چرا طرح غربالگری ژنتیک در مشهد اجرا نميشود ؟

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز خراسان رضوی ، آمارهای اعلام‌ شده از‌سوی اداره کل بهزیستی خراسان‌رضوی ، حکایت از آن دارد که هر سال ٢ تا ۵ درصد نوزادان استان با ناهنجاری‌های مادرزادی متولد می‌شوند و حالا حدود ٢۵٠ تا ٣٠٠هزار نفر از جمعیت استان را معلولانی تشکیل می‌دهند که با اختلالات ژنتیکی متولد شده‌اند.       

انجام مشاوره‌های ژنتیک قبل‌ از ازدواج یکی از راهکارهایی است که می‌تواند در کاهش بروز درصد زیادی از معلولیت‌ها مؤثر باشد.

این طرح در سه سال گذشته در شماری از شهرستان‌های کشور به‌صورت آزمایشی اجرا شد و پارسال حدود ١٠٠‌هزار زوج و حدود یک‌ هفتم ازدواج‌ها به لحاظ مشکلات ژنتیکی غربالگری شده‌اند.

پس‌ از تصویب آیین‌نامه طرح اجبار غربالگری ژنتیک در هیئت دولت که با همکاری سازمان بهزیستی و وزارت بهداشت تدوین شده است، آمادگی اجرای آن در تمام کشور وجود دارد تا به این ترتیب در آینده ، جامعه‌ای شاداب و پویا داشته باشیم.

بر‌‌اساس این غربالگری  همه زوج‌های جوان باید پرسش‌نامه‌هایی را قبل از ازدواج تکمیل کنند تا از تولد نوزادان معلول جلوگیری شود.                                                                                                                     

غربالگری قبل از ازدواج با هدف راهنمایی و هدایت زوج‌های جوان، افزایش آگاهی و دانش آنان درراستای کاهش معلولیت‌ها انجام می‌شود؛ با‌این‌حال هنوز مشکلاتی برای اجرای این طرح در مشهد وجود دارد.

سهمیه ١٠ هزار نفری استان

معاون پیشگیری اداره کل بهزیستی خراسان‌رضوی در‌ این‌ باره افزود: به‌ علت اینکه مجوز ارائه پرسش‌نامه‌ها در خانه‌های بهداشت مشهد را دراختیار نداریم ، این طرح اکنون فقط در شهرستان‌های نیشابور ، تربت‌حیدریه ، سبزوار ، کاشمر و فیروزه در‌حال اجراست.

مسعود هنربخش افزود: برای اجرای این طرح در سال ٩۶، سهمیه ١٠‌ هزار نفر به خراسان‌رضوی اختصاص یافته است. از این میان، هشت‌ هزار سهم برای غربالگری زوج‌ها و دو‌هزار سهم برای دانش‎آموزان مقطع دهم و یازدهم در‌نظر گرفته شده است. وی بابیان اینکه برای اجرای این طرح تاکنون ۵٠٠‌میلیون‌تومان هزینه شده است ، گفت: این طرح رایگان برای افراد اجرا می‌شود.

شناسایی ۶٠٠ زوج پرخطر

هنربخش اضافه کرد: تاکنون از پنج‌هزار و ۵٠٠‌ فرد غربال‌ شده ، ۶٠٠‌ زوج پر‌خطر شناسایی شده‌اندکه برای انجام آزمایش‌های ژنتیک ارجاع داده و ٢٧٠‌ زوج از این تعداد ، موفق به انجام این آزمایش‌ها شده‌اند.

وی همچنین درباره دانش‌آموزان غربال‌شده در این شهرستان‌ها گفت: تاکنون هزار و ٢٠٠ نفر از دانش‌آموزان غربال شده‌اند تا در‌میان این افراد ، کارهای تشخیصی لازم صورت گیرد و در آینده ، تمهیدات لازم برای ازدواج یا فرزندآوری در نظر گرفته شود.

معاون پیشگیری اداره کل بهزیستی استان با بیان اینکه در مشهد ، مراکز بهداشت اجازه حضور غربالگران ژنتیک را نداده‌اند، ادامه داد: در‌حالی‌ که در مشهد ، هم اعتبارات و هم مراکز مشاوره ژنتیک کافی وجود دارد ، طرح در این شهر اجراشدنی نیست.

وی گفت: ١٨‌مرکز مشاوره در خراسان‌رضوی فعالیت می‌کنند که ١١‌مرکز در مشهد هستند و بقیه مراکز در دیگر شهرستان‌ها قرار دارند.

نبود تفاهم بین وزارت بهداشت و بهزیستی

عضو مجمع نمایندگان خراسان‌رضوی نیز درباره علت اجرا‌نشدن طرح غربالگری ژنتیک در مشهد گفت: متأسفانه هنوز برخی مشکلات کلان میان وزارت بهداشت و سازمان بهزیستی کشور مطرح است؛ به‌همین‌دلیل اجرای این طرح در خانه‌های بهداشت امکان‌پذیر نیست.

بهروز بنیادی ادامه داد: این اختلافات میان دو ارگان بر سر تقسیم وظایف و چگونگی انجام آن است. هنوز بر سر اینکه چه مقدار از وظایف را بهزیستی و چه مقدار را وزارت بهداشت انجام دهد، اختلاف است.

وی افزود: طی چند روز گذشته با رئیس سازمان بهزیستی کشور گفت‌و‌گو کردم که وی از برقراری تفاهم امیدوار بود. مشکل دیگری که در این طرح وجود دارد، نبود یک راهنمای بالینی و علمی در اجرای آن است؛ به‌این‌صورت که ممکن است در اجرای آزمایش‌های ژنتیک زیاده‌روی صورت گیرد و فساد ایجاد شود. بر‌همین‌اساس باید درباره نحوه تحت‌پوشش‌قرار‌دادن آزمایش‌های ژنتیک برنامه‌ریزی صحیحی صورت گیرد.

این نماینده مجلس شورای اسلامی افزود: ممکن است برخی سوءاستفاده کنند و برای همه مراحل اولیه زوج‌ها، آزمایش ژنتیک تجویز کنند که شاید ضروری نباشد.

بنیادی درباره مزیت‌های اجرای طرح غربالگری ژنتیک گفت: از آنجا که در کشور ما ازدواج‌های فامیلی بسیار شیوع دارد، اجرای این طرح، خوب است و از انتقال بیماری‌های ارثی و ژنتیکی جلوگیری می‌کند.

بی‌اطلاعی علوم پزشکی

اگرچه معاون پیشگیری اداره کل بهزیستی استان، علت اجرایی‌نشدن این طرح در مشهد را، به‌تفاهم‌نرسیدن وزارت بهداشت و بهزیستی در سطح کلان اعلام کرده است، حمیدرضا بهرامی، معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، از مکاتبات اداره کل بهزیستی استان مبنی‌بر درخواست همکاری برای اجرای طرح غربالگری ژنتیک اظهار بی‌اطلاعی کرد.