرودگاه اراک، مردم این شهر پس از وقفه نسبتا طولانی دوباره صدای غرش هواپیما را در آسمان شنیدند و پروازهای مشهد، عسلویه و عتبات عالیات دوباره برقرار شد.
این موضوع برای مردم و مسئولان استان نور امیدی است که مسیر رشد و تعالی استان مرکزی را روشن می کند، اما تنها در صورت تداوم آن و رسیدن به ظرفیت اسمی فرودگاه اراک با افزایش تعداد پروازها در سطح تعریف شده می توان به تیک آف دائمی فرودگاه اراک امیدوار بود که هیچوقت به دوران قبل خود باز نگردد.
خرسندی مردم از طنین صدای توسعه در آسمان استان مرکزی...
من هم مثل خیلی از مردم استان مرکزی و به ویژه مردم اراک خوشحال از این موضوع، 29 اردی بهشت امسال به سراغ مدیر فرودگاه اراک رفتم تا از وضعیت کنونی فعالیت و اقدامات آتی مدیریت فرودگاه اراک، هم خودم و هم مردم را از چشم انداز روشن این فرودگاه برای خروج از دوران بی رونقیِ چندین ساله با خبر کنم.
حسینی نسب با بیان چشم انداز موفق از توسعه اقتصادی استان مرکزی با وجود فرودگاه اراک گفت : اگر به دنبال رشد اقتصادی فزاینده هستیم بدون شک یکی از پایه هایی که می تواند به وضعیت اقتصاد کنونی استان مرکزی کمک کند خطوط هوایی است.
او با ابراز رضایت از وضعیت کنونی فرودگاه اراک و ظرفیت توسعه آن افزود : بخش صنعت هوانوردی، ریلی و جاده ای در استان مرکزی سه محوری هستند که در محدوده فرودگاه اراک زمینه ایجاد بندر خشک را فراهم کرده اند که در صورت اختصاص اعتبارات لازم برای توسعه این فرودگاه با هدف رفع موانع و مشکلات آن، شاهد رونق بیش از پیش خطوط هوایی اراک خواهیم بود.
او البته اذعان می کند که فرودگاه اراک از سال 95 به بعد که فعالیت خود را از سر گرفته است هیچ وقت تعطیل نشده و الآن در هفته سه پرواز رفت و برگشت به عسلویه و مشهد دارد که البته با وجود زیرساخت های کنونی، قابلیت افزایش به 56 پرواز رفت و برگشت در هفته را دارد.
فرودگاه اراک کاملا آماده تیک آف است...
شنیدن این آمار تکان دهنده ظرفیت پروازی فرودگاه اراک از زبان مدیر آن که نشان دهنده مهیا شدن زیرساخت های مناسب این فرودگاه است مرا برای ثانیه هایی شوکه و در فکر فرود برد، اما خیلی سریع سکوت را شکستم و از او پرسیدم پس حلقه مفقوده برای استفاده از این همه ظرفیت آنهم در چهارمین استان صنعتی کشور کجاست...!؟
حسینی نسب در پاسخ گفت : با اطمینان می گویم فرودگاه اراک همه امکانات لازم را برای پذیرش روزانه 8 پرواز رفت و برگشت دارد اما همه مسئولان باید تلاش کنند با رایزنی با شرکت های هواپیمایی و البته سازمان حج و زیارت با افزایش تعداد پروازها، از این ظرفیت عالی فرودگاه به صورت کاملا بهینه استفاده کنند.
او افزود : اکنون با نوسازی ترمینال مسافری فرودگاه اراک، ظرفیت اسمی پذیرش مسافر را از پذیرش 100 نفر در ساعت به 340 نفر در ساعت رسانده ایم و با توسعه باند فرودگاه علاوه بر هواپیمای فوکر 100 ، قابلیت نشست و برخاست هواپیمای ایرباس را هم فراهم کرده ایم.
مدیر فرودگاه اراک مهمترین تجهیزات مورد نیاز این فرودگاه برای رسیدن به ظرفیت نهایی را تجهیزات هندلینگ از جمله سامانه ایراستارتر (دستگاه بیرونی روشن کننده هواپیما) و سامانه دی آی سِر (دستگاه یخ زدایی از بدنه هواپیما) عنوان کرد.
حسینی نسب البته این را هم گفت که با این وضعیت کنونیِ آمار کم پروازهای فرودگاه اراک، 12 برابر درآمد هزینه داریم که در صورت افزایش تعداد پروازها هزینه ها جبران شده و به سود دهی می رسیم.
مدیر فرودگاه اراک معتقد است فرودگاه اراک با قابلیت بسیار بالا و آمادگی برای تیک آف قدرتمندانه، به حمایت و پا به میدان گذاشتن همه مدیران استانی از جمله نمایندگان مجلس و فرمانداران شهرستان ها و دیگر مسئولان استانی و کشوری به ویژه مدیران شرکت های هواپیمایی کشور نیاز دارد.
فرودگاه های همدان، زنجان، خرم آباد،شاهرود، سمنان و ... هم در وضعیتی مشابه با فرودگاه اراک به سر می برند و همچنان با رکود اقتصادی دست و پنجه نرم می کنند.
حسینی نسب می گوید استاندار و نمایندگان مردم استان مرکزی در مجلس شورای اسلامی می توانند برای جلب مشارکت شرکت های هواپیمایی کشور، با برخی از این شرکت ها که زیر مجموعه دولت هستند و زیر نظر وزارت راه و شهرسازی فعالیت می کنند رایزنی کنند.
او با بیان اینکه قرار است با همکاری سازمان حج و زیارت پرواز عتبات عالیات هم از این فرودگاه از سر گرفته شود گفت : از 54 فرودگاه کشور تنها 5 فرودگاه مهرآباد، امام خمینی، مشهد، اصفهان و شیراز با بیشترین پرواز، اقتصادی هستند و به سود دهی رسیده اند، اما بقیه فرودگاهها مثل فرودگاه اراک شرایط یکسانی دارند و از همه ظرفیت های آنها استفاده نمی شود.
از حسینی نسب پرسیدم با توجه به وجود صنایع بزگ و کوچک بسیار در استان مرکزی و تمایل صاحبان این صنایع برای استفاده از خطوط هوایی برای انتقال و صادرات محصولات خود به داخل و خارج از کشورچه اقدامی کردید، او گفت : در سال 95 با ارسال نامه ای به همه دستگاههای دولتی و خصوصی استان مرکزی از آنها دعوت کردیم از ظرفیت پرواز تجاری فرودگاه اراک هم استفاده کنند که تاکنون حتی یک مورد هم درخواست نداشته ایم.
فرودگاه اراک، مزیتی انکارناپذیر برای جذب سرمایه گذاری خارجی...
در سال 96 مدیر و برخی کارکنان شرکت اِل اِس کره جنوبی برای بررسی احداث شرکت تراکتور سازی در خشکرود زرندیه به استان مرکزی آمده بودند و علت انتخاب استان مرکزی برای سرمایه گذاری را قرار گرفتن این استان در شاهراه مواصلاتی ایران و وجود فرودگاه در این شهرعنوان کردند که این موضوع نشانگر اهمیت فرودگاه اراک به عنوان یک امتیاز بزرگ برای ترغیب سرمایه گذاران خارجی و زمینه سازی برای عقد قراردادهای بزرگ تجاری و صنعتی با آنان در منطقه است.
معلق ماندن پروازهای خارجی در پیچ و خم رایزنی های ضعیف...
اما از سویی دیگر ادامه پروازهای فرودگاه اراک به عتبات عالیات و عسلویه ، پرواز اراک - مشهد گاها در پیچ خم هماهنگی شرکت های پروازی کشور معلق می ماند.
آبان 96 بود که با دایر شدن خط پروازی اراک – نجف، زیارت عتبات عالیات برای مردم استان مرکزی آسان تر شد تا عاشقان زیارت اهل بیت علیهم السلام کمتر از یک ساعت و 10 دقیقه خود را به نجف اشرف برسانند.
پرواز عسلویه هم در همان سال برقرارشد که البته مردم هم استقبال خوبی از این خط پروازی کردند .
ولی در عوض پرواز اراک - مشهد تعلیق شد و افزایش بهای بلیط و در پی آن استقبال نکردن مردم استان علت لغو این پرواز عنوان شد.
نماینده ولی فقیه در استان مرکزی پیش از این گفته بود : فرودگاه اراک توجیه اقتصادی چندانی ندارد.
آیت الله دری 7 آبان 95 در جمع مدیران استان مرکزی با اشاره به لزوم برخورداری از راه آهن پرسرعت در اراک می گوید : وجود فرودگاه اراک اگرچه نقش مهمی در توسعه استان دارد اما استفاده مردم از فرودگاه برای سفر به شهرهای نزدیک از قبیل قم و تهران توجیه اقتصادی ندارد.
حمل و نقل هوایی حلقه گمشده صادرات استان مرکزی...
اینبار موضوع را از منظر گمرکات استان هم بررسی و به همین خاطر تلفنی با معاون امور گمرکی اداره کل گمرکات استان مرکزی گفت و گو کردم.
اسماعیل حسینی می گوید: یکی از حلقه های گمشده صادرات استان مرکزی حمل و نقل هوایی است که سبب شده نیمی از صادرکنندگان استان کالای خود را از مناطق دیگر کشور صادر کنند.
او معتقد است صادرات ماهی زینتی و گل از هلند ایران؛ محلات از طریق فرودگاه اراک مناسب ترین و ایمن ترین راه برای رسیدن این تولیدات به دست مصرف کنندگان خارج از مرزهای کشور است چرا که نسبت به خطوط ریلی و خودرویی از نظر سرعت انتقال، می تواند برای صادر کنندگان و کشورهای وارد کننده این محصولات مقرون به صرف باشد.
خواست مردم : فرودگاه اراک فعال تر شود...
منصور حسینی یکی از شهروندان اراکی با بیان اینکه استان مرکزی به عنوان استانی برخوردار و دارای قابلیت های بالایی در زمینه صنعت و دانشگاه در کشور شناخته شده است می گوید : استانی با این قابلیت ها باید فرودگاهی فعال تر داشته باشد.
امرالله اکبری از گل کاران محلاتی هم با بیان اینکه صادرات گل باید با فوریت انجام شود می گوید : یکی از دلایل ضایعات 30 درصد گل در این منطقه نبود زیر ساخت های صادراتی است که مهمترین آن نبود پروازهای متعدد داخلی و خارجی است و چرا باید با وجود فرودگاه اراک، گل های ما از استان های همجوار صادر شود.
محمد رضا شرفی مدیر یکی از واحدهای تولیدی صنعتی در استان مرکزی هم از نبود پروازهای باری در فرودگاه اراک برای صادرات محصولات خود گلایه دارد.
حسین عباسیِ سَرِبندی از صنعتگران استان مرکزی که چرخ های یکی از صنایع استان را در دلیجان را می چرخاند با انتقاد از مسئولان، علت رکود اقتصادی فرودگاه اراک را نبود برنامه و هدف گذاری مشخص و نداشتن استراتژی دقیق برای استفاده از ظرفیت واقعی این فرودگاه می داند.
به اعتقاد آقای عباسی از آنجا که استان مرکزی یکی از قطب های صنعت کشور است و صنایع بسیاری در آن مشغول به کار، تولید و ارزآوری برای کشور هستند، چرا مسئولان نباید با ارائه برنامه های مدون از ظرفیت واقعی فرودگاه اراک استفاده کنند؟
او می گوید حالا که صنعت و تولید با همه مشکلات و تحرم ها، حیات رو به رشد خود را ادامه می دهد چرا نباید با استفاده از فرودگاهی که میلیاردها تومان برای ساخت و نگهداری آن هزینه می شود به رشد صنعت استان کمک شود؟
یکی ازمدیران آژانس های مسافرتی در اراک معتقد است تعداد کم و مداوم نبودن پروازها به مقاصد مختلف کشور و تعطیلی های گاه و بی گاه فرودگاه سبب سلب اطمینان مردم از فرودگاه و رویکرد آنها به سفر با قطار و وسایل نقلیه عمومی و خصوصی شده است.
نتیجه گیری...
فرودگاه اراک از جمله فرودگاه‌هایی است که به علت نبود برنامه های پژوهش محور و مدون برای راه اندازی آن و استقبال نکردن مردم از پروازهای فرودگاه به علت تعطیلی گاه و بیگاه آن و شاید نهادینه نشدن فرهنگ استفاده از این وسیله نقلیه، سبب شده با وجود هزینه‌های صورت گرفته پس از 19 سال، آنچنان که ظرفیت اسمی دارد، مورد بهره ‌برداری بهینه قرار نگرفته وغیراقتصادی شده است.
از آنجا که نقش فرودگاه اراک در توسعه صنعتی و اقتصادی استان مرکزی بر کسی پوشیده نیست با این حال تلاش های 19 ساله مسئولان برای استفاده از ظرفیت های این فرودگاه تقریبا بی نتیجه بوده است.
مسئولان استان مرکزی باید با مناسب سازی بهای بلیط، حمایت و جذب آژانس های مسافرتی و انجام سیاست های تبلیغی هدفمند در سایر شهرستان های مجاورِ این استان، حرکت رو به رشد فرودگاه را رقم بزنند.
بسترسازی برای پروازهایی که رفع نیاز مردم استان مرکزی حتی مناطق همجوار را در پی داشته باشد می‌تواند اطمینان جامعه به حضور یک شبکه توانمند حمل و نقل هوایی را به ارمغان بیاورد.
استان مرکزی به عنوان یک استان صنعتی ظرفیت‌های بسیار مناسبی را برای فعال کردن یک فرودگاه منطقه‌ای دارد که با توسعه آن می‌توان در آینده‌ای نزدیک شاهد پروازهای بین‌المللی در این فرودگاه بود.
امیدواریم مسئولان استان مرکزی و کشوری با عزم ملی مشکلات فرودگاه اراک را با توجه به ظرفیت های بالای استان موشکافانه بررسی و با ارائه راهکارهای اصولی و عملی از ظرفیت واقعی این فرودگاه برای توسعه و بالندگی استان مرکزی استفاده کنند و فرودگاه اراک را تنها برای هفته ای سه پرواز داخلی و رفت و آمد مقامات بلند پایه سیاسی و اقتصادی و ... کشور به استان مرکزی مورد استفاده قرار ندهند./