درختان هزار ساله در آستانه نابودی

به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز خوزستان، علائم عارضه خشکیدگی که به آن بیماری زغالی هم می گویند، حدود یک دهه است در سراسر منطقه زاگرس پدیدار شده و حالا دستکم یازده استان کشور شامل خوزستان، چهارمحال و بختیاری، آذربایجان غربی، کردستان، کرمانشاه، ایلام، کهگیلویه و بویراحمد، فارس، بوشهر، مرکزی و لرستان را درگیر کرده است.

جنگل های بلوط حدود 80 درصد پوشش گیاهی منطقه زاگرس را تشکیل می دهد.درباره این جنگل ها در  استان خوزستان هم که حدود یک پنجم وسعت جنگل های زاگرس را تشکیل و در ارتفاعات شمال و شرق استان قرار دارند اگر چه گفته می شود به نسبت استان هایی مانند ایلام، فارس و لرستان کمتر آسیب دیدند، اما از نگرانی دوستداران خوزستانی محیط زیست در خصوص به خطر افتادن حیات این درختان سودمند کم نکرده است.

حشره شناسان بیماری زغالی و سوسک چوبخوار را مهمترین عوامل زوال بلوط می دانند.بیماری زغالی باعث سیاه شدن و سوسک چوبخوار باعث قطع آبکش و آوندهای چوب و در نهایت خشکیدگی کامل درخت می شود و چاره ای جز قطع آن باقی نمی گذارد.

با اینکه مسئولان پیش تر اعلام کردند شناسایی و نمونه برداری و کاشت جایگزین در برخی مناطق شهرستان های اندیمشک، دزفول، لالی، مسجدسلیمان، ایذه، باغملک، بهبهان و چند جای دیگر تا حدودی انجام شده است اما درختان مقاوم و سودمند بلوط از گزند این آفت مرگبار در امان نمانده اند.
کارشناسان جنگلبانی می گویند: این آفات به طور طبیعی در جنگل ها وجود دارند اما به علت خشکسالی های مداوم و کاهش بارندگی ها، از چند سال گذشته وارد مرحله تخریب شده است.

اخبار نگران کننده و هشدار آمیز از حوزه زاگرس با توجه به اینکه سرچشمه حدود 40 درصد آب های کشور، دارای حدود 5 میلیون و 800 هزار هکتار جنگل با حدود 1000 گونه گیاهی دارویی و کمیاب و گونه های جانوری ارزشمند و در معرض خطر انقراض مانند سنجاب ایرانی است، از اهمیت دوچندانی برخوردار می شود.
با این که قطع سرشاخه ها و درختان خشکیده در برخی مناطق بحرانی استان در سال های اخیر انجام شد اما به نظر می رسد در صورتی که این مناطق قرق و کلیه امکانات و دستگاه ها و بسیج نیروهای مردی فراهم نشود، نمی توان بر این آفت فائق آمد.
کاهش بارش ها، بروز خشکسالی های متوالی، تعرض زغال فروش ها و سایر عوامل انسانی، گرد و خاک، آلودگی هوا و فشار روز افزون بر عرصه های طبیعی از علل تهدید جنگل های بلوط به شمار می روند.
از طرفی صادرات قاچاقی میوه و چوب بلوط به کشورهای حوزه خلیج فارس و چرای بیش از حد دام ها از بذرهایی که به صورت طبیعی رشد می کنند، زادآوری طبیعی جنگل های بلوط را به شدت کاهش داده و این نشان می دهد باید کاشت بذر با جدیت بیشتری پیگیری شود.
کارشناسان محیط زیست اعتقاد دارند اگر جنگل های زاگرس از بین بروند، با افزایش فرسایش خاک، وقوع سیلاب ها، آسیب دیدگی سدها، افزایش ریزگردها، کاهش کیفیت هوا و تغییرات شدید آب و هوایی روبرو خواهیم شد.
بنابراین به نظر می رسد، جلوگیری از روند بهره برداری های بی حساب و کتاب از منابع طبیعی و نابودی جنگل های زاگرس، به یک عزم ملی و هماهنگ و اختصاص اعتبارهای کافی و چشم گیر نیازمند است.

آیا برای جلوگیری از سوختن کامل درختان بلوط در آتش بیماری زغالی و پیشگیری از یک مشکل بزرگ زیست محیطی در حوزه زاگرس وقت آن نرسیده که قدری از فشار مضاعف بر عرصه های طبیعی بکاهیم و اجازه دهیم این منابع گران بها و خدادادی نفس بکشند.آیا وقت آن نرسیده به جنگل های زاگرس فرصت بازیابی بدهیم، جنگل هایی که طی هزاران سال بوجود آمده اند و ارزش واقعی آنها را به راحتی نمی توان تخمین زد.