پخش زنده
امروز: -
پیروزی های محور مقاومت و چرخش های سیاسی از ترکیه تا سودان
سفر رئیس جمهور ترکیه به سودان و تقویت روابط دو کشور، با پیروزی های محور مقاومت در منطقه و در نتیجه سفر اخیر رئیس جمهور سودان به روسیه بی ارتباط نیست.
رحب طیب اردوغان روز یکشنبه با سفر به خارطوم پایتخت سودان، با رئیس جمهور این کشور دیدار کرد. دوطرف در این دیدار بر تاسیس "شورای همکاری راهبردی" برای تقویت روابط اقتصادی دوجانبه ارتقای روابط تجاری دو جانبه از رقم سالانه کنونی 500 میلیون دلار به 10 میلیارد دلار در سال تاکید کردند.
اردوغان در این سفر به همراه همتای سودانی خود از جزیره باستانی سواکن در شمال شرق سودان در ساحل دریای سرخ نیز دیدن و طرف سودانی با واگذاری مدیریت این جزیره به ترکیه موافقت کرد.
برخی گزارش ها حاکیست که واگذاری جزیره سواکن به ترکیه خشم ریاض و قاهره را برانگیخته چرا که این احتمال است که سخن از «واگذاری» این جزیره و نوسازی آثار باستانی دوره عثمانی، چیزی جز زمینه سازی برای اعمال نفوذ ترکیه در این کشور نباشد که اردوغان اقدامات مقدماتی را برای این کار انجام می دهد و برخی تحلیلگران پیش بینی می کنند که چه بسا در آینده، احداث پایگاه نظامی ترکیه در این کشور، اعلام شود. اگر چنین اتفاقی بیفتد، پس از سومالی و قطر، سودان سومین کشور عربی در خاورمیانه (غرب آسیا)خواهد بود که ترکیه در آن پایگاه نظامی دارد. جزیره سوان روبروی سواحل عربستان و در مجاورت مصر واقع است.
نکته اینجاست که هم زمان با سفر اردوغان به سودان، روسای ستاد مشترک ارتش های ترکیه، سودان وقطر هم در خارطوم نشست مشترکی برگزار و در باره همکاری های نظامی گفتگو کردند که این موضوع می تواند به نگرانی و خشم بیشتر ریاض و قاهره از خارطوم منجر شود. چرا که علاوه بر اختلافات مرزی سودان و قاهره، قرارگرفتن سودان در کنار ترکیه و قطر که از سوی عربستان و متحدانش تحت فشار بوده، معنادار است و چه بسا این احتمال وجود دارد که عمر البشیر با این اقدام خود نشانه هایی از دور شدن از عربستان را به نمایش می گذارد.
در هر حال در تبیین و تحلیل این سفر از یکسو باید انگیزه های ترکیه از نزدیکی به سودان و از سوی دیگر انگیزه های خارطوم را در چرخش احتمالی سیاست های خود جستجو کرد.
سودان یک کشور آفریقایی و همواره به عنوان بازیگری مهم در تحولات خاورمیانه درنظر گرفته شده است.
دلایل اهمیت سودان نیز به شرایط و جایگاه استراتژیک و ژئوپلتیک این کشور در کنار نوع رویکردهای سیاسی دولت آن به رهبری عمرالبشیر برمی‌گردد. به گونه‌ای که چنین شرایطی نه تنها منجر به تاثیرگذاری سودان در برخی مسائل خاورمیانه نظیر مسائل فلسطین و یمن گشته، بلکه باعث افزایش جایگاه این کشور نزد قدرت های منطقه‌ای خاورمیانه نظیر عربستان، ایران و ترکیه شده است.
سودان در طول ریاست جمهوری عمرالبشر همواره از مسئله فلسطین و مقاومت حماس، و حین سرنگونی حسنی مبارک در مصر هم از اخوانی ها حمایت کرده است. از سویی مواضع این کشور در قبال رژیم صهیونیستی و امریکا بر خلاف مواضعی است که از سوی سعودی ها اعلام می شود. بطوریکه سودان را می توان در جبهه مخالف سعودی ها قرار داد اما جدایی سودان جنوبی و مشکلات اقتصادی و سیاسی داخلی سبب شد تا خارطوم پس از به قدرت رسیدن سلمان در عربستان، به طمع دریافت کمک های اقتصادی به ریاض نزدیک و در ائتلاف سعودی علیه یمن شرکت نماید.
به نظر می رسد از نگاه ترکیه نزدیکی به سودان با توجه به ویژگی های مشترک چون حمایت از حماس، تفکر اخوانی و جایگاه استراتژیک و ژئوپلتیک سودان می تواند به نفوذ بیشتر ترکیه در این منطقه منجر شود چنانچه اردوغان در این سفر از عزم دو کشور برای تاسیس یک دانشگاه سودانی ترکیه ای در آینده نزدیک خبر داد و تاکید کرد اگر خدا بخواهد آینده قبل از آن که قرن کنونی پایان یابد به قاره افریقا تعلق دارد. کافیست که ما تسلیم نشویم و مقاوم بمانیم مانند مقاومتی که در راه دفاع از قدس داریم. بی تردید شکست ائتلاف سعودی در منطقه و پیروزی مقاومت تاثیر زیادی در تغییر رویکرد ترکیه و استفاده این کشور از فرصت برای افزایش حوزه نفوذ خود داشته است. چنانچه پیش از ترکیه، رئیس جمهور روسیه از همتای سودانی خود دعوت کرد که به سوچی برود.
اما اگر بخواهیم این سفر را از زاویه نگاه خارطوم مورد بررسی قرار دهیم، به نظر می رسد برخی شرایط سبب شده است تا دولت عمرالبشیر چرخشی در سیاست های خود اعمال نماید. بخشی مهمی از این تغییرات به پیروزی های محور مقاومت در سوریه، لبنان، عراق و یمن و در مقابل شکست های پیاپی سعودی ها بر می گردد. بخش دیگری از این تغییر به ناامیدی خارطوم از کمک های اقتصادی عربستان بر می گردد و بخش دیگر به نگرانی از اینکه ولیعهد عربستان همانطور که برای جلب رضایت ترامپ رئیس جمهور امریکا از قضیه فلسطین عبور کرد عمرالبشیر را هم قربانی نماید. چرا که هر چند امریکا با واسطه سعودی ها بخشی از تحریم های خارطوم را لغو کرد اما در مورد شخص عمر البشیرهمچنان ملاحظاتی دارد.
از سویی از سفر حدود یک ماه پیش عمرالبشیر به مسکو و دیدارش با ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه در سوچی می توان حدس زد که با کاهش نقش امریکا در منطقه، بشیر در پی همسویی با مواضع محور مقاومت و در برابر تهدیدات به دنبال یافتن تکیه گاه مطمئن دیگری است. بشیر در دیدار با پوتین گفت مواضع دو کشور در قبال سوریه مطابق است و سودان معتقد است صلح در سوریه بدون «بشار اسد» غیرممکن است. او همچنین اعلام کرد کشورش به حمایت‌های بین‌المللی در برابر رفتارهای خصمانه آمریکا نیاز دارد و از پوتین خواست از کشورش در برابر آمریکا محافظت کند. وی در ادامه افزود: سودان با مداخلات آمریکا مخالف است و همین مداخلات دلیل تنش‌های کنونی منطقه است.
رئیس جمهور سودان همچنین در دیدارش از روسیه به عنوان رئیس کشور سودان با تقدیر از کمپین نظامی روسیه در سوریه گفت که به دنبال روابط نظامی با روسیه بوده و به خرید سامانه ضد هوایی اس سیصد و نیز جت های سوخوی سی و سی و پنج علاقمند است.
رئیس جمهور سودان همچنین در زمان سفر به روسیه در سوچی به شبکه تلویزیونی «راشاتودی » گفت وی مخالف هر گونه جنگ اعراب با ایران است و از عربستان و امارات فاصله گرفت. خارطوم همچنین در جریان بحران میان ریاض/ دوحه تلاش کرد که بی طرف بماند و از تلاش های کویت برای میانجیگری حمایت کرد.
اردوغان در این سفر به همراه همتای سودانی خود از جزیره باستانی سواکن در شمال شرق سودان در ساحل دریای سرخ نیز دیدن و طرف سودانی با واگذاری مدیریت این جزیره به ترکیه موافقت کرد.
برخی گزارش ها حاکیست که واگذاری جزیره سواکن به ترکیه خشم ریاض و قاهره را برانگیخته چرا که این احتمال است که سخن از «واگذاری» این جزیره و نوسازی آثار باستانی دوره عثمانی، چیزی جز زمینه سازی برای اعمال نفوذ ترکیه در این کشور نباشد که اردوغان اقدامات مقدماتی را برای این کار انجام می دهد و برخی تحلیلگران پیش بینی می کنند که چه بسا در آینده، احداث پایگاه نظامی ترکیه در این کشور، اعلام شود. اگر چنین اتفاقی بیفتد، پس از سومالی و قطر، سودان سومین کشور عربی در خاورمیانه (غرب آسیا)خواهد بود که ترکیه در آن پایگاه نظامی دارد. جزیره سوان روبروی سواحل عربستان و در مجاورت مصر واقع است.
نکته اینجاست که هم زمان با سفر اردوغان به سودان، روسای ستاد مشترک ارتش های ترکیه، سودان وقطر هم در خارطوم نشست مشترکی برگزار و در باره همکاری های نظامی گفتگو کردند که این موضوع می تواند به نگرانی و خشم بیشتر ریاض و قاهره از خارطوم منجر شود. چرا که علاوه بر اختلافات مرزی سودان و قاهره، قرارگرفتن سودان در کنار ترکیه و قطر که از سوی عربستان و متحدانش تحت فشار بوده، معنادار است و چه بسا این احتمال وجود دارد که عمر البشیر با این اقدام خود نشانه هایی از دور شدن از عربستان را به نمایش می گذارد.
در هر حال در تبیین و تحلیل این سفر از یکسو باید انگیزه های ترکیه از نزدیکی به سودان و از سوی دیگر انگیزه های خارطوم را در چرخش احتمالی سیاست های خود جستجو کرد.
سودان یک کشور آفریقایی و همواره به عنوان بازیگری مهم در تحولات خاورمیانه درنظر گرفته شده است.
دلایل اهمیت سودان نیز به شرایط و جایگاه استراتژیک و ژئوپلتیک این کشور در کنار نوع رویکردهای سیاسی دولت آن به رهبری عمرالبشیر برمی‌گردد. به گونه‌ای که چنین شرایطی نه تنها منجر به تاثیرگذاری سودان در برخی مسائل خاورمیانه نظیر مسائل فلسطین و یمن گشته، بلکه باعث افزایش جایگاه این کشور نزد قدرت های منطقه‌ای خاورمیانه نظیر عربستان، ایران و ترکیه شده است.
سودان در طول ریاست جمهوری عمرالبشر همواره از مسئله فلسطین و مقاومت حماس، و حین سرنگونی حسنی مبارک در مصر هم از اخوانی ها حمایت کرده است. از سویی مواضع این کشور در قبال رژیم صهیونیستی و امریکا بر خلاف مواضعی است که از سوی سعودی ها اعلام می شود. بطوریکه سودان را می توان در جبهه مخالف سعودی ها قرار داد اما جدایی سودان جنوبی و مشکلات اقتصادی و سیاسی داخلی سبب شد تا خارطوم پس از به قدرت رسیدن سلمان در عربستان، به طمع دریافت کمک های اقتصادی به ریاض نزدیک و در ائتلاف سعودی علیه یمن شرکت نماید.
به نظر می رسد از نگاه ترکیه نزدیکی به سودان با توجه به ویژگی های مشترک چون حمایت از حماس، تفکر اخوانی و جایگاه استراتژیک و ژئوپلتیک سودان می تواند به نفوذ بیشتر ترکیه در این منطقه منجر شود چنانچه اردوغان در این سفر از عزم دو کشور برای تاسیس یک دانشگاه سودانی ترکیه ای در آینده نزدیک خبر داد و تاکید کرد اگر خدا بخواهد آینده قبل از آن که قرن کنونی پایان یابد به قاره افریقا تعلق دارد. کافیست که ما تسلیم نشویم و مقاوم بمانیم مانند مقاومتی که در راه دفاع از قدس داریم. بی تردید شکست ائتلاف سعودی در منطقه و پیروزی مقاومت تاثیر زیادی در تغییر رویکرد ترکیه و استفاده این کشور از فرصت برای افزایش حوزه نفوذ خود داشته است. چنانچه پیش از ترکیه، رئیس جمهور روسیه از همتای سودانی خود دعوت کرد که به سوچی برود.
اما اگر بخواهیم این سفر را از زاویه نگاه خارطوم مورد بررسی قرار دهیم، به نظر می رسد برخی شرایط سبب شده است تا دولت عمرالبشیر چرخشی در سیاست های خود اعمال نماید. بخشی مهمی از این تغییرات به پیروزی های محور مقاومت در سوریه، لبنان، عراق و یمن و در مقابل شکست های پیاپی سعودی ها بر می گردد. بخش دیگری از این تغییر به ناامیدی خارطوم از کمک های اقتصادی عربستان بر می گردد و بخش دیگر به نگرانی از اینکه ولیعهد عربستان همانطور که برای جلب رضایت ترامپ رئیس جمهور امریکا از قضیه فلسطین عبور کرد عمرالبشیر را هم قربانی نماید. چرا که هر چند امریکا با واسطه سعودی ها بخشی از تحریم های خارطوم را لغو کرد اما در مورد شخص عمر البشیرهمچنان ملاحظاتی دارد.
از سویی از سفر حدود یک ماه پیش عمرالبشیر به مسکو و دیدارش با ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه در سوچی می توان حدس زد که با کاهش نقش امریکا در منطقه، بشیر در پی همسویی با مواضع محور مقاومت و در برابر تهدیدات به دنبال یافتن تکیه گاه مطمئن دیگری است. بشیر در دیدار با پوتین گفت مواضع دو کشور در قبال سوریه مطابق است و سودان معتقد است صلح در سوریه بدون «بشار اسد» غیرممکن است. او همچنین اعلام کرد کشورش به حمایت‌های بین‌المللی در برابر رفتارهای خصمانه آمریکا نیاز دارد و از پوتین خواست از کشورش در برابر آمریکا محافظت کند. وی در ادامه افزود: سودان با مداخلات آمریکا مخالف است و همین مداخلات دلیل تنش‌های کنونی منطقه است.
رئیس جمهور سودان همچنین در دیدارش از روسیه به عنوان رئیس کشور سودان با تقدیر از کمپین نظامی روسیه در سوریه گفت که به دنبال روابط نظامی با روسیه بوده و به خرید سامانه ضد هوایی اس سیصد و نیز جت های سوخوی سی و سی و پنج علاقمند است.
رئیس جمهور سودان همچنین در زمان سفر به روسیه در سوچی به شبکه تلویزیونی «راشاتودی » گفت وی مخالف هر گونه جنگ اعراب با ایران است و از عربستان و امارات فاصله گرفت. خارطوم همچنین در جریان بحران میان ریاض/ دوحه تلاش کرد که بی طرف بماند و از تلاش های کویت برای میانجیگری حمایت کرد.
--------------------------------
رضا محمدمراد
نظر شما