پخش زنده
امروز: -
اجلاس داووس 2018 تفاوت هاي عمده اي با سال هاي گذشته دارد که مهمترين آن بروز بحران هاي جديد در تجارت بين الملل ؛ اقدامات يک ساله دونالد ترامپ، در اقتصاد و جامعه آمريکا و شکست داعش در منطقه غرب آسيا است.
به گزارش سرويس بين الملل خبرگزاري صدا و سيما ؛ مجمع جهاني اقتصاد از 23 تا 26 ژانويه در شهر داووس سوئيس برگزار مي شود. در اين نشست حدود 340 سياستمدار عاليرتبه از بيش از هفتاد کشور جهان حاضر خواهند شد. موضوع نشست داووس، "آينده اي مشترک در يک جهان از هم گسسته" است که در آن سه هزار شرکت کننده از 110 کشور حضور دارند. ده ميليون دلار هزينه برگزاري امنيت اين اجلاس چهار روزه است.
در اين مجمع همچنين نشستي با موضوع بررسي بحران سوريه به رياست استفان دميستورا نماينده سازمان ملل در سوريه برگزار خواهد شد.
مجمع جهاني اقتصاد نخستين بار در ژانويه سال 1971 در شهر داووس سوئيس توسط «کلاوس شواب» به عنوان مکاني براي گردهم آمدن رهبران اقتصادي و سرمايهداران اروپايي راه اندازي شد.
اجلاس داووس در سال 2018 تفاوت هاي عمده اي با سال هاي گذشته دارد که مهمترين آن اقدامات يک ساله دونالد ترامپ، رئيس جمهوري آمريکا در زمينه اقتصادي و شکست داعش در منطقه غرب آسيا است. اين نشست را برخي مهم ترين تجمع نخبگان در جهان مي دانند.
سئوال اين يادداشت اين است که ايا نشست داووس مي تواند به حل مخاطرات جهاني کمک کند؟ براي پاسخ به اين سئوال ابتدا بايد درکي از اصلي ترين مخاطرات سياسي و اقتصادي جهان داشته باشيم.
مخاطرات جهاني
در گزارش ريسک جهاني که از سوي مجمع جهاني اقتصاد منتشر شده است، وضعيت بد آب و هوايي، نابرابري اقتصادي و حملات سايبري از مهمترين مخاطرات سال 2018 اعلام شده است. اما بارزترين دغدغه جهان احتمال بروز يک جنگ هسته اي ميان کره شمالي و آمريکا است، به طوري که 93 درصد از شرکت کنندگان، انتظار يک درگيري سياسي و اقتصادي ميان چين و آمريکا را بعيد نمي دانند.
در ذيل به برخي از مخاطرات جهاني که در اجلاس داووس بررسي مي شود، آمده است:
1- بحران سياسي و امنيتي
شواهد، حاکي از اين است که احتمالا مرکل و ماکرون به همراه برخي از کشورهاي اروپايي ائتلافي عليه ترامپ تشکيل دهند. چارلز کوپچان، مشاور اوباما در سياست اروپا بر اين اعتقاد است که ترامپ و مرکل دو شخصيت کاملا متفاوت هستند و احتمالا دوستان خوبي از آب در نمي آيند. ماکرون و ترامپ نيز در يک سال گذشته تنش هاي نامحسوسي داشته اند و رئيس جمهوري جديد فرانسه تلاش کرده است کاخ اليزه را از زير سايه کاخ سفيد خارج سازد.
جهان پساداعش نيز از موضوعاتي است که در اين اجلاس مورد توجه طرف هاي اروپايي خواهد بود. بازگشت داعشي هاي اروپايي يکي از معضلات مهم براي مقامات و نهادهاي اطلاعاتي در اروپا است. همچنين خطر احتمالي رويارويي هسته اي ميان کره شمالي و امريکا، مقامات چين، روسيه و حتي اروپايي ها را نگران کرده است.
2- بحران اقتصادي
سياست هاي يک جانبه گرايانه آمريکا در دوره رياست جمهوري ترامپ، اتحاديه اروپا، هم پيمانان آمريکا در جهان و نهادهاي مالي نظير صندوق بين المللي پول و بانک جهاني را به شدت نگران کرده است. احتمالا يکي از مهم ترين بحث هاي آنگلا مرکل، صدر اعظم آلمان و امانوئل ماکرون، رئيس جمهوري فرانسه در اين اجلاس انتقاد از سياست هاي آمريکا و حتي تشکيل ائتلافي عليه آمريکا باشد. در واقع اصلي ترين مساله نشست داووس، مسائل اقتصادي جهان است، اما بحران هاي سياسي و اجتماعي همواره يکي از محورهاي اين نشست بوده است.
از سال 2008 به بعد با بروز بحران مالي و اقتصادي در جهان، عملا اجلاس داووس به نمادي از اختلاف و ناهمگوني ميان ثروتمندان و فقراي جهان تبديل شده است.
از سوي ديگر سياست هاي حمايت گرايانه آمريکا و مساله بريگزيت و تاثيرات آن بر اتحاديه اروپا از جمله نگراني هاي اقتصادي در اين اجلاس خواهد بود. مساله نفتا از دغدغه هاي کانادا و مکزيک در اين نشست خواهد بود.
3-بحران اجتماعي
مساله آوارگان، پناهجويان و مهاجران، همچنان يکي از معضلات اساسي براي اتحاديه اروپا محسوب مي شود. اين مساله نيز مي تواند از نقاط اختلاف اساسي ميان مرکل و ترامپ باشد، چرا که پيش از اين به دليل تفاوت ميان مواضع اين دو، حتي مشاجراتي ميان آنها به وقوع پيوسته است. کلاوس شواب، بنيانگذار مجمع جهاني اقتصاد داووس، اوايل ژانويه سال جاري اظهار داشت: ده سال پيش گفته بودم پس از يک بحران اقتصادي، ما در يک بحران اجتماعي قرار خواهيم گرفت و اکنون دقيقا زمان بروز همان بحران اجتماعي است.
از نظر شواب، بحران هويت، مهمترين عامل بروز بحران هاي اجتماعي است که در نهايت منجر به بحران هويت خواهد شد. به گفته شواب، يک ناآرامي احساسي در جهان ديده مي شود و ديگر نمي توان روي حقايق حساب باز کرد چرا که اخبار دروغين بيشتر از حقايق مهم تلقي مي شوند.
4-تهديدات سايبري
فضاي سايبر و فعاليت هاي ساختارشکنانه در آن از تهديدات نوظهوري است که به تروريسم ديجيتال منتج مي شود. نگراني بسياري از بازيگران بين المللي اين است که گروه هاي تروريستي از فناوري هاي نوين براي انجام عمليات هاي مرگبار و يا ايجاد بي ثباتي و اخلال در کشورهاي ديگر استفاده کنند. براساس گزارش راب وينرايت، مدير يوروپل، فقط پايگاه اينترنتي توئيتر در سال گذشته، حدود 250 هزار حساب کاربري مرتبط با داعش را مسدود کرد. داعش نيز تا سال 2017، 90 پايگاه اينترنتي در اختيار داشت و در بسياري از شبکه هاي اجتماعي فعاليت مي کرد.
5-داووس و نخبگان
بسياري از ناظران بين الملل براين اعتقادند بحران هاي جهاني که قرار است نخبگان در نشست داووس بررسي کنند، در اين قبيل نشست ها حل نخواهد شد، چرا که عامل بروز بسياري از اين بحران ها، خود نخبگان هستند. سيدني فينکلشتاين، يک استاد دانشگاه بر اين باور است که در حال حاضر، نخبگان مهمترين بحران جهاني هستند و با وجود سخنراني ها و صحبت هايي که انجام مي دهند، عملا هيچ راهبرد عملي براي حل بحران هاي جهاني انجام نمي دهند. برخي نخبگان سياسي حل مسائل اقتصادي و اجتماعي را هم به سطوح سياسي مي برند و همين مسئله باعث انحراف از ريشه هاي اصلي يک بحران مي شود. هر بحراني را بايد در بستر خودش بررسي کرد و نبايد آنها را درهم تنيد.
از نظر فينکلشتاين، اجلاس هايي نظير داووس که در آن از مقامات دولتي گرفته تا روساي شرکت هاي غيردولتي و سازمان هاي مردم نهاد در آن شرکت مي کنند، هدفشان در واقع اين است که از نفوذشان محافظت کنند و در اين اجلاس تصميماتي اتخاذ شود که در خدمت منافع انها باشد و عملا منافع مردم براي آنها اهميت ندارد.
جمع بندي
در اجلاس داووس احتمالا واگرايي ميان آمريکا و اتحاديه اروپا نمود بيشتري داشته باشد. حتي اگر دونالد ترامپ به دليل تعطيلي دولت نتواند در اين نشست شرکت کند، باز هم اختلافات ميان آمريکا و اروپا مشهود خواهد بود. مرکل نيز پرچم مخالفت با آمريکا را در دست خواهد گرفت، چرا که به اعتقاد بسياري از ناظران، ترامپ بر خلاف باراک اوباما، نحوه تعامل با اروپايي ها را نمي داند و در مقابل با سلاطين و شاهزاده هاي منطقه خليج فارس راحت تر ارتباط برقرار مي کند. گسست ميان قدرت هاي جهاني با آمريکا در اجلاس گروه هفت و گروه بيست کاملا نمايان شد.
نکته ديگر اين است که اجلاس داووس قرار نيست مخاطرات جهاني را حل و فصل کند بلکه به دنبال يافتن نقاط اشتراک براي بحران هايي است که جهان با آن مواجه است؛ هر چند در اين جهان از هم گسسته، يافتن اشتراک ديدگاه بسيار دشوار خواهد بود و دنيا روز به روز شاهد واگرايي هاي بيشتري خواهد بود که بروز هر گونه منازعه حتي ميان قدرت هاي بزرگ را محتمل مي کند.
بررسي ها حاکي از اين است که مردم جهان نيز درباره اين نشست و راه حل هاي آنها خوش بين نيستند و معتقدند، اين قبيل نشست ها نمي تواند ريسک هاي زيست محيطي، مشکلات مربوط به آب و هوا، نابرابري هاي اقتصادي و معضلات اجتماعي را حل کند.
در واقع نشست هايي نظير داووس تاکنون موفق نبوده است و فقط در حاشيه آن، توافق هايي بسته مي شود که به نفع طرف هاي دولتي و غيردولتي شرکت کننده در آن است.
مسائل کلان جهاني از جمله تغييرات آب و هوايي و يا مشکلات بشردوستانه در اين نشست ها فقط در حد حرف است. حتي برخي از توافق هاي انجام شده از جمله توافقنامه هاي تسليحاتي در حاشيه اين نشست به ضرر بشريت خواهد بود.
======================================================================
نويسنده: دکتر تهمينه بختياري - کارشناس سياست بين الملل .