ترامپ از برجام خارج شود يا نشود بعيد است توافق هسته اي از بين برود
امريکا و اروپا در ارتباط با برجام بازي را شروع کرده اند که ماندن ترامپ در آن يا رفتنش براي غرب نتيجه اش دو سر باخت خواهد بود.
دونالد ترامپ رئيس جمهور امريکا اعلام کرده است که سه شنبه شب به وقت تهران نظر خود را در باره برجام اعلام خواهد کرد و اين در شرايطي است که بيشتر گمانه زني ها بر احتمال خروج امريکا از توافق هسته اي با ايران حکايت دارد، گمانه زني که بر مواضع ضد برجامي ترامپ چه در کارزار انتخاباتي و چه پس از راهيابي به کاخ سفيد و چه پس از تلاش مقام هاي فرانسه، انگليس وآلمان براي متقاعد کردن وي به ماندن در برجام تکيه دارد. اما صرف نظر از اينکه ترامپ در برجام بماند يا بيرون رود سوال اينجاست که هدف اصلي غرب از توافق هسته اي با ايران چه بود؟
در پاسخ به اين سوال بايد گفت که واقعيت ها نشان مي دهد که غربي ها از ابتدا به هيچوجه مايل نبودند که ايران پا در باشگاه قدرت هاي هسته اي بگذارد و از ابتدا هم با سنگ اندازي هاي فراوان از تهران مي خواستند که تمامي فعاليت هاي هسته اي خود را متوقف نمايد چنانچه در توافق اوليه تروئيکاي اروپا با ايران يا همان پيمان سعد آباد تمامي سايت هاي هسته اي ايران پلمپ شد و بر اساس خاطرات جک استراو وزير امور خارجه و.قت انگليس حتي غربي ها حاضر نبودند که تهران 20 سانتريفيوژ براي فعاليت هاي علمي و تحقيقاتي فعال نمايد چرا که به زعم آنها با همان هم طي گذشت چند سال مي توانست بمب هسته اي توليد نمايد. به هر حال با بدعهدي غربي ها توافق به شکست انجاميد و تهران با از سرگيري غني سازي اورانيوم و به خاظر نياز به صفحه هاي سوخت براي راکتور آزمايشي تهران، که غرب از دادن آن خودداري مي کرد خود اين صفحه ها را توليد کرد و ميزان غني سازي را هم به سطح 20 درصد رساند.
در چنين فضايي بود که امريکا هم به همراه کشورهاي غريي وارد مذاکره با ايران شد و بالاخره در ژوئيه 2015 غربي هادر گروه پنج بعلاوه يک با هدف جلوگيري از دستيابي ايران به سلاح هسته اي، توافق هسته اي با تهران را امضا کردند. توافقي که در ازاي محدود سازي برنامه هسته اي ايران، ملزم به رفع تحريم ها بود و اين محدوديت ها نيز حدود ده سال بود تا در اين مدت غربي ها از ماهيت صلح آميز اين برنامه مطمئن مي شدند. به هرحال طي اين مدت آژانس بين المللي انرژي اتمي بارها صلح آميز بودن اين برنامه و پايبندي ايران به برجام را تائيد کرده اما با آمدن ترامپ اين بازي شروع شده که توافق ناقص است و بندهاي غروب برجام بايد تغيير نموده و دائمي شود و الا او از برجام خارج خواهد شد. نکته اينجاست که فرانسه، انگليس و آلمان نيز وارد اين بازي شده و با تکرار ادعاهاي ترامپ، فقط در يک موضع به ظاهر اختلاف با او را به نمايش مي گذارند و آن اينکه برجام بايد حفظ شود. و همه مقام هاي غربي نيز به اين اشاره مي کنند که در صورت از بين رفتن برجام، تهران به سمت توليد سلاح هسته اي گام برخواهد داشت. هر چند مقام هاي جمهوري اسلامي اعلام کرده اند که به دنبال توليد سلاح هسته اي نبوده و نيستند.
از آخرين ديدار مقام هاي اروپايي با همتايان امريکايي خود مي توان به ديدار روز دوشنبه بوريس جانسون وزير امور خارجه انگليس با همتاي امريکايي خود اشاره کرد که در اين ديدارها براي متقاعد کردن امريکا به ماندن در برجام گفت اگر برجام از بين برود تهران سلاح هسته اي توليد خواهد کرد و براي متقاعد کردن ترامپ براي ماندن در برجام افزود او با تغيير در بند غروب برجام مي تواند مستحق دريافت جايزه نوبل باشد .
از مجموع اين تحولات به ويژ ه دو نکته مهم در سخنان بوريس جانسون مي توان نتيجه گرفت که غربي ها در مقطعي که با ايران برجام را به امضا رساندند نيز چندان به اين توافق پايبند نبوده اند و از سرناچاري و با توجه به اين موضوع که دانش هسته اي در ايران بومي شده، جنگ با ايران غير ممکن است و تحريم ها پاسخگو نيست. تن به توافق هسته اي دادند و اکنون که ترامپ به قدرت رسيده است تصور مي کنند مي توان با جنگ رواني در اين مقطع ضمن حفظ برجام، تغييراتي در توافق هسته اي از جمله بندهاي غروب هسته اي اعمال نمايند. در چنين شرايطي به نظر مي رسد حتي اگر امريکا هم از برجام خارج شود ترتيباتي که در حال حاضر بر اين توافقنامه مترتب است همچنان به قوت خود باقي خواهد ماند و تهران در معرض اين آزمون قرار خواهد گرفت که آيا حاضر است از مواضع خود عقب نشيني نمايد؟ بنابر اين بعيد به نظر مي رسد که توافق هسته اي از بين برود چرا که غرب هر چند مايل نيست ايران يک قدرت هسته اي باشد اما چاره اي جز اين هم ندارد که ايران را در چارچوب يک توافقي که مانع از دستيابي اش به سلاح هسته اي مي شود بپذيرد. پيام يکپارچه مقام هاي ايران به غرب که آزموده را نيازماييد اکنون ترامپ و غربي ها را در مسير بازي دو سرباختي قرار داده است که چه ترامپ از برجام خارج شود و چه بماند چيزي جز سرشکستگي و عهد شکني براي امريکا و غربي ها ندارد.
------------------------------------------------------
رضا محمدمراد