شرق آسيا ؛ سياستهاي نظامي آمريکا

به گزارش سرويس بين الملل خبرگزاري صدا وسيما ؛ اخيرا فيليپين اعلام کرد که دولت چين درحال استقرار سامانه هاي موشکي در درياي چين جنوبي است . پکن نيز با تاييد آن اعلام کرد که اين سامانه ها در محدوده حوزه مالکيت چين مستقر مي شوند .هر چند برخي از تحليلگران در منطقه جنوب شرق آسيا اين اقدام دولت چين را در ارتباط با اختلافات اين کشور با کشورهاي حوزه درياي چين جنوبي همچون تايلند –ويتنام –فيليپين و اندونزي و مالزي تلقي مي کنند اما بسياري از کارشناسان علاوه بر آن ،تقويت سيستم دفاعي چين در درياي چين جنوبي را واکنش به اقدامات اخير آمريکا در استقرار سامانه دفاع موشکي "تاد " در کره جنوبي و همچنين توافق با ژاپن براي استقرار سامانه دفاع ملي آمريکا در آن کشور تلقي مي کنند.

تقويت نظامي در اطراف متحدان
آمريکا پس از آنکه باراک اوباما رئيس جمهوري قبلي اين کشور اعلام کرد جهت سياست منطقه اي واشنگتن از خاورميانه به سمت شرق آسيا تغيير کرده است اقدامات مختلف نظامي را در اطراف چين و کره جنوبي اتخاذ کرده است که عبارتند از:

1- آمريکا که پس از جنگ جهاني دوم بالغ بر 80 هزار نيروي نظامي در ژاپن و کره جنوبي مستقر کرده ،در سالهاي اخير به طور چراغ خاموش و در قالب نيروهاي ويژه آنها را افزايش داده است

2- اعزام ناوگروههاي جنگي آمريکا به منطقه که از جمله آن مي توان به " يو اس اس کارل وينسون " و "يو اس اس رونالد ريگان "و" يو اس اس نيميتز " اشاره کرد که هزاران نيرو و تجهيزات نظامي را نيز به منطقه گسيل کردند.

3- استقرار سامانه موشکي "تاد" در کره جنوبي که با واکنشهاي منفي کره شمالي ،چين و روسيه مواجه شد .دولت پکن که درخواستهايش از سوي آمريکا براي برچيدن سامانه موشکي "تاد" در کره جنوبي رد شد اين کشور را با تحريم هاي اقتصادي و گردشگري روبرو کرد که حدود هفت ميليارد دلار به اقتصاد کره جنوبي خسارت وارد کرده است .يکي از عمده نگرانيهاي چين رادارهاي بسيار پيشرفته سيستم "تاد" است که تا هزاران کيومتر در خاک چين مي تواند جاسوسي نمايد .
به همين دليل دولت پکن از آمريکا خواست برد راداري سامانه "تاد " را کاهش دهد .

4- توافق براي استقرار سامانه موشکي دفاع ملي آمريکا در ژاپن است .اين سامانه موشکي که "ايجيس " نام دارد براي دفاع از امنيت ملي آمريکا استفاده مي شود و براساس توافق اين کشور با دولت ژاپن و تاييد کابينه اين کشور قرار است دو سامانه از اين موشکها در ژاپن مستقر شوند .
"ايجيس " براي شليک از روي کشتي يا ناو ساخته شده اما نمونه زمين پايه آن نيز ساخته شده است اين سامانه قابليت هدف گيري موشکهاي بالستيک کوتاه برد و ميان برد ،هواپيما و برخي ديگر از هواگردها را دارد و براي اولين بار قرار است در خارج از آمريکا در ژاپن نيز مورد استفاده قرار بگيرد .
با توجه به اينکه رادارهاي سامانه موشکي "ايجيس " نيز مانند سامانه موشکي "تاد" بسيار پيشرفته است و تا هزاران کيلومتر را مي تواند رصد و جاسوسي کند دولت روسيه هم در مورد پيامدهاي استقرار سامانه موشکي "ايجيس " در ژاپن به اين کشور و آمريکا هشدار داد .زيرا از ديدگاه روسيه عمده هدف آمريکا از استقرار سامانه موشکي "ايجيس" در ژاپن ،روسيه و توسعه برنامه هاي جاسوسيش در اين کشور است که از ديدگاه مسکو مغاير با توافقات روسيه با آمريکا در مورد محدود کردن سامانه هاي موشکي است .

5-تلاش آمريکا براي ايجاد اتحاد نظامي منطقه اي با حضور استراليا –ژاپن –هند و کره جنوبي است که برخي محافل از آن به عنوان ناتو کوچک در شرق آسيا نام مي برند .البته هر يک از اين کشورها در تشکل نظامي مي تواند براي آمريکا نقش فعالي را ايفا نمايند .
استراليا به عنوان پايگاه نظامي آمريکا عمل مي کند.واشنگتن پايگاههاي مختلفي دراستراليا دارد و اين کشور مقر منطقه اي آمريکا خواهد بود.
ژاپن نيز با قرار گرفتن در تشکل نظامي آمريکا در منطقه درصدد است ايده داشتن ارتش قدرتمند و اصلاح بند "نهم " قانون اساسي ژاپن را عملي کند .بحران شبه جزيره کره و تلاش آمريکا براي محدود کردن چين در مرزهايش ،فرصت مناسبي را براي شينزوآبه نخست وزير ژاپن فراهم کرده است تا در جهت جلب افکار عمومي اين کشور براي موافقت با اصلاح قانون اساسي اقدام کند .آمريکا نيز با سوار شدن بر احساس ناسيوناليستي مقامات ژاپن بستر لازم را براي نظامي شدن ژاپن فراهم مي کند .

6-هند نيز با موج سواري از سياستهاي نظامي آمريکا بازي چند وجهي را آغاز کرده است .از يک طرف موفق شده است پاکستان را از سياست منطقه اي آمريکا در جنوب آسيا خارج کند و از سوي ديگر مي کوشد با همراه شدن با سياست نظامي آمريکا ضد چين نشان دهد که واشنگتن مي تواند به عنوان شريک مطمئن به هند بنگرد .نارندرامودي نخست وزير هندوگراي هند که در سال 2014 با حزب بهاراتياجاناتا به قدرت رسيد سياست توسعه همکاري نظامي با آمريکا ،رژيم صهيونيستي و روسيه را با جديت دنبال مي کند .اين احتمال که آمريکا در آينده سامانه هاي موشکي نيز در هند مستقر کند دور از ذهن نيست .

7-کره جنوبي نيز در سالهاي اخير به يکي از مهمترين پايگاه مهم نظامي آمريکا در منطقه شرق آسيا تبديل شده است .علاوه بر سامانه موشکي "تاد" ، امريکا در حال استقرار پهپادهاي بدون سرنشين به نام "عقاب خاکستري " "گري ايگل " در پايگاه "گونسان " در 274 کيلومتري جنوب سئول است .اين پهپادها از قابليتهاي زيادي در زمينه کسب اطلاعات ،مراقبت و شناسايي برخوردارند . علاوه براين آمريکا جنگنده هاي اف 16 خود را نيز در کره جنوبي مستقر کرده است
هر چند آمريکا با استراليا و ژاپن رزمايش برگزار مي کند اما عمده رزمايش آمريکا در منطقه با کره جنوبي صورت مي گيرد. رزمايش مشترک موسوم به "فوئل ايگل" و "کي ريزالو" از جمله رزمايشهاي آمريکا و کره جنوبي است که در آنها هواپيماهاي رادار گريز وجنگنده هاي پيشرفته اف 35 استفاده مي شود .در تازه ترين رزمايش آمريکا و کره جنوبي بالغ بر 12 هزار نيروي نظامي آمريکا و 230 هواپيما شرکت داشتند .
پيشتر "اچ آر مک مستر" مشاور امنيت ملي کاخ سفيد بارها اعلام کرده کره شمالي بزرگترين تهديد براي آمريکا است که به نوعي در راستاي تلاشهاي اين کشور براي توجيه ادامه و تقويت حضور نظاميش در منطقه شرق آسيا و شبه جزيره کره است .
اين در حالي است که آمريکا در دور جديد استقرار سامانه هاي موشکي خود نه تنها کره جنوبي و ژاپن بلکه به اوکراين نيز توجه دارد و اين نشان مي دهد که آمريکا به عنوان راهبرد اساسي خود درصدد توزيع سامانه هاي موشکيش در مناطق مختلف به بهانه مقابله با تهديدات کره شمالي و روسيه است .موضوعي که با مخالفت و واکنش مسکو مواجه شده و روسيه تهديد کرده است که اگر دولت اوکراين سامانه هاي موشکي آمريکا را در خاک خود مستقر کند با مقابله به مثل روسيه روبرو خواهد شد .

8 - مساله تايوان ؛ که دولت ترامپ چهار سياست موازي را در قبال اين جزيره در پيش گرفته است تا بيش از پيش چين را تحت فشار قرار دهد.
اول تصويب دو طرح مهم در مجلس نمايندگان آمريکا است که براساس يکي از طرحها ،دولت اين کشور سفر مقامات آمريکا به تايوان و سفر مقامات آن را به واشنگتن تسهيل مي کند .

در طرح دوم آمريکا از عضويت تايوان در سازمان جهاني بهداشت حمايت مي کند .
سوم ، موافقت اخير دونالد ترامپ رئيس جمهوري آمريکا با توقف کشتي هاي اين کشور در بنادر تايوان و کشتي هاي آن در بنادر آمريکا است
چهارم ،ادامه فروش تسليحات و سامانه هاي موشکي به تايوان است .
دولت چين ضمن اعلام مخالفت با اين طرحها و برنامه هاي آمريکا آنرا مغاير با اصل چين واحد دانست که آمريکا خود را متعهد به آن مي داد .بسياري از تحليلگران در آمريکا نيز براين باورند که ترامپ با استفاده از اهرم تايوان درصدد گرفتن امتيازات تجاري در مورد کاستن از کسري تجاريش است .
به همين دليل دولت چين بارها با متهم کردن آمريکا به داشتن ذهنيت زمان جنگ سرد از اين کشور خواسته است به خواستها و قوانين بين المللي احترام بگذارد و صرفا در جهت تامين يک جانبه اهداف آمريکا حرکت نکند که پيامدي جز تشديد تنش ندارد .

مدل جنگ سرد !
واقعيت اين است که آمريکا برقراري آرامش در منطقه شرق آسيا و شبه جزيره کره را فرصت مناسبي براي چين مي داند تا بتواند ضمن ادامه رشد اقتصاديش در آينده نه چندان دور هژموني آمريکا را در مناطق مختلف تحت تاثير قرار دهد .به همين دليل سياستي که آمريکا ضد چين اجرا مي کند تقريبا همان مدلي است که واشنگتن در زمان اتحاد جماهير شوروي ضد مسکو اجرا کرد که عبارت است از تشديد رقابتهاي تسليحاتي و از بين بردن وضعيت اقتصادي و سرانجام فروپاشي .به همين دليل دولت چين بارها اعلام و تاکيد کرده است که ادبيات و رفتار آمريکا مشابه زمان جنگ سرد است و تمايلي براي درک واقعيتهاي روز دنيا ندارد.
در همين راستا دولت چين برگزاري اجلاسي در مورد کره شمالي در کانادا را متاثر از درک و ذهنيت آمريکا از جنگ سرد دانست و تاکيد کرد اگر واقعا غرب و بخصوص آمريکا خواهان حل سياسي بحران شبه جزيره کره هستند به جاي دامن زدن به التهابات امنيتي و ايجاد انحراف در آن از مذاکرات اخير دوکره حمايت کنند.
هياتهاي کره شمالي و کره جنوبي اخيرا در روستاي مرزي پانم جون ديدار و در مورد نتيجه آن ابراز رضايت کردند.به گفته مقامهاي دولت پکن درصورت حمايت واقعي آمريکا از اين مذاکرات سئول و پيونگ يانگ سريعتر مي توانند به نتيجه واقعي برسند.اما آمريکا با برگزاري نشست هاي به اصطلاح بين المللي صرفا به دنبال برهم زدن هر گونه توافقهاي بين المللي و خارج کردن ابتکار عمل از دست دوکره براي حل بحران در شبه جزيره کره است .

جمع بندي
استقرار سامانه هاي موشکي آمريکا در مناطق مختلف آسيا و اروپا در واقع سوق دادن جهان به سمت رقابتهاي تسليحاتي از سوي آمريکا است و اينکه جامعه جهاني نتواند به آرامش و ثبات دست يابد.اين در حالي است در صورت بروز هر گونه جنگ احتمالي در شرق آسيا و شبه جزيره کره متحدين آمريکا بيشترين خسارت جاني و مالي را متحمل خواهند شد. با اين حال آمريکا با دامن زدن به چين هراسي و کره شمالي هراسي سياست مهار چين و ممانعت از اجراي برنامه هاي اقتصادي آنرا پي گيري مي کند .
در راهبرد جديد امريکا در استقرار سامانه هاي موشکي در کره جنوبي و ژاپن؛ واشنگتن هر دو کشور چين و روسيه را هدف قرار داده است .به عبارت بهتر واشنگتن درصدد است روسيه را نيز بارديگر وارد چرخه مسابقه تسليحاتي در منطقه و با آمريکا کند.ژاپن با روسيه در مورد مجمع الجزاير کوريل که در ژاپن جزاير شمالي گفته مي شود اختلاف دارند و اين جزاير در تصرف روسيه است .
در حالي که سال 2018 سال بهبود روابط ميان ژاپن و روسيه نامگذاري شده است استقرار سامانه موشکي دفاع ملي آمريکا در ژاپن مي تواند ضمن از بين بردن بستر همگرايي و حل اختلافات ميان توکيو و مسکو ،آنها را به سمت تنش مجدد سوق دهد.
در واقع آمريکا با استفاده از شرايط اختلافات ارضي و مرزي ميان کشورهاي منطقه درصد تحکيم موقعيت خود است .دولت آمريکا با توجه به فاصله جغرافيايي بسيار با منطقه شرق آسيا ؛ اما مطمئن است در صورت بروز هر گونه درگيري آسيب چنداني به مردم آمريکا و منافع مستقيم اين کشور وارد نمي شود .به همين دليل از نظامي گرايي در منطقه ابايي ندارد و همچنان به آن دامن مي زند .

=======================================

نويسنده : مجيد وقاري  - کارشناس سياست در آسيا .

.