پخش زنده
امروز: -
سالیان سال است در دل نخل های استوار جنوب غرب ایران زندگی می کند؛ در طبیعت زیبای روستای تنگه 2 در 30 کیلومتری آبادان.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز آبادان،
سالیان سال است در دل نخل های استوار جنوب غرب ایران زندگی می کند؛ در طبیعت زیبای روستای تنگه 2 در 30 کیلومتری آبادان.
تکیه خانم را می گویم ( تکیه به معنی میوه توت) 57 سال سن دارد و بیش از 45 سال است که مشغول حصیربافی است.
محل کار و خانه اش یکی است، خانه ای که دور تا دورش با نخل های زیبا و سر به فلک کشیده حصار شده،
تکیه یکی از 77 زنی است که با دستان هنرمندشان برگهای خشک نخل را به زیباترین شکل ممکن می بافند و قابل استفاده می کنند، بانوانی که 40 درصد اسباب زندگیشان زاییده دست خودشان است از آلاچیق ، مظیف و انبار خرما گرفته تا فرش، زنبیل ، ظرف، کلاه و بادبزن و ....
او در حالیکه برگها را به هم گره می زند می گوید: نخل از ریشه تا ثمر یکسره سود است و باید قدرش را بدانی.
ابراهیم سرلکی کارشناس نخل و صنایع دستی که در این سفر ما را همراهی می کرد گفت: برگ های خشک نخل "سَعَف" نام دارند، به معنی ریش ریش شده، سعفها یا همان برگهای ریش ریش شده به ظاهر دور ریختنی اند اما جواهری در دل می پرورانند به زیبایی صنایع دستی جنوب.
تکیه خانم جمع ما را به ساحل رودخانه راهنمایی کرد جایی که فرشهای حصیری پهن شده و منقلهای روشن چای و قهوه عربی جمع گرم حصربافان را صمیمی تر می کرد. بوی صیفی جات و سبزیجات رشد کرده در میان نخلها عطر خوبی به هوا داده بود. روستاییان به این محل طاش می گفتند.
از شهلا مقدم نژاد دیگر کارشناس صنایع دستی که با ما به روستای تنگه 2 آمده بود پرسیدم این برگهای خشک چگونه به این زیبایی در هم تنیده می شوند؟
خانم مقدم نژاد می گوید: سعفها به خودی خود قابل پیچش نیستند و باید ابتدا در آب گرم جوشانده شوند و پس از جوشاندن آماده رنگ زدن می شوند به هر رنگی که می پسندید اما حصیربافان منطقه بیشتر از رنگهای سبز و زرد و قرمز استفاده می کنند و برای این کار هم استدلال دارند،
او رنگ سبز را نماد نخلستانهای سرسبز ، زرد را نماد آفتاب گرم و سوزان و قرمز را نماد خونهایی که برای رهایی این سرزمین در سالهای دفاع مقدس ریخته شد دانست.
ابراهیم سرلکی هم با اشاره به اینکه حصیربافی به معنی بافت رشتههای حاصل از الیاف گیاهی (سلولزی) به کمک دست و ابزار ساده دستی است افزود: زیرانداز، سفره حصیری، سبد و انواع ظرف از جمله محصولات نهایی حصیربافی است.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خوزستان هم گفت: هم اکنون در استان خوزستان بیش از 5 هزار نفر به طور پراکنده حصیر می بافند و با درآمد حاصل از آن کسب روزی می کنند.
آقای ایزدی تاکید کرد: این هنر- صنعت در آبادان بسیار پر رونق است هم طرفداران زیادی دارد و هم در کنار بار تاجران و بازرگانان به همه نقاط ایران ارسال می شود.
او با بیان اینکه شهرهای آبادان خرمشهر، شادگان و دشت آزادگان از مراکز عمده تولید سبد و زیراندازهای حصیری است گفت: در نقاط مختلف آبادان هر جا که دسترسی به برگ نخل و نی و ترکه امکان پذیر باشد می توان حصیربافی را دید فقط باید با برنامه ریزی و سرمایه گذاری و راه اندازی کارگاههای تولیدی، این هنر-صنعت را هدفمند کرد و شاخصهای اشتغال و اقتصاد را رونق داد.
در این زمینه پروفسور آرثر آپهام پوپ از بزرگترین محققانی که فرهنگ و معماری ایران را به جهانیان معرفی کرده در یکی از مقالاتش نوشته است: نخستین زیراندازهای بشری از نی و گیاهانی که در باتلاقهای سفلای بین النهرین روئیده، تهیه شده و بهم انداختن ساق گیاهان و ساخت بافته ای حصیر مانند، اولین قدم در دستیابی انسان به شیوههای تولید قالی بوده، از این رو با قاطعیت میتوان گفت که نخستین زیراندازهای تهیه شده توسط انسان بافتههای حصیری بوده و اولین سرپناه پس از غارنشینی به کمک حصیر و نی پدید آمده است.
حواسم جمع دستان تکیه خانم بود که با چه ظرافتی حصیرهای رنگ شده را به هم می بافت؛
به خودم که آمدم حمید پسر تکیه را دیدم که آواز محلی سر داده بود و برای بریدن برگهای خشک شده با وسیله ای که شبیه به کمربند بود و به زبان محلی به آن روطه می گفتند از درخت نخل بالا می رفت، ورده عروسش هم برگ های خشک شده را در گوشه ای از باغچه که نور آفتاب به صورت مستقیم به آن می تابید پهن می کرد تا کمی خشک تر شوند و فرآیند بافت حصیر را دوباره شروع کنند. روز از نو روزی از نو...
حمید و ورده زوج جوان و سخت کوش روستایی هر دو کلاهی به سر داشتند که جنسش از حصیر بود و هنر دست مادرانشان، به راستی که اینجا زنان روستا سایه سر خانواده اند.
نویسنده: مریم مطرق آبادانی