پس از زمزمه های دونالد ترامپ مبنی بر خارج کردن نظامیان امریکایی از سوریه، روزنامه وال استریت ژورنال روز سه شنبه نوشت که ترامپ در پی تشکیل ارتش عربی و جایگزین کردت آن به جای نظامیان امریکایی در بخش شمال شرقی سوریه است.
این تصمیم در زمانی اتخاذ شده که دولت آمریکا از عربستان، قطر و امارات خواسته است برای حضور نظامیان امریکایی در شمال عراق میلیاردها دلار بپردازند و پیش از حمله امریکا، فرانسه و انگلیس به دمشق و حمص، ترامپ گفته بود که اگر عربستان می خواهد نظامیان ما در سوریه باشند باید هزینه آن را پرداخت نماید.
اما پس از حملات بامداد شنبه امریکا، انگلیس و فرانسه به سوریه، بار دیگر کاخ سفید اعلام کرد رویکرد ترامپ در خصوص خارج کردن نظامیان امریکایی از سوریه تغییر نکرده واین نظامیان در اسرع وقت از این کشور خارج خواهند شد.
تا کنون عربستان با اعزام نیرو به سوریه در قالب ائتلاف موافقت اعلام کرده و در این زمینه محمدبن سلمان ولیعهد و عادل الجبیر وزیر امور خارجه عربستان اعلام کرده اند که ریاض حاضر است به سوریه نیرو بفرستد.
در سطح رسانه ای نیز این ایده در حال پرورش است و کشورهای عربی تشویق می شوند که به چنین طرحی بپیوندند. ولید فارس» مشاور سابق سیاستخارجی «دونالد ترامپ» د تازه ترین توئیت خود با استقبال از طرح ترامپ نوشت: من خوشحالم که دولت ترامپ تصمیم به تشکیل ائتلافی از نیروهای عربی برای مبارزه در سوریه گرفته است. من سالهاست که موافق این ایده بوده ام و مطمئن هستم که جان بولتون مشاور امنیت ملی کاخ سفید بخوبی آن را اجرا خواهد کرد.
وی در توئیت دیگری نوشت: نیروهای هوایی عربستان، امارات، مصر و اردن توسط آمریکا، فرانسه و انگلیس مجهز شده اند و آموزش دیده اند. آنها می توانند بر نیروهای هوایی ایران و سوریه فائق آیند و از عهده آنها برآیند.
صرف نظر از اینکه حضور نظامیان امریکایی در خاک سوریه مشروعیت ندارد و این کشور نمی تواند برای جایگزین کردن نظامیان دیگری به جای حضور نامشروع نظامیان خود در خاک سوریه تصمیم بگیرد و در صورت عملی شدن چنین طرحی نیروهای جایگزین نیز به عنوان نیروهای متجاو و اشغالگر شناخته شده و فاقد مشروعیت خواهند بود سو سوال مطرح است که اگر رویکرد ترامپ مبنی بر جایگزینی نیروهای عربی به جای نظامیان امریکایی در خاک سوریه جدی باشد اول اینکه ترامپ با این طرح چه هدف یا اهدافی را دنبال می کند؟ دوم اینکه آیا امکان تشکیل چنین نیرویی یا حضور مصر در این نیرو ممکن است؟
در پاسخ سوال اول نخست باید گفت با توجه به تثبیت امنیت دمشق، تمرکز ارتش و متحدان سوریه به جبهه جنوبی در مرزهای جولان یا شمال محل استقرار نظامیان امریکایی معطوف خواهد شد و در چنین شرایطی امریکا ممکن است با این طرح قصد دارد بدون اینکه جان نظامیان امریکایی با تهدید روبرو شود جنگ میان نیروهای منطقه ای رخ دهد ضمن اینکه امنیت رژیم صهیونیستی نیز حفظ شود.
دوم اینکه با حضور احتمالی نیروهای مصر و عربستان در این ائتلاف، از یکسو سوریه و متحدانش با عربستان درگیر شوند و از سوی دیگر به دلیل اختلافات مصر و ترکیه این دو کشور نیز به رویارویی کشیده شوند. البته سوال اینجاست که وضعیت کردهای سوری در این میان چه خواهد شد؟ چرا که حداقل مصر مخالف تجزیه سوریه است.
در پاسخ به سوال دوم به نظر باید گفت به نظر می رسد تشیل ائتلافی از کشورهای عربی با مشکلات بزرگی مواجه است نخست اینکه عربستان و امارات در حال حاضر درگیر جنگ یمن هستند وبا وجود گذشت سه سال از جنگ و استفاده از هزاران مزدور خارجی نتوانسته اند نتیجه ای بگیرندو اکنون بیشتر مناطق عربستان از جمله ریاض تحت حملات موشکی یمنی ها قرار دارد و به همین دلیل سعودی ها ازبیم حملات موشکی نشست اخیر سران اتحادیه عرب را به جای ریاض در ظهران برگزار کردند.
دوم اینکه حضور مصر در چنین ائتلافی با دشواری هایی روبروست چرا که این کشور در خصوص یمن هم با سعودی ها همکاری نکرد و از سویی سیاست های قاهره با رویکرد سعودی ها در باره سوریه تفاوت دارد. و در خصوص حمله اخیر امریکا، انگلیس وفرانسه به سوریه، پارلمان مصر این حمله را محکوم کرد.
حال این سوال مطرح می شود که اگر امکان تشکیل ائتلاف عربی فراهم نباشد پس طرح این موضوع از سوی ترامپ چه معنایی دارد؟ در پاسخ باید گفت به نظر می رسد ترامپ پس از اینکه کشورهای عربی ناتوانی خود را در تشکیل چنین نیروی نشان دادند با برگ برنده برای آنها صورت حساب صادر خواهد کرد و خواهد گفت پس اگر شما نمی توانید، برای ماندن ما در سوریه باید هزینه بپردازید. که این همان سیاست دوشیدن شیر گاوی است که ترامپ در کارزار انتخاباتی گفته بود و تا کنون هم به آن عمل کرده است.
-------------------------------------------
رضا محمدمراد