گزارش مکتوب
آذربایجان غربی آماده مهمان نوازی از مسافران نوروزی
آذربایجان غربی به عنوان یکی از مناطق مهم گردشگری در غرب ایران مملو از جاذبه هایی مهم تاریخی، جغرافیایی و فرهنگی است که به رنگین کمان ادیان و اقوام مشهور شده است .
به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکزآذربایجان غربی ،آذربایجان غربی با شهرهای مختلف از جمله ارومیه به نوبه خود از دیرباز به دلیل وجود ظرفیت های مناسب در این حوزه مورد توجه گردشگران قرار گرفته و در تقویم های مختلف سال میزبان گردشگران از نقاط مختلف کشور بوده است . در این استان ظرفیت های متنوع گردشگری همچون گردشگری فرهنگی، مذهبی، روستایی، زمستانی، تفریحی، بوم گردشگری گردشگری بازاری در کنار یکدیگر فراهم است و این مهم می تواند گردشگران داخلی و خارجی را از هر سن و سلیقه ای به خود جذب کند. در زمینه گردشگری فرهنگی و آثار و بناهای تاریخی این استان می توان به مجموعه تاریخی بازارارومیه به عنوان بزرگترین بازار از دوران زندیه به یادگار مانده است اشاره کرد ، بازار تاریخی و زیبای ارومیه با قرار گرفتن در مجموعه بافت قدیمی و در گوشه جنوب شرقی شهر همواره یکی از مقاصد اصلی گردشگران داخلی و خارجی بوده است.بنایی با بهره گیری از خلاقیتی منحصربفرد و در عین حال ساده این روزها نیز در ایام تعطیلات نوروزی پذیرای مسافرینی است که هم قصد خرید دارند و هم تماشا. بازار تاریخی ارومیه یکی از مراکزی است که بر حسب نیازهای اجتماعی در مقطعی از تاریخ شکل گرفت، بازاری که سبک معماری به کار گرفته در آن نیز نشانگر فرهنگ و ذوق اصلی آذری- ایرانی است. وقتی وارد این بازار می شوی گویا دریچهای از زمان آدمی را به چند صد سال پیشتر برده و با فرهنگ و هنر ایران قدیم آشنا می سازد. مسجد جامع ارومیه یکی از آثار کهن و قدیمی شهر تاریخی ارومیه است و در خیابان اقبال قرار دارد. این مسجد در میان بازار قدیمی شهر واقع شده و یکی از ارکان اصلی بافت قدیمی شهر است. برخی از محققان معتقدند این بنا ابتدا آتشکده بود و بعد از تسلط مسلمین ویران شد و سپس در قرن هفتم هـ. ق بر روی آن مسجدی ساخته شد. به اعتقاد این گروه از محققان سبک تزیینات، گچبریها، ستون بندیها و طاقهای مسجد عیناً شبیه به سبک معماری سلجوقیان است. تاریخ تجدید بنای این مسجد معلوم نیست، اما محراب آن در تاریخ 676 هـ.ق ساخته شده است. این مسجد به همراه سایر اجزاء بافت قدیمی شهر به ویژه بازار و راستههای آن بارها مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته است. مسجد جامع با دو در ورودی که از صحن بزرگ آن منشعب میشود، به بازار راه دارد. این مسجد دارای آثاری از دورههای مختلف تاریخی است کلیسای مارسرگیز مربوط به دوره ساسانیان است و در شهرستان ارومیه، روستای سیر واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۹ آبان ۱۳۵۴ با شمارهٔ ثبت ۱۱۲۲ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.اين بنا يكي از آثار سنگي استان بوده و تمام ديوارها و سقف آن را با سنگهاي نامنظم بصورت بسيار ماهرانه و در نهايت استحكام ساخته اند . منطقه و دریاچهی مارمیشومنطقهی سیاحتی و گردشگری مارمیشو به همراه دریاچه طبیعی آن، در مرز ايران و تركيه و در 45 كيلومتري غرب شهرستان اروميه واقع شده است. وسعت آن حدود 5 هكتار است. درياچه طبیعی مارمیشو محل زيست انواع آبزيان بوده و عده زيادي از مردم براي صيد ماهي (بصورت تفريحي) به اين مكان میآيند. در تعطیلات نوروز و همچنین تابستان سالانه هزاران نفر برای گذراندن اوقات فراغت با خانوادههای خود به این منطقه سفر میکنند. قلعهی بردوک ارومیه روستاي بردوك در ابتداي دره سلطاني در دامنه مشرف به رودخانه كمآبي كه سرچشمه آن از كوههاي تركيه است ساخته شده است. فاصله اين محل تا مرز فعلي ايران و تركيه حدود 15 كيلومتر است. قلعه و مجموعهی آن با تأمين كليهی شرايط ديدهباني بر دامنهی مثلثي شكل كه راس آن رو به شمال نهاده و يك سلسله زمينهاي شيبدار كه بصورت پلكاني و صخرههاي بلند كوهستان قرار گرفتهاند، بنا گرديده است. كليهی استحكامات حصار پيرامون بنا و بناهاي داخل حصار از سنگهاي لاشهای و قلوه سنگهاي محلي با ظرافتي قابل تحسين شناخته شدهاند. در مرتفعترين نقطهی ممكن قلعه، يك برج ديدهباني در صعبالعبورترين جا بر روي يك تيغهی كمعرض با سنگهاي لاشهای و ملات ساروج بنا گرديده و از داخل و خارج با گچ نرم و صاف ميان درزها و بندها بصورت لايهی ضخيمي پر شده است. اين بنا كاملاً سالم و درجهات مختلف داراي روزنه جهت ديدهباني و يك در ورودي از جبهه شرقي میباشد و تنها مختصر تخريبي در كنگرههاي آن ديده میشود. روستای بند و تفرجگاه بند ارومیه روستای گردشگاهی بند از توابع بخش مرکزی شهرستان ارومیه، در ۳ کیلومتری جنوب غربی ارومیه واقع شده است. ارتفاع این روستا از سطح دریا ۱۴۰۰ متر میباشد. این روستا از شمال به روستای میرآباد، از غرب به روستاهای نوشان علیا و سفلی، از طرف شرق به کلیسای سیر، جانوسلو و بزوه و از جنوب به روستای شملکان محدود شده است. آب و هوای این روستا در فصول بهار و تابستان معتدل و در پاییز و زمستان سرد است. این روستا از دیرباز محل مبادلهی کالاها و بازار روستایی منطقهی ارومیه بوده است و در کنار بستر رودخانهی شهرچای به صورت خطی استقرار و امتداد یافته است. قدمت روستای بند به بیش از سه قرن میرسد. مردم روستای بند به زبانهای آذری و کردی سخن میگویند. دین رسمی آن اسلام و پیرو مذهب امام شافعی هستند. پیست اسکی خوشاکو پیست خوشاکو در 30 کیلومتری غرب ارومیه در منطقهی راژان قرار دارد. این منطقه بدلیل برخورداری از کوههایی با شیب مناسب و تجهیزات مرتبط موقعیت ویژهای جهت فعالیتهای ورزش اسکی دارد. همچنین به دلیل وجود پوشش گیاهی مناسب قابلیت ایجاد پیست اسکی روی چمن برای فصول گرم سال نیز مورد انتظار میباشد. پیست اسکی خوشاکوی ارومیه، ظرفیت مناسب و مساعدی برای رشد و توسعه ورزشهای زمستانی در آذربایجان غربی است. پیست اسکی خوشاکوی ارومیه، یکی از کانونهای مهم ورزشهای زمستانی در شمال غرب کشور است. در سالهای اخیر در راستای توسعه و تجهیز این مکان تفریحی اقدامات قابل توجهی انجام شده هنوز راه بسیاری برای توسعهی پیست اسکی خوشاکو باقی است. خوشاکوی ارومیه با وجود ویژگیهای منحصر به فرد و جذابیتهای طبیعیاش به دلیل نبود امکانات مناسب نتوانسته رونق زیادی به وجود آورد. با توجه به قیمت بالای ابراز ورزش اسکی، وسایل را با قیمت مناسب در اختیار علاقهمندان قرار میدهند. از دیگر بناهای دیدنی این شهرستان مجتمع گردشگری ساحلی باری جزیره اشک ،چیچست ، تخت سلیمان تکاب ،پل قطور خوی ،قره کلیسای چالدران ،آرامگاه شمس تبریزی در خوی ،دژبسطام در چایپاره ،آبشار شلماش سردشت ،تپه حسنلو نقده ،سنگ نگاره دوره ساسانی خان تختنی از جمله دیدنی های اذربایجان غربی است از ظرفیت های گردشگری مذهبی این استان نیز می توان به بقعه ها امامزاده ها از جمله سید بهلول ،برکشلو ،میرهادی و تازه شهر سید حمزه در شهرهای مختلف استان اشاره کرد. در حوزه گردشگری روستایی نیز می توان به روستاهای شاخصی همچون روستای بند ،ابگرم مافی کندی که محل تفریحی و اب درمانی و مجسمه ساز ی کشور اشاره کرد در زمینه بوم گردشگری و زمین گردشگری نیز می توان به جنگل های سرسبز سردشت ، آبشار شلماش در شهرستان سردشت و آبشار تمر در سلماس آبشار یخی ارومیه ، تالاب های نقده و میاندواب اشاره کرد در حوزه گردشگری فرهنگی می توان به مقبره شمس تبریز خوی مناره شمس تبريزي در ميان مشجري در جوار عمارت مسکوني "شمس الملوک دنبلي" در شمال شرقي شهرستان خوي و در محلي به همين نام قرار دارد. اين مناره بناي يادماني است و هدف از ساخت آن هم نمايش اقتدار صاحب آن بوده که گويا توانسته بود در يک روز به قدري قوچ کوهي شکار کند که از شاخ آن ها تمام سطح خارجي مناره را تزيين نمايد. مقبره سيد صدرالدين – وزير شاه اسماعيل صفوي- در کوهپايه شمال شرق سيه چشمه قرار دارد. شکل نقشه خارجي آن شش گوش و فرم داخلي آن مدور است. بناي موجود از سنگ عمدتاً سفيد با ملاط گل ساخته شده است. مطالعات باستان شناسي در آن نشان مي دهد بنابراين روي يک کرسي چيني سنگي ساخته شده و بالا بودن آب هاي تحت الارض پي مقبره را از بين برده است. مقبره سردار اين بناي قاجاري در شهر بوکان در داخل پارک عمومي قرار دارد. زير بناي مقبره در سطح 198 متر مربع و داراي يک گنبد مرکزي، ايوان و دو دهليز در طرفين است. مصالح به کار رفته در پي بنا از سنگ لاشه به صورت، ديوارها، گنبد و طاق ها از آجر چهار گوش است. در ضلع جنوبي – ورودي بنا – ايواني با دو ستون سنگي قرار دارد. اين مقبره مدفن خانواده "سردار عزيز خان مکري" داماد اميرکبير و فرمانده کل قشون ناصرالدين شاه است. بناي سه گنبد متعلق به دوره سلجوقي است و در مرکز شهر اروميه قرار دارد. اين بنا از دو بخش سرداب (محل مدفن) و شيون گاه تشکيل شده است و دو ورودي مستقل دارد. مصالح آن سنگ، آجر و گچ است و گنبد کم خيزي به شکل عرقچين دارد. وجود موزه های فراوان همچون موزه ارومیه که و در آن آثار ارزشمندی همچون کتیبه تاریخی به دوران پیش از اسلام و دوران اسلامی در آن به نمایش درآمده است به جاذبه های گردشگری استان اضافه می شود. در کنار ظرفیت های گردشگری یاد شده باید به غذاهای لذیذ آذربایجان غربی همچون کوفته تبریزی، کباب و دلمه برگ مو نیز اشاره کرد، چرا که این غذاها شهره هر محفلی بوده و نام آنها در صدر لیست غذاهای محبوب ایرانیان قرار دارد. در این بین شیرینی های ارومیه نیزاز جمله نقل و باقلوا هرچند ممکن است همچون گز اصفهان و قطاب یزد مشهور نباشد ولی طعم، کیفیت و مواد تشکیل دهنده آن موجب شده محبوبیت و مقبولیت آن بیش از دیگر شیرینی های معروف کشور باشد و هر گردشگری را به سفر دوباره به این استان ترغیب نماید. شیرینی هایی همچون قورابیه ارومیه ، نوقا، اریس، باسلوق ، حلوا گردویی و دوشاب ، شکلات تسبیحی، سوجوق ه، میان پر گلابی و و عسل طبیعی کوهستان سهند در این زمینه از شهرت بالایی برخوردار هستند. آجیل مرغوب و مخصوص کهن شهر ارومیه نیز از دیرباز شهرت جهانی داشته و از بهترین محصولات ایران تولید می شود، می تواند سوغات خوبی برای مسافران تلقی شود. انواع خشکبار این شهر همچون برگه هلو، زردآلو، آلو خشک نیز در شهرستان های مختلف تولید می شود و طرفداران بیشماری در بین گردشگران داخلی و خارجی دارد. صنایعی دستی آذربایجان غربی همچون نقره کوبی، ورنی بافی، تابلو سنگ، چاپ کلاقه ای سفالگری نقره سازی، سوزن دوزی نگارگری، حجاری سنتی، تراش سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی، معرق چوب، معرق کاشی، گره چینی چوب، منبت چوب و گلیم بافی می تواند زینب بخش هر خانه ای در اقصی نقاط ایران و جهان باشد. وجود مجتمع های آب درمانی مدرن در شهرستان های سلماس ازجمله ابگرم که مرکزدرمانی به حساب می اید از جاذبه های گردشگری سلامت این استان به شمار می رود که در ایجاد تنوع برای علاقه مندان طبیعت موثر است. هرچند پراکندگی محل چشمه های آب گرم و آب معدنی آذربایجان غربی بسیار است و شاید نتوان آمار جامعی از آنها ارایه کرد این چشمه ها به عنوان جاذبه های گردشگری سلامت، توانایی بالایی در توسعه صنعت گردشگری داشته و سالانه بسیاری از علاقمندان و گردشگران را به خود جذب می کنند. مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان غربی در خصوص زیبایی های این استان کهن می گوید : در این استان زیبایی ها، روش های زندگی و ریشه های عمیق تاریخی، طبیعی و زمین شناختی وجود دارد که جهان تشنه شناخت و بهره مندی از آنهاست. جباری اظهارکرد: مسیر جنوب استان شامل شهرستان های سردشت میاندواب بوکان تکاب پیرانشهرو شمال استان ماکو و خوی مملو از آثار تاریخی، گردشگری و حتی سایت های زمین شناسی است که بازدید از آنها به تمام گردشگران و علاقمندان هنر و تاریخ این مرز و بوم توصیه می شود. وی ادامه داد: این ظرفیت ها به قدری ارزشمند است که مسوولان سازمان زمین شناسی استان خواستار تشکیل سایت موزه های زمین شناسی در این مناطق شده اند. جباری گفت: وجود میکرو اقلیم ها و ریز اقلیم های شهرستان سراب مناظر زیبا و منحصر به فردی را ایجاد کرده اند که چشم هر گردشگری را خیره می کند. وی وجود صخره های اورارتویی که بر روی آن کتیبه هایی با خط میخی نگاشته شده و در مسیر های مختلف استان به عنوان حلقه گردشگری استان و از دیگر ظرفیت های مناسب این حوزه برشمرد. جباری گفت: در این استان بیش 1600 اثر با ارزش تاریخی ثبت ملی شده و دو اثر نیز ثبت جهانی دارند وی با بیان اینکه در آذربایجان غربی برای هر تخصص و سنی ظرفیت های مناسب گردشگری وجود دارد، خواستار افزایش سفر ایرانیان به این استان شد. جباری گفت: بسیاری از ظرفیت های گردشگری این استان با وجود غنا و گستردگی بسیار، هنوز برای مردم کشور ناشناخته مانده است که این امر بر وظیفه مسوولان و رسانه ها در شناسایی و معرفی آن به هموطنان می افزاید. وی با بیان اینکه در زمان حاضر ظرفیت هتلینگ آذربایجان غربی 5هزار نفر است، افزود: تا پایان سال جار ی هتل ها و مجتمع بین راهی دیگر نیز در استان بهره برداری و ظرفیت آنها به ظرفیت هتلینگ استان اضافه می شود. جباری با اشاره به اینکه ظرفیت اقامتگاه های آذربایجان غربی توان پاسخگویی به مهمانان نوروزی را ندارد، گفت: برای این منظور در ستاد سفرهای نوروزی مقرر شد تعدادی از مدارس آموزش و پرورش نیز تجهیز و در اختیار گردشگران نوروزی قرار گیرد. وی اظهارکرد: بر اساس برنامه ریزی ها در نظر داریم سفر به این استان به سمت سفری خوش برای اقشار متوسط و کم درآمد پیش رود و در این راه اقامت یکی از مهمترین بخش های این برنامه خواهد بود. جباری با بیان اینکه معرفی ظرفیت های ناشناخته گردشگری از اولویت های اصلی این اداره کل به شمار می رود، گفت: در این زمینه از تجربیات کارشناسان، متخصصان و صاحب نظران حوزه گردشگری در شورای علمی، پژوهشی و راهبردی گردشگری استفاده می شود. وی ادامه داد: برای تحقق این هدف کارگروه گردشگری در زیرمجموعه ستاد سفر نوروزی تشکیل شده تا نهادهای مرتبط با این مقوله با هماهنگی بیشتری خدمات خود را ارایه دهند. مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان همچنین از تهیه بسته خوش آمد گویی برای مسافران نوروزی خبر داد و افزود: این بسته ها به کمک دیگر ارگان های مرتبط با این حوزه تهیه و در مبادی ورودی شهر بین گردشگران نوروزی توزیع می شود. جباری اظهار کرد: علاوه بر مبادی ورودی شهر، فرودگاه ها، راه آهن و پایانه های مسافربری، شماره تلفن 09629 به صورت شبانه روزی به مهمانان و گردشگران نوروز 97 اطلاعات گردشگری را ارایه می دهد. وی اضافه کرد: همچنین کاروانسرای ها به عنوان یکی دیگر از پایگاه های اصلی به همین منظور در منطقه های مختلف به وسیله هلال احمر، اورژانس و پلیس راهور تجهیز شده است. وی یادآوری کرد: همچنین به منظور ایجاد سفری راحت برای گردشگران نوروزی، بازدید و بازرسی از مراکز اقامتی و واحدهای خدماتی و رفاهی گردشگری استان آغاز شده است. وی هتل ها، هتل آپارتمان ها، مهمانپذیرها، غذاخوری های بین راهی، دفاتر خدمات مسافرتی، مراکز خدماتی و مجتمع های رفاهی بین راهی استان را از جمله مراکزی عنوان کرد که در این طرح به شکل جدی مورد بررسی قرار می گیرند. جباری تاکید کرد: این بازرسی ها در ماه جاری و همچنین تعطیلات نوروزی نیز با شدت و به صورت مداوم ادامه می یابد مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان غربی اظهار کرد: در این زمینه شکایات و نظرات مردمی یکی از مولفه هایی است که ناظران این اداره کل در ارزیابی ها مورد توجه قرار می دهند. جباری گفت: با شروع تعطیلات نوروزی، گشت های محسوس و نامحسوس ناظران اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان به بررسی عملکرد تمام بخش های مرتبط با گردشگری پرداخته و با پیگیری شکایات و گزارش های مردمی و حمایت های قضایی و انتظامی برای ایجاد سفری بدون مشکل برای هموطنان تلاش می کنند. وی با بیان اینکه دور بعدی بازرسی در فرصت باقی مانده تا عید نوروز به صورت جدی انجام می شود، نظارت سخت گیرانه بر عملکرد واحدها و مراکز مرتبط با گردشگری استان را فعالیتی مستمر و مداوم برای این اداره کل اعلام کرد. وی اظهار کرد: با توجه به اینکه بخش اعظمی از مسافران نوروزی برای تهیه سوغاتی و هدیه اقدام می کنند، نمایشگاه آثار صنایع دستی و هنرهای سنتی استان در محوطه شهرهای مختلف با 200غرفه برپا خواهدشد جباری یادآوری کرد: برای ارتقاء خدمات رسانی به گردشگران در این ایام بیش از 200 هزار نسخه اقلام و تولیدات فرهنگی همچون نقشه، بروشور و کتابچه های راهنمای گردشگری استان تهیه شده که بین مسافران نوروزی توزیع می شود. وی اضافه کرد: راهنمایان گردشگری استان در ایام نوروز در این مراکز مستقر می شوند تا در بدو ورود مسافران نوروزی، اطلاعات کافی را در اختیار آنها قرار دهند. جباری گفت: این راهنمایان علاوه بر مبادی ورودی شهرها در کنار جاذبه های گردشگری، موزه ها، آثار تاریخی، سایت های طبیعی و تاریخی نیز مستقر شده و گردشگران را راهنمایی می کنند. وی توزیع تولیدات فرهنگی همچون نقشه، لوح فشرده (سی دی)، کتابچه و بروشور راهنمای گردشگری را از دیگر خدمات پیش بینی شده برای ایام نوروز 97 عنوان کرد. جباری از فعالیت 24 ساعته مراکز دایمی اطلاع رسانی گردشگری و ایجاد کشیک های خدمات رسانی در این حوزه در ایام نوروز خبر داد و گفت: علاوه بر موارد یاد شده با همکاری شهرداری، اتوبوس های ارومیه گردی نیز در سطح این شهر به گردشگران خدمات رسانی می کنند.
مدیر کل گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان یادآوری کرد: در کنار این اتوبوس ها، طرح تاکسی های ˈبی سیم توسط شهرداری آماده ارایه خدمات در این حوزه است. وی اظهار کرد: علاوه بر موارد یاد شده راهنمایان نیز در نوروز 97 فعال و در مبادی ورودی شهرها مستقر می شوند تا هدایتگر مهمانانی باشند که نمی توانند از روی نقشه مسیرها را شناسایی کنند. جباری همچنین از طرح ارایه خدمات گردشگری به صورت بلوتوث خبر داد و اظهار امیدواری کرد که این طرح برای نوروز 97آماده بهره برداری شود. وی با اشاره به اینکه پارک های مسافر نیز توسط شهرداری ها در اکثر شهرهای استان آماده پذیرش گردشگران نوروزی شده است، گفت: کمپ های گردشگری بین راهی نیز در تمام راه های اصلی مواصلاتی استان ایجاد شده است تا مهمانان بتوانند اقامت کوتاهی در این اماکن داشته باشند. جباری از هماهنگی کامل دیگر دستگاه های مرتبط با این مقوله همچون هلال احمر، پست های امدادی، پلیس راهور، فوریت های پزشکی، شبکه بهداشت و درمان و امداد خودروها برای ارتقاء خدمات رسانی به مسافران نوروزی استان خبر داد وی برگزاری آیین های سنتی ویژه نوروز آذربایجان در کنار نمایشگاه های نوروزی همچون تکم خوانی را از جمله برنامه های نوروز 97 عنوان کرد.