رویداد ملی تبریز 2018؛ فرصتی دوباره برای جهشی بزرگ

چکیده مصاحبه پژوهشی:

• بی شک انتخاب تبریز به عنوان شهر نمونه گردشگری کشورهای اسلامی 2018 می ­تواند با پیامدهای مثبتی برای کلان شهر تبریز و کشور همراه باشد از جمله توسعه گردشگری و ورود گردشگران خارجی که با ارزآوری بسیار همراه است.
• در سال 2018، 163 رویداد قرار است توسط 23 دستگاه اجرایی اجرا شوند. با این تفاسیر رویداد تبریز 2018 یک مقوله رویداد محور است نه عمران محور.
• رویداد 2018 نقطه آغازین یک جهش در توسعه صفت گردشگری در تاریخ پرافتخار و پرآوازه شهر اولین­ ها تبریز خواهد بود.

پژوهش خبری صدا وسیما:  رویداد بین المللی تبریز 2018 در حالی در پنجم اردیبهشت با حضور رئیس جمهور و مقام های عالی رتبه داخلی و خارجی برگزار شد که فعالیت های مقدماتی بسیاری برای آن در سازمان های مختلف انجام شده بود. تبریز 2018 که برای عموم مردم شهر و حتی کشور اهمیتی وافر یافته، مقدمه و آغازی است بر تحول، توسعه و سرآمدی دوباره تبریز که نام آن در جای جای صفحات زرین تاریخ کشورمان پرافتخار و درخشان بوده است.
پژوهش خبری در گفتگوی با استاندار آذربایجان شرقی، دکتر مجید خدابخش و شهردار تبریز، مهندس ایرج شهین باهر، دکتر فریدون بابایی اقدم، رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی و مرتضی آبدار، مدیر کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان به روند برنامه ها و اقدامات تبریز 2018 پرداخته است .

* نقش رویداد 8102 در جذب سرمایه
دکتر مجید خدابخش، استاندار آذربایجان شرقی: حضور مردم در این عرصه توانست به جذب سرمایه گذاری کمکی شایان کند. در یک نمونه مختصر کافی است به صدور مجوز برای احداث 9 هتل اشاره کنیم که با جذب سرمایه همراه بوده است و در زنجیره ای از خدمات منجر به به توسعه بخش گردشگری می شود. همان طور که مطلع هستید، این بخش از سرمایه-گذاری ضمن آنکه تقریباً سهل است، به همان میزان نیز سودده و پربازده است. از این رو بیشتر توجه ما بر همین بخش متمرکز خواهد بود تا زمینه اشتغالی پایدار را فراهم کنیم. ضمن آنکه این صنعت می تواند به رشد و ارتقای سایر بخش ها نیز کمک کند و به بالندگی صنایع محلی و بومی کمک شایانی کند. صنایع دستی تبریز و استان یکی از آنهاست که به دلیل شهرت جهانی اش می تواند زمینه ساز ارتقای این بخش شود.

* تبریز کانون توسعه و توجه ثقل سرمایه گذاری
دکتر مجید خدابخش، استاندار آذربایجان شرقی: در گردشگری دو نکته هست که باید مورد توجه قرار گیرد. در موضوع گردشگر خارجی، ما با افرادی روبرو هستیم که تورگردان ها را هدایت و حمایت می کنند. آنها گردشگران را به تبریز می آوردند و زمینه ثمرات موثر در تبریز می شوند. در موضوع گردشگران داخلی نیز می دانیم که آنها با وسیله و امکانات شخصی به نقاط هدف گردشگری می روند که این خود نیز تابعی از فصل مناسب گردشگری است. در این میان، هر اندازه بتوانیم نسبت به جذب گردشگر اقدام کنیم، می توانیم به آن دست یابیم. اگر تا پایان 2018، بتوانیم به این جمع بندی برسیم که با همبستگی و همراهی همه نهادها و دستگاه های مسئول، به یک رقم امیدوار کننده رسیده ایم، می توانیم به موفقیت خود اذعان کنیم و در همین حوزه جذب گردشگر، اگر بتوانیم به این هدف نایل آییم، خواهیم توانست از ثمره به وجود آمده مسرور باشیم. چراکه توانسته ایم تبریز را به «شهر گردشگر» تبدیل کنیم.

شهر گردشگری به این معناست که همه نقاط مورد توجه و لزوم یک گردشگر، اعم از بازار، پزشکان، بانک ها و ... حضور داشته باشند و زمینه تعامل و خدمت رسانی را ایفا کنند. بدیهی است که باید با این حضور، زمینه تبلیغات موثر آنها برای جذب گردشگر را فراهم کنیم که اگر این طور نباشد، به طور قطع نتیجه عکس خود را خواهد داشت و شیوه ای تخریبی به خود خواهد گرفت. در نمونه های موفق شهرهای گردشگری کشور نظیر کیش یا مشهد، این مساله حاکم است و آنها از تمام ظرفیت و پتانسیل خود برای اعتلای «شهرگردشگر» بهره می برند. چراکه می دانند ایام تعطیل، برای بسیار برای گردشگران زمان مراجعه به آنهاست و تعطیلی آنها به اعتبار این شهر ضربه می زند.

* اقدامات انجام شده برای تبریز 8102
ایرج شهین باهر، شهردار تبریز: شهرداری به رغم تنگناهای مالی که داشت توانست برای تحقق میزبانی از گردشگران این شهر در ماه های اخیر برنامه های مختلفی را سامان دهد؛ از برخی ابتکارها در حوزه فنی عمرانی گرفته تا بازسازی کف بازار تبریز که شهرداری در این زمینه ها میلیاردها هزینه کرده و البته همان طور که می دانید بخشی از اینها به طور مسقیم در حیطه مسئولیت های شهرداری نیست.
شهرداری از هر اقدامی که برای بهبود سیما و منظر شهر تبریز مقدور بود بهره جست تا شهری آبرومند و اصیل را برای میزبانی از رویداد تبریز 2018، آماده کند، معرفی شهر تبریز در نمایشگاه های مختلف داخلی و خارجی، کانال های تلویزیونی و رسانه های عمومی و بهره گیری از توان نیروهای شهرداری تبریز برای اصلاح آسیب های اجتماعی به قدر ممکن نیز از دیگر برنامه های شهرداری تبریز به منظور آماده سازی شهر برای میزبانی از تبریز 2018 بود که بازخورد خوبی نیز داشته است؛ جالب است که ما بازخورد این تبلیغات را به عینه در ایام تعطیلات نوروز در شهرمان مشاهده کنیم، حتی زمانی که با گردشگران و میهمانان صحبت می شد، شاهد رضایت مندی آنان از مسافرت به تبریز بودند و آن را با تبلیغاتی که در این زمینه انجام شده بود منطبق و واقعی می دانستند؛ چه به لحاظ تمیزی شهر و چه از نظر برخورد مهمان توازانه و خونگرم مردم با آنان و چه از نظر نبود گدا و معتاد متجاهر در سطح شهر.
اما آنچه بیش از هر چیز در کانون توجه ما قرار گرفت، انجام اقدامات ضروری فرهنگی برای میزبانی شایسته میهمانان و گردشگران تبریز بود. چیزی که در راستا شعار «هر شهروند، یک میزبان»، صورت گرفت تا زمینه پای کار آوردن همه شهروندان به این رویداد ملی را فراهم کنیم. با وجود همه ظرفیت های بزرگی که امروزه در تبریز هست، اما به واقع نمی-توانستیم تنها با تکیه بر پتانسیل های موجود، میزبان آن سطح بالای مورد نظر از گردشگران باشیم. برای همین دغدغه شهرداری تبریز تبدیل شعار هر شهروند یک میزبان، در مسیر تبدیل شدن به یک فرهنگ عمومی قرار گرفت تا آنان را به این موضوع سوق دهد. چه آنکه شهروندان نیز خود در این راستا حرکت کردند و شعار را تعیین بخشیدند.
همچنین، اقداماتی برای معرفی تبریز 2018 در شهرهای مختلف کشور، من جمله انجام تبلیغات متنوع محیطی در سطح شهرهایی از جمله تهران، مشهد و اصفهان و ... صورت دادیم تا زمینه دعوت از ساکنان و گردشگران این شهرها به تبریز را فراهم کنیم. اطلاع رسانی هایی که امید آن می رود زمینه ساز معرفی شایسته این رویداد و تشویق گردشگران برای دیدار از تبریز شود.
حضور پر تعداد گردشگران به تبریز در ایام نوروز نشان دهنده آن است که استقبال درخشانی از این رویداد در تابستان صورت خواهد گرفت و این برای ما مایه مسرت است. با این حال نگرانی هایی هم از بایت ظرفیت پذیرش میهمانان است که بایستی در راستای همان شعار رفع شود. البته در همین ایام نوروز شمار قابل توجهی از شهروندان، آمادگی خود را برای میزبانی از شهروندان اعلام کردند و محل هایی که در اختیار داشتند را به سازمان میراث فرهنگی اعلام کردند که قابل تقدیر است. در حوزه نرم افزاری نیز بسترسازی هایی صورت گرفته است و توانسته ایم نتایج مطلوبی را در این زمینه کسب کنیم.

مشکلات و دغدغه های تبریز2018 ها بود که باید نهایی می شد و بخشی از کار انجام شده بود. این وضعیت ابتکار عمل برای پروژه های جدید را از ما سلب می کرد و نمی توانستیم طرحی برای این چشم انداز داشته باشیم. با این همه تلاش ما در این راستا بود که وضعیتی در خور و شایسته ایجاد کنیم. با پای کار آوردن توان مردمی توانستیم به میزان قابل توجهی از هزینه های اقدامات و فعالیت ها بکاهیم. این مجمع جهانی هم یک عنوان است و هیچ رقمی به تبریز اعطا نکرد. متاسفانه وضعیت نامناسب بودجه هم این وضعیت را تشدید کرد و دست ما را در اجرای پروژه ها بست. با این همه تبریز 2018 فرصتی است که ما خودمان را معرفی کنیم. نظیر همه اتفاقاتی که در همه شهرهای دنیا برای معرفی شهرشان صورت می گیرد. در قالب جشن ها، فستیوال ها و ... این رویدادها می تواند مهجوریت و ناشناختگی را از چهره شهر بزداید و آن را به صورتی شایسته و در سطحی بین المللی معرفی کند.

* مهم ترین دستاورد رویداد تبریز 2018
ایرج شهین باهر شهردار تبریز: خود برگزاری مراسم و انتخاب تبریز 2018، به عنوان پایتخت گردشگری کشورهای اسلامی تبلیغی است برای تبریز و به نظر من بزرگترین اتفاق خوب برای تبریز 2018، می تواند همین باشد که خیل مسافران و گردشگران به تبریز راه پیدا کنند. بسیاری بر اساس همین تبلیغاتی که شاید محدود به نظر برسد، به تبریز می آیند و می خواهند بسنجند که تبریز چگونه محیطی است. این استقبال و اینکه چطور خواهد بود، می تواند زمینه ساز تبلیغات سینه به سینه باشد و دعوت از شهروندان به این شهر کهن.

* رویداد تبریز 2018 فرصتی برای ایجاد رونق اقتصادی
دکتر فریدون بابایی اقدم، رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی: بی شک انتخاب تبریز به عنوان شهر نمونه گردشگری کشورهای اسلامی 2018 می تواند با پیامدهای مثبتی برای کلان شهر تبریز و کشور همراه باشد از جمله توسعه گردشگری و ورود گردشگران خارجی که با ارزآوری بسیار همراه است؛ توسعه اشتغال و کارآفرینی، توسعه زیرساخت های گردشگری و .. که ضروری است دستگاه های اجرایی از این فرصت طلایی نهایت بهره را برده و با هزینه کردن و تامین الزامات برای برگزاری این رویداد از فرضت هایی که می تواند در پیش روی آینده تبریز قرار دهد، بهره مند شوند. به واقع با اقدامات اصولی تحقق آرمان، تبریز جهان شهری زیبا و از توسعه یافته ترین شهرهای جهان اسلام هرگز دور نخواهد بود.
در تبریز به عنوان قدیمی ترین کلانشهر ایران با قدمت3500 سال قدمت، به حد کافی جاذبه های گردشگری داریم و نیاز نیست تا به دنبال جاذبه های تازه تر باشیم، بلکه تنها باید برای میزبانی خوب از گردشگران برنامه ریزی کنیم، همچنین تبریز تا همین 100 سال پیش جزو گردشگرپذیرترین شهرهای جهان بود، لذا باید بدانیم که تبریز 2018 در حوزه گردشگری نه نقطه عطف به حساب می آید و نه نقطه آغاز است، بلکه باید به آن به عنوان نقطه عطف نگاه کنیم.

* تبریز 2018، فرصتی برای عبور از اقتصاد نفتی
مرتضی آبدار، مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان: موضوع تبریز 2018 از طریق سازمان همکاری-های اسلامی (OIC) که دومین نهاد بین المللی بین دولتی، بعد از سازمان ملل متحد است، طرح شد. در این سازمان تصمیم گیری بر آن شد که از 5 کشور اسلامی، نمایندگانی به عنوان پایتخت کشورهای گردشگری تعیین شود. بر اساس ظرفیت های موجود در تبریز، این شهر به عنوان پایتخت گردشگری اسلامی از ایران انتخاب شد و طی سازو کاری تعیین شده این نمایندگی به تبریز از سوی وزارت کشور ابلاغ شد. رییس «ستاد اجرایی و برنامه ریزی تبریز 2018» در استان، استاندار است و در 6 کارگروه برنامه ریزی های خود را صورت داد: «زیرساخت های شهری»، «فرهنگی و اجتماعی»، «تبلیغات و روابط بین الملل»، «سرمایه گذاری»، «آموزش» و «سازمان های مردم نهاد».
در این بین شواری ملی تبریز 2018، توانسته با هماهنگی سازمان میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی کشور، ماموریت های دستگاه ها را به آنها ابلاغ نماید. چیزی در حدود 760 میلیارد تومان برای این بخش تزریق شده است که حدود 600 میلیارد تومان آن برای بخش عمرانی و الباقی در بخش رویدادهای تبریز 2018 هزینه شده است. سایر هزینه-ها مربوط به زیرساخت ها و سخت افزار نیز با اولویت هدف قرار دادن بخش گردشگری تبریز از سال جاری پروژه های این بخش نهایی شوند.
در سال 2018، 163 رویداد قرار است توسط 23 دستگاه اجرایی اجرا شوند. با این تفاسیر رویداد تبریز 2018 یک مقوله رویداد محور است نه عمران محور، چراکه زیر ساخت ها در این بخش، نیاز به برنامه ریزی بلندمدت و زمان بر دارد و برای سال جاری نتیجه بخش نخواهد بود.
امیدواریم طی برنامه ریزی هایی که در بخش هتل داری صورت گرفته است، زمینه برای افزایش ظرفیت تخت های استان از 7 هزار به 13 هزار تخت فراهم آید. به این معنا، تبریز 2017 نقطه آغازین حرکت های ما به سمت دستیابی تبریز به شهری با ظرفیت های استاندارد برای گردشگری اسلامی باشد.
با همه این، این رویداد وقتی مثمرثمر باشد که همه شهروندان در بخش خصوصی، خود را در این رویداد سهیم بدانند و به بخشی از جریان تبدیل شوند. اصناف و کسبه، هتل ها، آژانس های مسافرتی و ... همه و همه باید در این رویداد سهیم باشند و به سهم خود برای اعتبار تبریز 2018 بکوشند و در درآمدزایی از این بخش سودمند شوند. به طور متوسط با حضور هر گردشگر، چه داخلی و چه خارجی برای حدود 11 رسته شغلی مختلف ایجاد فرصت می شود که این به خودی خودامکانی بسیار ارزنده برای تبریز و مشاغل شهری است.

* ویژگی های شهر تبریز برای تبلیغ و اثرگذاری بر گردشگران داخلی و خارجی
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان: تبریز بیش از 1800 عنوان پرونده ثبتی در حوزه های مختلف گردشگری و میراث فرهنگی در استان وجود دارد که می تواند زمینه ای برای سرمایه گذاری و درآمدزایی باشد. روستای تاریخی کندوان و کلیسای سنت استپانوس، از جمله این مواردند که هم زمینه و شناخت تاریخی بسیاری دارند و هم می-توان زمینه توجه به آن را افزایش داد.
از سوی دیگر پیشگام شدن در تبریز در بسیاری از مسایل مربوط به فرهنگ اجتماعی است که ریشه آن به گذشته ها می-رسد و با تلاش پیشینیان موفق به ایجاد آن شده ایم.
از سویی دیگر، آنچه که بر اساس برآوردهای معاونت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کشور صورت گرفته است، تبریز متاسفانه به رغم همه در مسیر کمتر شناخته شده گردشگری کشور قرار گرفته است. با این اوصاف به باور من باید روی این مساله و افزایش سهم آذربایجان و تبریز در گردشگری و توریسم توجه کرد و بیش از این شناخته شود. از ابزارهای نوین و جدید این حوزه بهره برد و برای شناساندن ابعاد تبریز کمک کرد.
در طول سال 2018 باید هم تبریز را معرفی کرد و هم زمینه توجه به این بخش را فراهم کرد. از این رو باید یک خانه تکانی گسترده حوزه برنامه ریزی صورت داد تا از اقتصاد نفتی فاصله بگیریم و به سمت استفاده از منابع غیرنفتی و پایدار حرکت کنیم.

* ارزیابی آینده توسعه استان در رسیدن به بالاترین رتبه شاخص ها
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان: با توجه به عزم و اراده ای که در میان مدیران وجود دارد و پیگیری هایی که توسط این افراد صورت می گیرد، این نتیجه حاصل خواهد شد. عزم جدی داریم که در سفر آتی مقام عالی رئیس جمهور، زمینه تصویب طرح های عمرانی و صنعتی را فراهم کنیم تا استان ها به شاخص هایی که باید در آن بگیرد، برسد. شان حضور نماینده محترم ولی فقیه در استان که محبوبیت و نفوذ بسیاری دارند، راه گشای بسیاری از مسایل و مشکلات پیش روست. نمایندگان استانی نیز توجه و تمرکز بیشتری برای کسب مطالات استانی دارند. با این تفاسیر باید اذعان کرد که شرایط برای توسعه استان فراهم است و می توان در کسب نتیجه مطلوب امیدوار بود. توجه به پروژ ه های اولویت دار، نیز مهم است و باید با تمرکز به این پروژه ها، این طرح ها را راه اندازی کنیم. در یک نمونه اگر بتوانیم پای صنعت خودورسازی را به استان باز کنیم، زمینه اشتغال قریب 450 واحد تولیدی و قطعه ساز را نیز فراهم می کنیم که رقم قابل توجهی است. در حوزه نفت و گاز، نیز استان به رغم دارا بودن ظرفیت های مشخص هنوز جایگاه خود را باز نیافته است. همه اینها در گرو زیرساخت های مشخص و کاربردی است که باید با فراهم کردن آن زمینه به ثمر نشستن آن را فراهم کرد؛ زیرساخت هایی چون راه ارتباطی، مترو، نیروگاه، راه آهن و ... دیگر شاخصی که استان باید بدان توجه کند، حمل و نقل است. عمر ناوگان ترانزیت در استان نزدیک 20 سال است که در مقیاس جهانی رقمی کهنسال است. این می تواند زمینه ای برای شروع به فعالیت کارخانجاتی برای تولید چنین صنایعی باشد. همه اینها ظرفیت هایی برای سرمایه گذاری می طلبد و می توان با حمایت موثر از بخش خصوصی زمینه توسعه استان در بسیاری از شاخص ها را فراهم کرد.

* کلام آخر
تبریز با عناوین قابل توجه مثل امن ترین و پاک ترین شهر، اولین پایتخت تشیع اسلام، شهر بدون گدا، مهم ترین شهر برای زندگی، خواهر خواندگی با چندین شهر معروف جهان، وجود نویسندگان و شعرای مشهور جهانی، شهر علامه ها و سرداران شهید و شهر شهدای محراب، آثار تاریخی و گردشگری متنوع، آب و هوای مطبوع و دلپذیر، صنایع دستی و در نهایت به عنوان زیباترین و توسعه یافته ترین شهر جهان اسلام دارای شهرت جهانی و ملی است. بنابراین رویداد 2018 نقطه آغازین یک جهش در توسعه صفت گردشگری در تاریخ پرافتخار و پرآوازه شهر اولین ها تبریز خواهد بود.
تبریز در حد و توان داشته ها، زیر ساخت ها و زیبایی هایی منظر شهری و آثار تاریخی و فرهنگی، در حد قابل قبولی آماده استقبال از گردشگران داخلی و خارجی در سال 2018 می باشد. بنابراین ارزیابی گردشگران از وضعیت فرهنگی، تاریخی و زیبایی ها و مردمان خوب و با فرهنگ این شهر زمینه ساز استقبال هرچه بیشتر گردشگران در سال 2018 و سال های آتی برای بازدید از این شهر خواهد بود تا مسئولین بتوانند بر اساس این ارزیابی ها و شناسایی نقاط ضعف و قوت و آسیب شناسی وضعیت فعلی گام های موثری در جهت بهبود وضعیت بردارند.

پژوهش خبری // زهره دانشمندی