مديريت اطلاعات بلاياي طبيعي قاره کهن با مرکزيت ايران

به گزارش خبرگزاري صداو سيما ؛ برخي از اين بلايا آنقدر شديد است که موجب اختلال در مسير پيشرفت کشور و بهبود زندگي آحاد مردم مي شود، نمونه آن زلزله اخير منطقه مرزي ايران و کرمانشاه با بيش از 400 قرباني، يا پيشتر سيل گلستان که 50 کشته برجاي گذاشت.
اين همه اما فقط به ايران ختم نمي شود، سرزمين وسيعمان ايران در قاره اي قرار گرفته که از نظر وقوع بلاياي طبيعي رتبه نخست را در جهان دارد، ايران در اين بين چهارمين کشور آسيايي از نظر کثرت وقوع بلايا به ثبت رسيده محسوب مي شود.
اگرچه رخدادي چون زلزله قابل پيش‌بيني نيست و امکانات دقيقي براي پيش‌بيني آن در آينده نزديک وجود ندارد، اما قابليت ايجاد مديريت علمي و فعاليت‌هاي پژوهشي براي مقابله با عوارض ناشي از آن وجود دارد.
بدون شک با مديريت بحران، آمادگي لازم و آموزش‌هاي عمومي مي‌توان با بلاياي طبيعي و چالش‌هاي پيش روي آن مقابله کرد.
هر قدر که ذخيره و پشتوانه کشور براي مقابله با شرايط بحراني در هنگام وقوع حوادث طبيعي بيشتر باشد تعداد کشته‌ها و زخمي‌ها به حداقل خواهد رسيد و خسارات کاهش پيدا خواهد کرد.
براي توسعه مديريت اطلاعات اين دست از بلايا، حالا نه فقط در سطح کشور که در مقياس دو قاره چاره انديشي شده است، آن هم با برگزاري دومين نشست شوراي حکام مرکز توسعه مديريت اطلاعات بلايا، موسوم به آپديم(APDIM).
در نشستي با حضور 40 نماينده از 25 کشور آسيا و اقيانوسيه عضو کميسيون اقتصادي اجتماعي سازمان ملل متحد(اسکاپ) براي بحث و تبادل نظر و بررسي راههاي مقابله با بلاياي منطقه اي چون سيل، زلزله و ريزگرد.
در اين باره محمدباقر نوبخت رئيس سازمان برنامه و بودجه، به عنوان ميزبان اين نشست بين المللي معتقد است: جمهوري اسلامي ايران تجارب ارزشمندي در خصوص بلاياي طبيعي دارد و مي تواند آن را به ديگر کشورها منتقل کند و از اين تريبون اهداف ملي را هم در چارچوب قوانين بين المللي پيش برد.
نشست دو روزه اي که پارسال نخستين تجربه اش را دهلي نو برگزار کرد و حالا تهران آن را برگزار مي کند.
نوبخت در مراسم گشايش اين نشست بين المللي يکي از تجارب بزرگ ايران را، زمين لرزه شهر تاريخي بم در سال 2003 ميلادي دانست که حدود 80 درصد اين شهر تاريخي تخريب شد و 31 هزار نفر کشته شدند با اين حال ايران توانست اين شهرباستاني را مجدد احيا کند.
اين در حالي است که پهناورترين قاره جهان به گفته سازمان ملل هر سال با حوادث طبيعي بيشتري مواجه است، از سيل و زلزله، تا ريزگرد و خشکسالي. در اين باره معاون دبير کل سازمان ملل متحد مي گويد: تنها در سال گذشته ميلادي، خشکسالي در جنوب غرب آسيا 692 ميليون نفر را متاثر کرد، همينطور سيل 9 ميليارد دلار به کشورهاي اين منطقه خسارت زد، اين همه نشان مي دهد مديريت و تبادل اطلاعات بلاياي طبيعي تا چه اندازه ضروري است.
به گفته خانم شمشاد اختر فاجعه بلاياي طبيعي هزينه هاي مرگ آور بسياري تحميل مي کند که به مرزهاي جغرافيايي خاصي محدود نمي شود، براي مقابله با اين بلايا و کاهش آثار آن بايد اطلاعات و تجارب را به اشتراک بگذاريم و از سامانه هاي هشدار دهنده مبتني بر نوآوريها استفاده کنيم.
زلزله و ريزگرد هم از بلايايي است که طبق آمار سازمان ملل در اين سالها افزايش چشمگير داشته است، بلايايي که جان و مال مردم را تهديد مي کند و در نهايت توسعه پايدار کشورها را به مخاطره مي اندازد.
بيت اللهي رئيس مرکز زلزله مرکز تحقيقات وزارت راه و شهرسازي در ا ين باره مي گويد: همه اين موارد اشتراک تجارب و اطلاعات کارشناسان عضو آپديم را اجتناب ناپذير مي کند، از هند که سالانه با سيلابهاي وسيع فصلي دست به گريبان است و کره جنوبي با بارندگيهاي سيل آسا تا ايران که با زلزله هاي مهيب و خشکسالي هاي هجده سال اخير دست و پنجه نرم مي کند.
براي آن که تبادل دانش کشورهاي عضو اپديم از مقطعي به صورت دائم درآيد، در دومين نشست شوراي حکام اعضاء آسيايي اقيانوسيه اي کميسيون اقتصادي اجتماعي سازمان ملل(اسکاپ) مرکز دائمي مديريت اطلاعات بلاياي طبيعي در تهران گشايش يافت. مرکزي که ايران براي استقرارش علاوه بر 10 سال رايزني مستمر، ساختماني را به آن و 3 ميليون و 300 هزار دلار اختصاص داد.

تأسيس اين مرکز در شصت و هفتمين اجلاس اسکاپ در سال 2011 و با اجماع کشورهاي عضو اسکاپ، طي قطعنامه اي مصوب شد و در سال 2015 برنامه راهبردي، اساسنامه آن مورد تصويب قرار گرفت.
محمدباقر قاليباف رئيس‌‌سازمان برنامه و بودجه که استقرار مقر آسيا و اقيانوسيه توسعه مديريت اطلاعات بلايا (اپديم) در جمهوري اسلامي ايران را موجب کمک براي ثبات منافع ملي مي داند با اشاره به مشکلات آب هاي مرزي و گرد و غبار در برخي از مناطق غرب و جنوب کشور معتقد است: بسياري از کانون‌هاي اين ريزگردها در خارج از کشور قرار دارد که هم‌اکنون ما مي‌توانيم با استقرار اين مرکز در ايران به انجام اقداماتي براي کاهش اين کانون‌هاي ريزگرد کمک کنيم.
نوبخت‌ مي گويد استقرار اين مرکز در ايران و تولي‌گري آن ازجانب سازمان برنامه و بودجه کشور مي‌تواند ظرفيت مناسبي براي ايران و کشورهاي همسايه به منظور کاهش بلاياي طبيعي ايجاد کنند.
در همين باره محمدهادي دريايي معاون بين الملل سازمان برنامه و بودجه نيز مي گويد: تا ديروز براي دريافت منابع مالي در اين حوزه بايد به نيويورک يا بانکوک مي رفتيم، اما امروز اين منابع مالي از ايران توزيع مي شود.
به گفته اين مقام مسئول کشورهاي شصت و دوگانه عضو بايد حق عضويت بپردازند ضمن آن که سازمانهاي بين المللي و کمک کنندگان مستقل بين المللي نيز براي فعاليت اين مرکز کمک مي کنند.
علاوه بر اين ها برگزاري دوره هاي آموزشي کاهش مخاطرات بلاياي تهران و پروژه آزمايشي ريزپهنه بندي لرزه اي بوتان و بم هم از جمله بخشهاي جنبي اين رويداد دو روزه است که مي تواند نقش مهمي در بررسي بلاياي طبيعي اين مناطق ايفا کند.
اين همه يعني ايران حالا مرکز مديريت اطلاعات بلاياي طبيعي قاره کهن است، مرکزيتي که هم مي تواند زمينه ساز رفع مشکلات ملي و منطقه اي باشد و هم در قالب پروتکل هاي بين المللي با بهره گيري از تجارب جهاني و با اطلاع رساني، آموزش و هشدار به موقع از آثار مخرب بلاياي طبيعي بکاهد.
گزارشگر ؛ عليرضا باي

­