گزارش مکتوب
اصفهان جزو سه استان دارای بیشترین درصد محکومان مهریه
استان اصفهان با ۱۷۴زندانی، رتبه سوم زندانیان مهریه کشور را به خود اختصاص داده است.
به گزارش خبرگزاری صداوسیما، مرکز اصفهان؛ سلامت و صلابت خانواده مانند دیگر نهادهای اجتماعی همواره در معرض انواع آسیب هاست که یکی از آنها موضوع به ظاهر ساده مهریه است.به دادگاههای خانواده که برویم میبینیم تعداد مردانی که هنگام ازدواج، به اندازه جیبشان مهریه تعیین میکنند، بسیار کم است.تا سالهای پیش، نه قصه مهریههای نجومی در کار بود و نه با چند ماه زندگی مشترک موضوع دادخواست صداق توجیه داشت.اینکه میگویند مهریه را کی داده و کی گرفته، اصلا جدی نگیرید. مردان زیادی هستند که به علت احساساتیشدن پای عقدنامه را امضا کردهاند و به سال نکشیده، راهی زندان شدهاند. فقط حضوری نیم ساعته در دادگاه های خانواده هر فرد منکری را به طور کامل مجاب میکند که مهریه را بسیاری از خانوادهها چطور و چگونه تا ریال آخر دریافت میکنند و خیلیها با چه مشقتی آن را میپردازند.اگر نگاهی به پروندههایی که اینروزها در دادگاههای خانواده در جریان هستند، بیندازید؛ مشاهده میکنید در مقوله مهریه دچار یک سردرگمی، چشموهمچشمی و از همه بدتر، بلاتکلیفی بزرگی هستیم.
21 سکه معادل امروزی مهریه حضرت زهرا(س)/مهریه ملی 110 سکه
تعیین مهریههای سنگین با سنت اسلامی که بر نکاح آسان تأکید دارد همخوانی ندارد.
اساس مهریه آنچنان که در سنت حسنه نبوی و فقه پویای جعفری با عنوان«صداق» مطرح شده، بیشتر برای استحکام کیان خانواده و برای تکریم مقام زنان است نه از هم پاشیدن خانواده؛ چنانچه در آیه ۴سوره مبارکه نسا بصراحت آمده است«در کمال رضایت قلبی، مهر زنان را به آنان بپردازید».
طبق فرمایش رئیس مکتب جعفری، مهریه حضرت زهرا(س) حداکثر ۵۰۰درهم است که در زمان پیدایش اسلام هر۱۰درهم معادل یک دینار (طلا) ارزش داشته است؛ بنابراین اگر بخواهیم معادل امروزی مهریه دخت نبوت (س) را تعیین کنیم باید بگوییم صداق ایشان ۵۰دینار یا به قیمت بازار ۲۱سکه بهار آزادی است.
پروندههای مهریه را که ورق بزنیم هر پرونده برای خودش یک سوژه است برای مثال در پرونده ایی تعداد مهریه ۵۰۰قید شده بود که زن به تنها ۱۲ سکه قانع میشود. پرونده دیگر هم بهتر از این نیست.
مدیر روابطعمومی ستاد دیه کشور میگوید در بیش از ۹۰درصد پروندهها، بانوان با طولانی شدن روند رسیدگی به دادخواست آنها و البته امتناع همسران در پرداخت کامل مهریه پس از توافق به ۱۰ و نهایت دریافت ۱۵سکه راضی میشوند.
هادی جلالی با اشاره به تعداد پروندههایی که در این زمینه در ستاد دیه کشور موجود است، ادامه داد: هماکنون دو هزار و ۶۰۰ پرونده از مجموع ۱۰ هزار پرونده موجود در ستاد مردمی رسیدگی به امور دیه و کمک به زندانیان مربوط به مطالبات مهریه است، پروندههایی که با باز کردن آن مشاهده خواهید کرد که تعداد مهریههای ۳۵۰ تایی و ۲۵۰ تایی سکه برای مختومه شدن موضوع رسیدگی از جانب خانواده دختر به ۲۰ و حتی پنج عدد تقلیل پیدا میکنند.
در سال۱۳۹۱ با تعیین مهریه ملی(۱۱۰ سکه ای) از سوی مجلس شورای اسلامی و تأیید نهایی آن از سوی شورای نگهبان، قرار شد که سفره زندانیان مهریه برچیده شود. این قانون به غیر از کاسته شدن از زندانیان مهریه، باید در خصوص تغییر شیوه تعیین مهریه و تعدیل نرخ آن نیز فرهنگ سازی میکرد، ولی امروز همچنان بازار مهریههای کلان و نجومی داغ است و تعداد آن به بیش از هزاران سکه رسیده است.
نمایندگان مجلس شورای اسلامی در سال ۱۳۹۱ تصویب کردند که هرگاه مهریه زنی تا سقف ۱۱۰ سکه بهارآزادی طرح جدید باشد، مرد در صورت پرداخت نکردن مشمول زندان میشود، اما چنانچه تعداد سکهها بیش از آن باشد، بر اساس تمکن مالی مرد تصمیم گیری میشود.
هفت درصد سهم استان اصفهان از دوهزار و 600 زندانی مهریه کشور
مدیرعامل ستاد دیه کشور با اشاره به آمار ۱۲هزار نفری زندانیان جرائم غیرعمد در ندامتگاههای کشور گفت: این آمار حدود پنج درصد جمعیت کیفری را در کشور به خود اختصاص دادهاند؛ که زندانیان مهریه در رتبه دوم محکومان مالی هستند.
استان اصفهان پس از فارس با هزارو ۸۵ زندانی غیرعمد در رتبه دوم بیشترینها در کشور قرار دارد.
سید اسداله جولایی افزود: تعداد زندان مهریه کشور هم اکنون بیش از دوهزارو ۶٠٠ است که بیشتر آنها نیروهایی جوان و اغلب آمادهبهکار که در بسیاری از کشورهای صنعتی از آنها به عنوان منابع عظیم انسانی یاد میشود.
مردانی که نه بر حسب سوءنیت مجرمانه، بلکه به دنبال وقوع یک حادثه ناخواسته البته در صحت کامل عقل و اراده روانه زندان شده و در پی ناتوانی مالیشان روزهای خود را در ندامتگاههای محصور کشور شب میکنند.
طبق آخرین آمارها استانهای فارس،گیلان، مازندران و مازندران بیشترین درصد محکومان مهریه و استانهای سمنان، خراسانشمالی، ایلام و خراسانجنوبی کمترین درصد زندانیان مهریه را در کشور دارند.
این زندانیان نه بر حسب سوءنیت مجرمانه بلکه به علت ارتکاب جرایمی از روی جهل به قانون یا ناخواسته و غیرمنتظرانه بدهکار مالی یا دیه شده اند و در ادامه به علت ناتوانی در پرداخت آن روانه زندان شدهاند از اینرو مورد حمایت ستاد دیه کشور قرار میگیرند. در این میان نیز ممکن است برخی افراد مشمول حمایت ستاد دیه قرار نگیرند.
به گفته مدیرکل زندانهای استان اصفهان درحال حاضر ۱۷۴نفر به علت مهریه پشت میلههای زندان استان هستند.
اسداله گرجی زاده به دیگر آمار زندانیان هم اشاره کرد و افزود: از هزار و ۸۵محکوم جرائم غیر عمد در استان اصفهان، هزارو ۷۹نفر مرد و ۶نفر زن هستند که از این تعداد علاوه بر ۱۷۴زندانی مهریه،۷۷۴نفر هم محکوم مالی اند.
قانون مهریه ملی هر چند از تعداد زندانیان مهریه کاسته، اما نتوانسته این درد را درمان کند. این روزها مهریه که باید باعث ایجاد مهر و محبت بیشتر در بین زن و مرد شود نه تنها حامی خانواده نیست، بلکه موجبات تهدید امنیت روحی و روانی خانوادهها را فراهم کرده است.
درست است در قانون حمایت از خانواده، اصل میزان مهریه مشخص شده است، اما در عمل مبنایی برای تعیین مهریه به این تعداد وجود ندارد. این مهریه در شرایطی تعیین شد که پرداخت چنین رقمی برای جوانان مقدور نیست. مطابق قانون، به محض جاری شدن صیغه عقد، زن میتواند مهریه اش را مطالبه کند.
در حال حاضر و با توجه به شرایط اقتصادی، ۹۵درصد افراد توان پرداخت مهریه همسر خود را ندارند و در صورت مطالبه زوجه، تا زمانی که استطاعت نداشتن زوج ثابت شود، او باید در زندان بماند.
مدیرعامل ستاددیه کشور میگوید: در قبال زندانیان مهریه حمایت مالی نداریم. کمک به بدهکاران مهریه نه به صورت بلاعوض و نه به طور کامل، بلکه تنها در قالب پرداخت پیش قسط است.
آن دسته از مددجویان مهریه هم که در سالهای اخیر، استثنا مورد حمایت قرار گرفتهاند آنهایی هستند که صداق معقول داشته یا با صلح و سازش میزان مهریه مورد مطالبه را به حد عرف جامعه رساندهاند، اما در پرداخت همین میزان هم مشکل دارند.
سید اسداله جولایی با بیان برنامههای این نهاد مردمی برای پیشگیری از ورود ناخواسته افراد به زندان ادامه داد: در کنار مأموریت اصلی ستاد دیه که همان آزادی زندانیان واجد شرایط است آموزش، فرهنگسازی و در برههایی اصلاح قوانین از جمله تلاش ۱۸ساله ستاد دیه برای تصویب قانون جدید بیمه اجباری شخص ثالث یا رفع جنبه کیفری از مهریههای بیش از ۱۱۰سکه را داشته ایم.
مشت نمونه خروار / پیرمرد 72ساله کاشانی قربانی مهریه
در برخی شهرهای کشور، برای تعیین مهریه برخی از خانوادهها بنابه رسوم، چشم و هم چشمی و ... علاوه بر تعهد داماد، خوشان هم تعهد مالی از جمله پول، زمین، خانه، سکه و طلای مشخصی را به عنوان مهریه عروسشان ثبت محضری میکنند. این کار در صورت اختلافات خانوادگی پای بسیاری از والدین را به دادگاه و حتی زندان میکشاند مثل حاج قربان پیرمرد ۷۲ ساله کاشانی.
حدود هفت ماه پیش بود که مهریه عروس، پیرمرد کشاورز ۷۲ساله کاشانی را راهی زندان کرد.
حاج قربان با وجود سرپرستی از چهارفرزندش، از خرداد امسال تاکنون به علت ناتوانی در پرداخت مهریه عروس خود به میزان بیش از هفت میلیون ریال بابت آینه و شمعدان، دو ونیم مثقال طلای ۱۸عیار، ۳۰میلیون ریال پوشاک و فرش و ۱۲ عدد سکه تمام بهار آزادی و هزینههای دادرسی و حق الوکاله روند اقامه دعوی علیه او و فرزندش بدهکار و روانه زندان شده است.
هم اکنون با وجود اینکه از مجموع بدهی ۸۳۰میلیون ریالی این مددجو، عروسش ۶۰۰میلیون ریال آن را بخشیده است، اما این پیرمرد توانایی پرداخت آن را هم ندارد.
دوره زندانیشدن بابت هزار گل رز سیاه، سفر به ۲۰پایتخت جهان یا گرفتن عکس سلفی با ستارگان مشهور جهان به عنوان مهریه، خوشبختانه سر آمده، اما امروز باز شاهد این هستیم که جوانی بدون احتساب پول توی جیبش، بلندپروازی میکند و تعیین مهریه را به خانواده بیحساب زوجه میسپارد.
خانمها و آقایانی که در آستانه شروع یک زندگی مشترک هستید، اگر وقت کردید قبل از نشستن بر سفره عقد، یک سر هم به دادگاه خانواده بزنید که حضورتان در آن محل خالی از لطف نخواهد بود. باید از نزدیک ببینید تا باور کنید که قریب به اتفاق آنهایی که مهریههایی با تناسب سال تولدشان به شمسی و میلادی تعیین کردهاند، آنهایی هستند که علاوه بر شناخت محدودشان از زندگی، در موضوع تحصیلات هم وضعیت درخور تعریفی ندارند.
آمار بالای محکومان مهریه در زندانها و آمد و شدهای بجا و پرسههای گاه نابجای برخی زوجهها در راهروهای دادگاه خانواده ثابت کرده که مهریه اگر وسیلهای تعیین کننده در جهت انس بیشتر زوجین نباشد، قطعا تضمین کننده خوشبختی بسیاری از وصلتها نیست.
مهر و محبت به همسر به تعداد سکهها نیست؛ دیوارهای دوام زندگی زناشویی با چیدن سکههای بیشتر به میزان سال تولد شمسی، قمری یا میلادی و ... بالا نمیرود بلکه با مهر واقعی و مهمتر از همه با داشتن خصیصه خوب گذشت.
نگارنده:سیده پروین امامی