سنگ نگاره ها، شناسنامه تمدن کهن کویرنشینان+فیلم

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، سنگ نگاره ها کهن ترين آثار تاريخي هنري دست بشر هستند که قدمت آن ها به هزاران سال قبل می رسد. این سنگ نگاره ها بیانگر آداب و رسوم و مشاغل انسان های اولیه هستند. به جرات ميتوان گفت :تاکنون هيچ آثار هنري به قدمت سنگ نگاره ها در دنيا کشف نشده است. برخي سنگ نگاره ها در دل غارها است اما عمدتا سنگ نگاره ها در فضاي باز و در دامنه کوهها نگاشته شده اند .

استان یزد، موزه سنگ نگاره های تاریخی
قدمت سنگ نگاره هايي که در ايران کشف شده بين 7 تا 40 هزار سال قبل از ميلاد تخمين زده شده است. اما در يزد آنگونه که مدير کل ميراث فرهنگي صنايع دستي و گردشگري استان ميگويد قدمت سنگ نگاره هاي موجود در بخش هاي مختلف استان به 5 تا 7 هزار سال قبل از ميلاد مسیح مي رسد. فاطمه دانش یزدی می گوید کثرت سنگ نگاره ها در شهرستانهاي مختلف استان به گونه اي است که استان يزد را به موزه اي از سنگ نگاره ها تبدیل کرده است. وی مي گويد: اين مجموعه هاي ارزشمند بيشتر در بر روی تخته سنگ های کوه های ارنان،شواز، نصر آباد ، ندوشن، بهاباد ،اردکان ، تفت و مهريز وجود دارند.
موضوع اصلي سنگ نگاره هاي استان یزد به گفته صمدياني رييس اداره ميراث فرهنگي صنايع دستي و گردشگري مهريز بيشتر صحنه هاي شکار و برخي حيوانات اهلي است و تصاويري نيز از حيوانات وحشي از جمله گرگ و پلنگ در آن يافت ميشود.
همه اين يافته هاي کهن تاريخي نشان از تمدن کهن و ديرينه و زندگي در مرکز ايران دارد.

حفاظت از سنگ نگاره ها از ثبت ملی تا سرکشی
از مجموع سنگ نگاره هاي استان تاکنون سنگ نگاره هاي ارنان، شواز و ندوشن به ثبت آثار ملي کشور هم رسيده اند.
حفاظت و حراست از اين آثار هنري امر مهمي است که همواره در دستور کار ميراث فرهنگي ، صنايع دستي و گردشگري استان یزد قرار دارد. از مهمترين اقدامات صورت گرفته در اين زمينه ثبت محدوده سنگ نگاره ها ، نصب تابلو و نظارت جدي براي هرگونه دخل و تصرف و تخريب اين سنگ نگاره هاست .
از سوي ديگر ماموران يگان حفاظت ميراث فرهنگي استان نيز بطور مستمر از برخي محدوده هايي که سنگ نگاره ها در آن قرار دارد سرکشي ميکنند تا افراد سود جو به سراغ اين میراث ماندگار از گذشتگان نروند.

خطراتی که سنگ نگاره های تاریخی را تهدید می کند
آنگونه که بابايي کارشناس ميراث فرهنگي صنایع دستی وگردشگری استان یزد مي گويد اگر چه بخش عظيمي از سنگ نگاره ها با عامل طبيعي فرسايش و ناشي از سرما و گرما ، باد ،باران و يخ زدگي از بين ميروند اما گسترش فعاليت معادن در محدوده سنگ نگاره ها تهديدي جدي براي اين نگاره هاي تاريخي است.
معادني که عمدتا حتي با مجوز اداره صنعت ،معدن و تجارت و البته بدون توجه به قرارگرفتن در عرصه تاريخي و هشدارهاي ميراث فرهنگي قارچ گونه در حال گسترش اند .
بيشتر اين معادن که معادن سنگ هاي ساختماني اند حالا در جاي جاي استان يزد با بيرحمي به جان نه تنها آثار تاريخي بلکه به جان محیط زیست هم افتاده اند والبته افرادی که بابی توجهی موجب نابودی سنگ نگاره های تاریخی می شوند.
برخي افراد هم اقدام به تخريب و يا کشيدن نگاره هاي جديد و نوشتن يادگاري در محدوده سنگ نگاره ها ميکنند که موجب تخريب این آثار ماندگار از گذشتگان می شوند.

ظرفیت سنگ نگاره ها برا ی جذب گردشگر
با تمامی مطلب عنوان شده ، سنگ نگاره ها ظرفيت بالايي دارد که با توجه به جهاني شدن يزد ميتواند زمينه اي براي جذب گردشگر باشد به طوری که می توان با انتقال همه سنگ نگاره ها به یک باغ موزه هم در حفظ وحراست از این آثار زیبا موثر بودو هم زمینه جذب گردشگران فراوان داخلی و خارجی را فراهم کرد.
البته مستند و تاریخ نگاری هم می تواند بعنوان راه حل دیگری برای ماندگار شدن همیشگی این آثار و چاپ سندی مکتوب برای داشتن اطلاعات آن ها باشد.
اما به نظر ميرسد حفاظت و حراست از اين آثار عزمي ملي و مشارکتي همگاني ميخواهد و مهمتر اينکه مردم بومي هر منطقه هم باید نسبت به اين موضوع حساس باشند تا هم حفاظت و حراست از سنگ نگاره ها صورت گيرد و هم زمينه جذب گردشگران فراهم شود.
نویسنده :غلامرضا استاد