جنوب شرق آسيا در سال 2017

به گزارش سرويس بين الملل خبرگزاري صدا و سيما ؛ جنوب شرق آسيا در سالي که گذشت با تحولات و رويدادهايي متعددي روبرو بود که برخي از انها جنبه جهاني پيدا کردند .

مالزي؛ ميزبان سعودي ها
در سال 2017 مالزي به عنوان يکي از مهمترين کشورهاي جنوب شرق آسيا با رويدادها و تحولات متعددي روبرو بود.مهمترين رويدادي که واکنش محافل داخلي را نيز برانگيخت سفر ملک سلمان پادشاه عربستان به مالزي بود .وي در اين سفر چهار روزه با سرمايه گذاري 9 ميليارد دلاري عربستان در مالزي موافقت کرد که بسياري از محافل آنرا در جهت بسط و توسعه وهابيت با سرمايه گذاري در موسات آموزشي ،مساجد و دانشگاههاي تحت حمايت عربستان تلقي و در مورد پيامدهاي آن به دولت مالزي هشدار دادند .زيرا در جريان سفر وي اعلام شد که دولت مالزي با راه اندازي مرکزي تحت عنوان صلح ملک سلمان در کوالالامپور پايتخت مالزي موافقت کرده است که محافل سياسي آنرا روبنايي براي تشديد فعاليتهاي وهابيت در مالزي مي دانند .
کشته شدن برادر ناتني رهبر کره شمالي در فرودگاه بين المللي کوالالامپور از مهمترين رويدادهاي مالزي بود که موجب تنش در روابط اين کشور با کره شمالي شد .کيم جونگ نام بردر ناتني رهبر کره شمالي هنگام عزيمت از مالزي به ماکائو از سوي دو زن ناشناس در فرودگاه کوالالامپور مورد حمله قرار گرفت و کشته شد .
از ديگر تحولات مربوط به مالزي بروز نگراني گسترده در اين کشور در مورد نفوذ گروه تروريستي داعش در جنوب شرق آسيا بود که منجر به امضاي قرارداد همکاري امنيتي مجزا ميان مالزي با کشورهاي عضواتحاديه کشورهاي منطقه جنوب شرق اسياآ.سه .آن شد .
در سال 2017 يکي ديگر از مهمترين اقدامات دولت مالزي محکوميت کشتار مسلمانان روهينگيا از سوي ارتش و دولت ميانمار بود که شخص نخست وزير مالزي با برگزاري راهپيمايي و تجمعات گسترده و احضار سفير ميانمار خواهان توقف کشتار مسلمانان روهينگيا شد .به گونه اي که منجر به تنش در روابط مالزي و ميانمار شد .
در اواخر سال 2017 بعد از اقدام گستاخانه دونالد ترامپ رئيس جمهوري آمريکا در اعلام قدس به عنوان پايتخت رژيم صهيونيستي؛ دولت و احزاب وگروههاي سياسي و مدني مالزي با برگزاري تجمعات گسترده آنرا محکوم کردند .با توجه به برگزاري انتخابات پارلماني در نخستين ماههاي سال 2018 اواخر سال 2017 فضاي سياسي مالزي انتخاباتي شد به گونه اي که ماهاتير محمد نخست وزير اسبق و 93 ساله مالزي اعلام کرد که قصد دارد مجددا براي کسب پست نخست وزيري وارد عرصه رقابت انتخاباتي شود .

اندونزي؛ بحران نفوذ داعش
اندونزي از ديگر کشورهاي مهم منطقه جنوب شرق آسيا در سال گذشته ميلادي با تحولات متعددي روبرو بود .
اندونزي نيز در سال 2017 شاهد سفر ملک سلمان پادشاه عربستان به جاکارتا بود که تحولات سياسي اندونزي را تحت تاثير قرار داد.هر چند مقامات اندونزي انتظار داشتند مالک سلمان در جاکارتا نيز قراردهاي ميلياردي امضا کند اما گفته مي شود تنها يک ميليارد دلار قراردا امضا کرد که موجب ناخشوندي مقامات دولت اندونزي شد.به همين دليل بسياري از محافل در اندونزي اعلام کردن که هدف وي از اين سفر و هيات همراهش توسعه همکاري هاي اقتصادي نبوده بلکه تلاش جايگاه وهابيت در اندونزي را تقويت کنند
در سال گذشته ميلادي دولت اندونزي نيز به دليل نگراني از نفوذ گروه تروريستي داعش در منطقه جنوب شرق آسيا و ايجاد ناامني در اندونزي با صدور دستورالعملي گروههايي را که برخلاف اصول پنجگانه "پانکاسيلا " عمل مي کنند منحل اعلام کرد .در همين راستا دولت جاکارتا فعاليت حزب التحرير را در اندونزي ممنوع اعلام نمود .از ديگر رويدارهاي مهم سياسي در سال 2017 در اندونزي مخالفتها با کسب مجدد کرسي فرمانداري جاکارتا از سوي يک مسيحي چيني تبار بود .در اين انتخابات که به دور دوم کشيده شد "باسوکي تجاهاجا پورناما " شکست خورد .وي مورد حمايت "جوکوويدودو" رئيس جمهوري اندونزي قرار داشت .
از ديگر تحولات اندونزي در سال گذشته ميلادي حمايت قاطع مردم و دولت اين کشور از فلسطين و قدس بود.آنها با محکوم کردن تصميم اخير رئيس جمهوري آمريکا در مورد پايتختي قدس براي رژيم صهيونيستي اعلام کردند که اين اقدام وي برخلاف قطعنامه هاي سازمان ملل است .

فيليپين ؛ تهديدات تروريسم و مافياي مواد مخدر
در فيليپين در سال 2017 سياست مقابله قاطع رودريگو دوترته رئيس جمهوري اين کشور با قاچاقچيان مواد مخدرادامه يافت که با واکنشهاي تند محافل اروپايي و آمريکا روبرو شد .با اين حال وي تاکيد کرد که مقابله با مافياي مواد مخدر خواست مردم فيليپين است و با قاطعيت سياست و برنامه خود را در اين خصوص دنبال مي کند .
تحول ديگر در سال گذشته ميلادي در فيليپين حمله گسترده گروه تروريستي "مائوته " به شهر "مراوي " در استان ميندانائو بود .اين گروه تروريستي که با گروه تروريستي داعش اعلام بيعت کرده است با حمله گسترده به شهر مراوي بخش وسيعي از آن را به اشغال خود درآورد و تلاش کرد تا با ساماندهي مجدد اعضاي گروه ترورسستي داعش در اين شهر آنها را براي اعلام خلافت داعش در جنوب شرق آسيا آماده کند که ارتش فيليپين با انجام عمليات گسترده و همکاري با کشورهاي مالزي و اندونزي براي ايجاد گشتهاي درايايي جهت مقابله با تروريستها موفق شد گروه تروريستني مائوته را زمين گير کرده و شهر مراوي را آزاد کند .

ميانمار ؛ ادامه کشتار مسلمانان روهينگيا
از ديگر تحولات منطقه جنوب شرق آسيا در سال 2017 ادامه کشتار مسلمانان روهينگيا در ميانمار و آواره شدن دهها هزارتن از آنان در مرزها و کشورهاي همسايه و بخصوص بنگلادش بود .
بسياري از محافل سياسي سال 2017 راخونين ترين سال براي مسلمانان روهينگيا در ميانمار مي دانند که ارتش و نيروهاي دولتي و بوداييان افراطي در اقدامي هماهنگ ضمن آتش زدن خانه هاي مسلمانان روهينگيا ،روند اخراج آنها از سرزمين آبا اجداديشان را تکميل کردند .
کشتار مسلمانان ميانمار در سال 2017 به بهانه حمله گروهي ناشناس به پاسگاه مرزي ارتش ميانمار آغاز شد که در حمله نظاميان ميانمار صدها تن از مسلمانان روهينگيا به قتل رسيدند .
در سال گذشته ميلادي هياتهاي مختلف از اتحاديه وحتي پاپ به منطقه سفر و در مورد مسلمانان روهينگيا ابراز همدردي کردند اما هيچ يک از آنها در جهت اعمال فشار بر دولت ميانمار براي توقف خشونت ضدمسلمانان روهينگيا اقدامي صورت ندادند .

اين در حالي است گزارش نهادهاي حقوق بشري و سازمان ملل نشان مي دهد مسلمانان روهينگيا در بدترين شرايط زيستي در اردوگاههاي مرزي و همچنين در بنگلادش زندگي مي کنند.در ماههاي پاياني سال 2017 اعلام شد که دولت بنگلادش و دولت ميانمار براي بازگشت مسلمانان ميانمار به استان راخين توافق کرده اند اما در عمل هيچ اقدامي در اين خصوص صورت نگرفت .

جمعيت مسلمانان روهينگيا در استان راخين يا همان آراکان بالغ بر يک ميليون دو دويست هزار نفر اعلام شده است که در سالهاي اخير به دليل خشونتهاي خونين ارتش و دولت ميانمار صدها هزار تن از آنها خانه وکاشانه خود را ترک و و در اردوگاهها زندگي مي کنند.
در سال 2017 با تشديد خشونتهاي خونين اين روند تکميل شد.اما آنچه در سال گذشته ميلادي در مورد مسلمانان روهينگيا توجه محافل سياسي را جلب کرد سکوت چين ،هند و عربستان در برابراين جنايات بود که با انتقاد گسترده روبرو شد.چين و هند به دليل روابط ديرينه با دولت ميانمار و تلاش براي حضور گسترده تر در برنامه اصلاحات اقتصادي ميانمار چشمان خود را بر روي جنايات ارتش ميانمار ضد مسلمانان روهينگيا بسته اند.
عربستان نيز به دليل سرمايه گذاري در ميانمار موضع مشابه چين و هند را اتخاذ کرد و گفته مي شود عربستان بالغ بر 250 هزار تن از مسمانان روهينگيا را به آن کشور منتقل و در اطراف مکه و مدينه اسکان داد که به کارهاي پست مشغولند.

سفر ترامپ به منطقه و تظاهرات ضد آمريکايي
در سال 2017 از مهمترين رخدادهايي که تحولات جنوب شرق آسيا را تحت تاثير قرار داد سفر دونالد ترامپ رئيس جمهوري آمريکا به ويتنام و فيليپين بود .وي که در چارچوب سفر آسيايي 12 روزه خود از کره جنوبي، ژاپن و چين ديدن کرده بود براي شرکت دراجلاس سران سازمان همکاري اقتصادي آسيا – پاسفيک به ويتنام سفر کرد . دونالد ترامپ رئيس جمهوري آمريکا با خارج کردن اين کشور از پيمان تراس -پاسفيک و پيمان آب و هواي پاريس نشان داد که اعتقادي به ادامه حضور آمريکا در سازمانهاي بين المللي ندارد. به همين دليل سفر وي به ويتنام و شرکت در اجلاس سران آسيا –پاسفيک در جهت اعمال فشارهاي بيشتر بر کره شمالي بود .زيرا ترامپ از زمان تبليغات انتخابات رياست جمهوري آمريکا و پس از آن مهمترين بخش از سياست منطقه اي و بين المللي کاخ سفيد را اعمال فشار بر کره شمالي قرار داده است .
در همين راستا کاخ سفيد اعلام کرد که ترامپ در اجلاس سران کشورهاي عضو اتحاديه کشورهاي منطقه جنوب شرق آسيا آ.سه .آن در هانوي پايتخت ويتنام نيز شرکت مي کند .
اين بدان معنا بود که ترامپ با تغيير برنامه خود و شرکت در آن اجلاس سعي کرد کشورهاي عضو اين اتحاديه را در دو مورد با آمريکا همراه نمايد .اول آنکه وي موضع اختلافات برخي از کشورهاي منطقه جنوب شرق آسيا با چين در درياي چين جنوبي را مطرح کرد و سعي کرد با تحريک آنها فضاي ضد چيني ايجاد کند و دوم آنکه ترامپ با تهديد آميز دانستن کره شمالي سعي کرد به فضاي التهاب امنيتي در منطقه دامن بزند.
رئيس جمهوري آمريکا در مورد هر دو هدف ناکام ماند.پيشنهاد وي مبني بر آمادگي براي ميانجگري در مورد اختلافات در درياي چين جنوبي نه تنها با استقبال کشورهاي حوزه آ.سه آن روبرو نشد بلکه آنها کوشيدند به اختلاف با چين در اين خصوص دامن نزنند.در مورد کره شمالي نيز نوع برخورد کشورهاي اين اتحاديه به گونه اي بود که در مورد آنچه ترامپ تهديدات کره شمالي اعلام کرد نگراني ندارند.
در همين حال ،رئيس جمهوري آمريکا با استفاده از واژه "هند –اقيانوسيه " به جاي آسيا اقيانوسيه تلاش کرد هند را برتر از چين در سياست منطقه اي واشنگتن نشان دهد و وانمود کند که آمريکا به مساله قدرت چين در منطقه توجهي ندارد .اين درحالي است که سران شرکت کننده در اجلاس هانوي به اين ادعاي ترامپ نيز توجه نشان ندادند .
هم زمان با سفر رئيس جمهوري آمريکا به فيليپين در سال گذشته ميلادي مردم اين کشور با برگزاري تظاهرات گسترده مخالفت خود را با اين سفر ابراز داشتند.معترضان با دردست داشتن پلاکاردهايي ترامپ را اشغال و رئيس دولت امپرياليست دانستند که به دنبال استثمار وجنگ افروزي است .
در هر حال در سال 2017 منطقه جنوب شرق آسيا نيز براي رئيس جمهوري آمريکا که اولين سال رياست جمهوريش را سپري کرد خوش يمن نبود و در اين منطقه نيز وي نتوانست با دست پر به آمريکا بازگردد.

رويکرد فيليپين به سمت توسعه روابط با چين و روسيه و دريافت سلاح از اين کشور نشان داد که فشارهاي رئيس جمهوري آمريکا بر دولت مانيل نه تنها سودي براي واشنگتن نداشت بلکه موقعيت روسيه و چين را در منطقه جنوب شرق آسيا تقويت کرد .
دونالد ترامپ رئيس جمهوري آمريکا در اولين سفر آسيايي خود در سال 2017 به اين نتيجه رسيد که کشورهاي اين منطقه نه براساس ديدگاههاي واشنگتن بلکه براساس منافع ملي خود تصميم مي گيرند و مانند گذشته ديگر دنباله رو سياستها و رفتار آمريکا نيستند.

بي توجهي سران آ.سه آن به پيشنهاد ميانجيگري ترامپ در مورد درياي چين جنوبي حامل اين پيام روشن براي رئيس جمهوري آمريکا بود که منافع کشورهاي منطقه در چارچوب تفاهم و همکاري قابل حل است و آمريکا که صرفا منافع خود را در هر شرايطي دنبال مي کند نمي تواند ميانجي مناسبي براي کمک به حل مشکلات منطقه اي باشد .
============================================

نويسنده : مجيد وقاري - کارشناس سياست در آسيا .
.