آمريکاي لاتين و مساله قدس

به گزارش سرويس بين الملل خبرگزاري صدا وسيما ؛ اقدام دولت گواتمالا در تبعيت از آمريکا در شناسايي قدس به عنوان پايتخت رژيم صهيونيستي بر خلاف واکنش دولت ها و افکارعمومي در آمريکاي لاتين بود.
جيمي مورالس، رئيس جمهوري گواتمالا که پيش از آن نيز به همراه هندوراس تحت فشار آمريکا به قطعنامه قدس، راي منفي داده بود. دو سوم اعضاي مجمع عمومي اين اقدام ترامپ را محکوم کرده و آن را فاقد مشروعيت و غيرقانوني توصيف کردند. پيش از راي گيري در مجمع عمومي، ترامپ تهديد کرده بود که هر کشوري به نفع قطعنامه اي عليه اين تصميم راي بدهد، کمک هاي مالي آمريکا به آن کشور را قطع خواهد کرد.
پس از آنکه در شش دسامبر، ترامپ از انتقال سفارت آمريکا از تل آويو به قدس خبر داد، اکثر مردم و دولت هاي آمريکاي لاتين همگام با مردم سراسر جهان، اين تصميم ترامپ را محکوم کردند.
نيکولاس مادورو، رئيس جمهوري ونزوئلا با انتشار بيانيه اي رسمي اين اقدام را محکوم کرده و آن را نقض اشکار حقوق بين الملل توصيف کرد. ايرالدو مونيز، وزير خارجه شيلي در توئيتر خود نوشت، دولت شيلي بر اين باور است که شهر قدس داراي وضعيت خاصي است و به همين دليل ما اشغال غيرقانوني قدس را به رسميت نمي شناسيم.
اقدام دولت گواتمالا در تبعيت از آمريکا به دليل وابستگي آنها به کمک هاي مالي واشنگتن است. مساله اي که مي تواند منجر به نارضايتي افکار عمومي از دولت در اين کشور شود. به نوشته احمد منصور، روزنامه نگار قطري در روزنامه الوطن، عملا گواتمالا و هفت کشور ديگر استقلالشان را در ازاي چند دلار فروخته اند.

گواتمالا در مقابل آمريکاي لاتين
پس از اعلام تصميم ترامپ براي انتقال سفارت آمريکا به واشنگتن، اکثر دولتهاي آمريکاي لاتين و مردم اين منطقه با اين اقدام مخالفت کردند. دولتها بيانيه صادر کردند و مردم در اقصي نقاط آمريکاي لاتين با برافراشتن پرچم ها و پلاکاردها اين اقدام را تقبيح کردند.
نيکولاس مادورو، رئيس جمهوري ونزوئلا با انتشار بيانيه اي رسمي اين اقدام را محکوم کرده و آن را نقض اشکار حقوق بين الملل توصيف کرد. خورخه آرزا، وزير خارجه ونزوئلا نيز در توئيتر خود نوشت، " ملت بوليواري به مشارکت در حل عادلانه و منصفانه قضيه فلسطين متعهد هستند و دولت ونزوئلا نيز با هرگونه اقدام يکجانبه که وجود غيرقانوني دولت اسرائيل در اراضي متعلق به فلسطيني ها را تقويت کند، به شدت مخالف است. "
ايوو مورالس، رئيس جمهوري دولت چپگراي بوليوي با انتقاد شديد از تصميم ترامپ و پيامدهاي آن بر ثبات منطقه اظهار داشت، ما نگراني عميق خود از اين تصميم يکجانبه ترامپ درباره قدس را اعلام کرده و آن را محکوم مي کنيم. وي همچنين بر اعلام همبستگي بوليوي با ملت فلسطين و تاييد راهکاري عادلانه براي حل قضيه فلسطين تاکيد کرد.
دولت کوبا، تصميم ترامپ را نقض آشکار حقوق بين الملل دانست که منافع مشروع ملت فلسطين را نقض مي کند و مي تواند پيامدهاي وخيمي براي ثبات و امنيت منطقه خاورميانه داشته باشد.
دولت ميانه روي شيلي هم در اقدامي هماهنگ با ساير کشورهاي آمريکاي لاتين، شناسايي قدس به عنوان پايتخت رژيم صهيونيستي را محکوم کرد. ايرالدو مونيز، وزير خارجه شيلي در توئيتر خود نوشت، دولت شيلي بر اين باور است که شهر قدس داراي وضعيت خاصي است و به همين دليل ما اشغال غيرقانوني قدس را به رسميت نمي شناسيم.
حتي دولت راستگراي آرژانتين نيز که روابط خوبي با آمريکا دارد، با ابراز تاسف از اين اقدام ترامپ، با اشاره به قطعنامه 181 مصوب در سال 1947 مجمع عمومي سازمان ملل، قدس را متعلق به رژيم اسرائيل ندانست. دولت آرژانتين خواستار عبور آزاد و بدون و قيد وشرط همه پيروان سه دين اسلام، مسيحي و يهودي به قدس شد. برزيل، نيکاراگوئه، السالوادور و ديگر کشورهاي منطقه آمريکاي لاتين نيز اقدام ترامپ را محکوم کردند.

هماهنگي مواضع
اما سئوال اينجاست که دليل اين موضع هماهنگ و يکپارچه و توجه ويژه آمريکاي لاتين به قدس چيست؟
واقعيت اين است که دولتهاي آمريکاي لاتين در تشکيل رژيم جعلي اسرائيل در سال 1948 خود را گناهکار مي دانند. در سال 1947 در سازمان ملل که به تازگي تشکيل شده بود، بيست کشور آمريکاي لاتين به قطعنامه 181به نفع رژيم اسرائيل راي دادند. لابي يهودي در آن زمان به شدت در کشورهاي آمريکاي لاتين فعال بود و به همين دليل تا سال 1973 و آغاز جنگ اکتبر همواره، لاتيني ها از رژيم صهيونيستي حمايت مي کردند.
جنگ 1973 به دلايل متعددي منجر به صف بندي و شکاف در ميان کشورهاي آمريکاي لاتين شد. افزايش آگاهي افکار عمومي آمريکاي لاتين درباره آنچه در اين منطقه گذشته است و توجه محافل سياسي آمريکاي لاتين به برحق بودن قضيه فلسطين، مساله قدس را در آمريکاي لاتين برجسته کرد.
نسل عرب تبار در آمريکاي لاتين از آن زمان به فعاليت مستمر درباره تبيين مساله فلسطين پرداخته اند که نقش مهمي در افزايش اگاهي افکار عمومي داشته است. آنها تلاش کردند اين مسئله را تبيين کنند که مساله فلسطين فقط يک قضيه عربي و اسلامي نيست و مسيحيان نيز در اين مساله محق هستند و تعلق آن فقط به يک دين، ظلم به پيروان دو دين آسماني ديگر است.
تقريبا بعد از جهان عرب، بيشترين عربها در منطقه آمريکاي لاتين ساکن هستند. در اين منطقه برزيل با دوازده ميليون و پانصد هزار عرب تبار بيشترين اعراب را در خود جاي داده است. پس از آن آرژانتين با چهارو نيم ميليون عرب در جايگاه دوم قرار دارد. ونزوئلا با يک ميليون و ششصد هزار سومين جمعيت عرب تبار در آمريکاي لاتين را دارد. پس از آن کلمبيا و مکزيک با يک و نيم ميليون عرب تبار و شيلي هشتصد هزار نفر عرب دارد. در مجموع حدود سي و پنج ميليون از جمعيت آمريکاي لاتين را عرب تبار ها تشکيل مي دهند. اين در حالي است که در آمريکا سه ميليون و هفتصد هزار عرب تبار ساکن هستند. مسلمانان در آمريکاي لاتين موقعيت مطلوبي دارند و بالغ بر ده ميليون نفر ارزيابي مي شوند.
به نظر کارشناسان ؛ از زمان احياي برخي گرايشات ضد راستگرايي در منطقه آمريکاي لاتين يعني از دو دهه پيش تاکنون، موجي از شناسايي حقوق فلسطيني ها در اراضي اشغالي به راه افتاده است که اوج آن را در حمايت مردم اين منطقه از مساله قدس شاهد بوديم. برزيل در زمان رياست جمهوري لولاداسيلوا، اولين دولتي بود که حتي به تاسيس سفارت فلسطين در برازيليا اقدام کرد؛ مساله اي که با واکنش شديد صهيونيست ها و يهوديان طرفدار رژيم صهيونيستي در برزيل مواجه شد. رويه حمايت از حقوق ملت فلسطين در زمان رياست جمهوري ديلما روسف نيز پيگري شد، مساله اي که در نهايت يهوديان و راستگرايان طرفدار آمريکا و رژيم صهيونيستي را به ساقط کردن روسف از قدرت سوق داد.

ديدگاه هاي ضد صهيونيستي مردمي

سازمان هاي مردم نهاد حامي فلسطين در سراسر آمريکاي لاتين نيز در افزايش آگاهي مردم اين منطقه و آشنايي آنها به حقوق تضييع شده مردم فلسطين تاثير مهمي داشته است. اين مسئله را مي توان در بيانيه هاي انجمن هاي بشردوستانه آمريکاي لاتين مشاهده کرد. در يکي از اين بيانيه ها آمده است: هر چند فلسطين در قاره اي ديگر در آن سوي دنيا واقع شده، اما ما داراي تشابهات تاريخي با آنها هستيم و بايد به آنها و خواستشان احترام بگذاريم. يکي از تشابهات تاريخي امريکاي لاتين با مردم فلسطين، استعمار و اشغال سرزمين هاي آنها توسط مردم سرزمين هاي ديگر بوده است.
يکپارچگي دولت ها در آمريکاي لاتين در محکوم کردن اقدام ترامپ، به منظور جلب افکار عمومي متاثر از پايمال شدن حق مسيحيان و مسلمانان است که پايگاه اجتماعي قدرتمندي در آمريکاي لاتين دارد.
ضمن اينکه، رژيم اسرائيل و صهيونيست ها در حافظه تاريخي مردم آمريکاي لاتين، سابقه درخشاني ندارند. اسرائيل، نقش مهمي در جنگ کثيف در آرژانتين داشته است. در اين جنگ که با طراحي سازمان سيا و با همکاري موساد در بسياري از کشورهاي آمريکاي لاتين اجرا شد، بسياري از فعالان و آزاديخواهان آمريکاي لاتين کشته، شکنجه و يا ناپديد شدند.
مردم آمريکاي لاتين براي اين قربانيان، احترام بسيار زيادي قائل هستند و گناه صهيونيست ها را نمي بخشند.
علاوه بر فعاليت هاي سياسي- اطلاعاتي و رسانه اي اسرائيل در آمريکاي لاتين، اين رژيم در تشکيل گروه هاي شبه نظامي راستگرا و همچنين حمايت از کودتاهاي خونين در اين منطقه تاثيرگذار بوده است. در کودتا عليه سالوادور آلنده در شيلي، مستشاران اسرائيلي نقش مهمي ايفا کردند، ضمن اينکه براساس اسناد اخيرا فاش شده، اسرائيل در تامين و تجهيز تسليحات به رژيم ديکتاتوري آگوستو پينوشه در شيلي کمک مي کرده است. همچنين اين رژيم، سابقه تشکيل گروه هاي شبه نظامي را دارد تا با گروه هاي مستقل و آزاديخواه مبارزه کنند. از جمله آنها مي توان به سازمان مسلح AUC يا نيروهاي متحد دفاع از خود در کلمبيا اشاره کرد که ساختاري شبيه سازمان هاي فالانژها در لبنان دهه 1980 را دارد. کارلوس کاستائو، رهبر اين سازمان در زندگينامه اي که از خود منتشر کرده است، به صراحت اعتراف مي کند، در اسرائيل آموزش نظامي و سازماندهي ديده است.
به طور کلي رژيم صهيونيستي از ديد مردم آزاديخواه آمريکاي لاتين به عنوان نماد غصب و جنايت در سراسر جهان در نظر گرفته مي شود و به همين دليل، حمايت از ملت فلسطين در حال نهادينه شدن در اين منطقه است.
=============================
نويسنده : دکتر تهمينه بختياري - کارشناس سياست بين الملل .