رعایت حقوق عرفی عشایر در پایاب خداآفرین

در هفته های اخیر در نخستین فاز از بهره برداری مدرن از اراضی پایاب سد خداآفرین حدود هفتصد هکتار از اراضی زیر پوشش در دشت فتحعلی و قشلاق خلیلو به زیر کشت محصولات کشاورزی رفت.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، همزمان از چند روز پیش نصب دستگاههای سنتر پیوت برای آبیاری مدرن اراضی پایاب خدا آفرین در دشت فتحعلی و قشلاق خلیلو آغاز شده است.
در حالی که عملیات شخم زنی این اراضی برای کشت آبی انجام شده است، عشایر و بهره برداران عرفی این منطقه نگران از دست رفتن چراگاههای خود هستند.

عشایر منطقه نسل اندر نسل دامهای خود را در قشلاقات وسیع مغان نگهداری و تغذیه کرده اند و این چراگاهها را میراث آبا و اجدادی خود می دانند. اکنون با اتمام شبکه آبرسانی سد خداآفرین و ایجاد شرایط لازم برای کشت آبی این اراضی ، بیشترین نگرانی عشایر این است که چراگاههایشان آنها به افراد دیگری واگذار شود. موضوعی که معیشت و اقتصاد عشایر را به مخاطره خواهد انداخت.
شبکه پایاب سد خداآفرین یکی از مهمترین پروژه های در حال اجرا در استان است که در صورت بهره برداری کامل از این طرح ، نزدیک به 40 هزار هکتار از اراضی دیم منطقه به زیر کشت آبی می رود که بخش قابل توجهی از آن هم اکنون به عنوان مرتع توسط عشایر منطقه مورد استفاده قرار می گیرد.
اگر چه به گفته قادر هنرمند ، مدیر امور عشایر استان اردبیل ، براساس طرح اسکان عشایر شمال استان ، قرار است برای هر خانواده  4 نفره عشایر 3 هکتار زمین اختصاص داده شود تا از این اراضی برای کشت انواع محصولات استفاده کنند، اما طرح تفکیک اراضی وعده داده شده هنوز در حوزه پایاب سد خداآفرین نهایی نشده است.

عشایر نگران نباشند
رئیس مجمع نمایندگان استان با بیان اینکه همه نمایندگان استان عضو شورای فراکسیون عشایر مجلس شورای اسلامی شده اند گفت: تمامی سعی و تلاش نمایندگان استان بر این اصل استوار است که مشکلات عشایر را به شکل اساسی حل کنند.
وی تاکید کرد: این حق عشایر زحمت کش است که  تا با خیالی آسوده بتوانند به کار و زندگی خود برسند و  نقش خود را در تولید گوشت و لبنیات به بهترین نحو ممکن ایفا کنند.
بدری افزود: در اجرای پروژه آبی کردن اراضی پایاب سد خداآفرین که در عرصه مراتع عشایر صورت خواهد گرفت باید به نحوی عمل شود که سطح تولیدات دامی و لبنی عشایر به علت کاهش سطح مراتع کاهش نیابد .
 
حفظ حقوق عرفی عشایر
استاندار اردبيل با بیان اینکه در اجرای هرگونه طرحی باید حقوق مردم به عنوان ولی نعمت مسئولان حفظ شود گفت: با اجرای مرحله به مرحله طرح زیرکشت رفتن اراضی پایاب شبکه خدا آفرین باید قبل از هر چیز حقوق عشایر در واگذاری اراضی آبی ایجاد شده به بهره برداران لحاظ شود.
اکبر بهنام جو با اذعان به اینکه عشایر منطقه در بهره برداری از این اراضی دارای حقوق عرفی هستند افزود: لازم است که مسئولان علاوه بر واگذاری امتیاز بهره برداری از اراضی آبی ایجاد شده به عشایر منطقه آموزشهای لازم را به آنان برای بهره وری حداکثری این اراضی ارائه کنند.
وی بر لزوم رعایت ضوابط الگوی کشت و کشاورزی علمی در اراضی پایاب سد خداآفرین تاکید کرد و گفت: لازم است واگذاريهای اراضی به عشایر برای بهره برداری به گونه ای باشد که اقتصاد خانواده های عشایر به سمت تولید ثروت و بهره وری بیشتر حرکت کند.

افزایش درآمد عشایر
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان با بیان اینکه دغدغه عشایر منطقه در مورد پایاب سد خداآفرین را درک می کنیم گفت: بدون تردید دغدغه های عشایر در این رابطه را لحاظ خواهیم کرد و یقین داریم که با آبرسانی گسترده به اراضی دیم منطقه ، اقتصاد و معیشت عشایر نیز به شکل قابل توجهی متحول خواهد شد زیرا نعمت آب میزان تولید انواع علوفه دامی و محصولات کشاورزی در این اراضی را چند برابر خواهد کرد.
عدیل سروی تصریح کرد: با اتمام عملیات واگذاری بهره برداری از اراضی پایاب خداآفرین به عشایر ، سیستم معیشتی این قشر از دامپروری کوچ رو به یکجانشینی و کشاورزی و دامپروری مدرن تغییر خواهد کرد و با توجه به تولید علوفه کافی از اراضی آبی ایجاد شده ، بهره وری صنعت دامپروری عشایر منطقه افزایش می یابد و در نتیجه نیاز عشایر برای کوچ بهاره به ییلاقات سبلان کاهش می یابد.
 
* نویسنده : یاشار پورمجید