به گزارش خبرگزاریصدا وسیما مرکزلرستان، اُشْتُرانْکوه رشتهکوهی در شرق استان لرستان و جنوب شهرستان ازنا یکی از بلندترین رشتهکوههای زاگرس است.
بلندترین قله این رشتهکوه به نام سنبران ۴۱۵۰ متر ارتفاع دارد،این رشتهکوه سرچشمه یکی از سرشاخههای اصلی رود دز به نام ماربره است که در دوره کوهزایی جدید ایجاد شدهاست. این کوه از جمله کوههای جوان است که در حدود ۳۰ میلیون سال پیش ایجاد شدهاست.
قلههای بلند و پر برف، درههای ژرف و طولانی، رودهای دائمی، پوشش گیاهی و جانوری بسیار متنوع، روستاهای کوهپایهای از جمله ویژگیهای اشترانکوه است که به سبب بلندی در شعاع ۱۰۰ کیلومتری به خوبی پیدا است. گفته میشود نام آن به سبب وجود قلههای ۸ گانه که هر کدام بلندتر از ۴۰۰۰ متر میباشد و مانند کاروانی از شتر به ردیف قرار گرفته، به شترکوه یا اشترانکوه معروف گشتهاست.
قلههای مهم آن از شمال باختری به جنوب خاوری اینهاست: چال میشان، گلگل، گلگهر، سن بران، کوله لایو، میرزایی، فیالسون، لگه، سراب شاه تخت، سوزنی مهرجمال، پیاره دره تخت، پیاره کمندان، ازنادر و کولهجنو یا کله جنون.
این افراد پس از طی کردن مسیر با قطار و گرفتن چندین عکس یادگاری نمی دانستند چه سرنوشتی در انتظارشان است و قطار زندگیشان تا کجا پیش می رود، بی خبر از پایان قطار زندگی برخی از آنان، به ادامه مسیر پرداختند .
قله کول جنون، این قله یکی از قلل زاگرس است که ارتفاع آن 3850 متر است و در نزدیکی روستای کمندان، شهرستان ازنا قرار دارد.
کول جنون کلمه ای محلی و به معنی کوه صدادار است. بهمن های این منطقه در زمستان بسیار مهیب و خطرناک است و صدای زیادی که به وجود می آورد گاه تا روستای کمندان هم می رسد و به این دلیل است که این نام را بر آن نهاده اند.
کول در زبان محلی به معنای محل و کول جنون به معنی محل وجود جن است، که از زمان قدیم به خاطر صعب العبور بودن مسیر و ظاهر خشن قله و کشته شدن و سقوط ایلات و عشایر در هنگام عبور از این منطقه ، این نام را بر آن نهاده اند.
و اما کوهنوردان، بی توجه به وضع جوی، بدون هماهنگی با هئیت کوهنوردی و هلال احمر عازم مسیری پر از برف می شوند.
بالاخره یک نفر از کوهنوردان الیگودرزی به عنوان راه بلد می روند تا به پایان قله برسند.
اما به ناگاه در برگشت از قله کله جنون و در ارتفاع 3850 متری حادثه ای رخ می دهد.
ریزش بهمن
رضا آریایی مدیر کل مدیریت بحران استانداری لرستان در موردحادثه اشترانکوه و گرفتار شدن تعدادی کوهنورد در برف و بهمن گفت: 14 کوهنورد مشهدی و یک کوهنورد الیگودرزی به نام امان اله جوکاربه عنوان راهنما عازم فتح قله شدند .
وی با اشاره به رخ دان حادثه برای این گروه 15 نفره افزود: این گروه کوهنوردی در دهلیز سمت چپ به سمت قله گرفتار بهمن شده که امیر تقی زاده، محمود فرنوش فر، حسن موسوی، سروش قادری، محسن اشرفی، سید رضا وحیدی نجات یافتند و علیرضا عاملی، امان اله جوکار، مرتضی غلامپور، مجید زاده تراب، ناصر اکبری، مهشید جانمحمدی، اکرم حقانی و علی قاسم زاده نیز فوت کردند.
محسن اشرفی یکی از نجات یافتگان می گوید: حدود ساعت ٦ صبح به سمت قله حرکت کردیم. طبق برنامه قرار بود تا ساعت ١٠ به قله برسیم. همه چیز براساس برنامه پیش رفت. قله جنون را زدیم، اما در مسیر برگشت شرایط به هم ریخت. بارش شدید برف و کولاک کار را سخت کرد. هوا بهقدری خراب شد که یکمتری خودمان را نمیدیدیم. بلد راه مسیر برگشت را پیدا نمیکرد. درنهایت مجبور شدیم مسیر را برخلاف برنامه قبلی تغییر دهیم. اینها بخشی از صحبتهای محسن اشرفی، یکی از اعضای این تیم کوهنوردی است.
او که ١٦ سال است بهصورت حرفهای کوهنوردی میکند، درباره جزییات این حادثه میگوید: «ما مجبور شدیم مسیر بازگشت را تغییر دهیم. خودمان را برای چندساعت سخت آماده کردیم. به هرحال باید از ارتفاع ٣٨٠٠متری در آن شرایط خراب جوی پایین میآمدیم. شیب تند و کولاک شدید کار را برای ما سخت کرده بود. تنها امید ما رسیدن به پناهگاهی بود که ٣ نفر از بچهها به توصیه سرپرست تیم در آنجا مانده بودند، اما در مسیر رسیدن به آنجا چند آبشار یخی وجود داشت که عبور از آن نیاز به امکانات و ایجاد کارگاه داشت. به همین دلیل ما دو گروه شدیم. من همراه سه نفر دیگر بهعنوان تیم پیشرو برای شناسایی مسیر جلوتر حرکت کردیم و ٨ نفر دیگر هم پشت سر ما بودند. چند ساعت از حرکت ما گذشت، شرایط خیلی سخت بود، به کُندی حرکت میکردیم که ناگهان صدای ریزش بهمن را شنیدیم. بچهها به احتمال زیاد درون یکی از آبشارهای یخی که عبور از آن فوقالعاده سخت و دشوار بود با مشکل سقوط بهمن مواجه شدهاند. مهشید و اکرم هم بین آن ٨ نفر بودند. حدود ساعت ٨ شب بود که چراغ پناهگاه را دیدیم، وقتی به آنجا رسیدیم، متوجه شدیم، علیرضا همراه ما نیست. من دیگر توان بازگشت نداشتم. یکی دیگر از بچههای تازهنفس با لباس و امکانات مناسب بالای سر او رفت و لباسهای او را تعویض کرد. اما او در این سرما دوام نیاورد
اشرفی در پاسخ به این سوال که چرا علیرضا را با خودشان به داخل پناهگاه نیاوردهاند، میگوید: «٢٢ساعت کوهنوردی در آن شرایط سخت، همه توان آدم را میگیرد. ارتفاع برف به بیش از ٢متر رسیده بود. حرکتکردن در چنین شرایطی واقعا سخت بود. تنها امید ما دوام آوردن علیرضا بود. ما از داخل پناهگاه موضوع را به هلالاحمر اطلاع دادیم، اما وقتی ساعت ٧صبح نیروهای هلالاحمر به ما رسیدند، علیرضا از سرما یخ زده بود.»
به گفته اشرفی «سیدعلی حسینی» هم در بین همان گروه مفقودشده است: «٥ سال است که حسین عضو باشگاه ما شده. او کوهنوردی حرفهای بود، حتی صبح پنجشنبه قبل از حرکت به سمت قله، سرپرست گروه به ما اعلام کرد که هوا خراب میشود، اما در تیمهای حرفهای تصمیم نهایی با سرپرست و مسئول فنی گروه است که البته این دو نفر هم در بین مفقود شدگان این حادثه هستند.
رضایی مدیر عامل جمعیت هلال احمر لرستان گفت: بیش از 36 امدادگر هلال احمر به همراه 2 بالگرد به همراه یک گروه سگ زنده یاب به مدت سه روز کار جستجوی مفقودین حادثه را انجام دادند.
در روز اول حادثه که جمعه 17 بهمن ماه بود اجساد علیرضا عاملی جوان 22 ساله مشهدی و مرتضی غلامپور معروف به پلنگ برفی ایران که سابقه صعود به چند قله 8000 متری از جمله اورست را در پرونده اوست،کشف شدند .
در اواخر روز جمعه به دلیل برودت هوا عملیات جستجو متوقف شد .
سحرگاه شنبه 18 آذرماه راهداران اداره راه الیگودرز اقدام به بازگشایی مسیر نموده که همین موضوع تسریع. در امداد رسانی را در پی داشت
روز شنبه 18 آذرماه تقریبا درساعات 10 تا 11 صبح اجساد دو نفر دیگر به نامهای مجید زاده تراب و امان اله جوکار پیدا می شود، به ترتیب تا اواخر روز اجساد دیگر مفقودین به جز سید علی حسینی پیدا می شود .
اما با تاریک شدن هوا دمای منطقه به 15 درجه زیر صفر می رود و کار جستجو به روز یکشنبه می افتد .
در نهایت تا لحظه ارسال این گزارش ودر چهارمین روزحادثه جسد آخرین فرد جانباخته این حادثه تلخ سیدعلی حسینی هنوز پیدا نشده است.
اما غم سنگین فراق این عزیزان بر جامعه کوهنوردی و دل غم دیده بازماندگان تا همیشه سنگینی خواهد کرد .
به هر حال این حادثه تلخ پایان یافت و قطار زندگی بعضی از کوهنوردان عزیز کشورمان به پایان راهش رسید اما در این بین نکاتی باید مد نظر داشت : اول اینکه شناخت مسیر و آگاهی و اشراف کامل بر شرایط آن از مهمترین مسائل است دوم لزوم توجه به شرایط جوی ، سوم لزوم هماهنگی با مسئولین و کارشناسان مربوطه در این امر و کسب مجوزهای لازم از مهمترین مسائلی است که کوهنوردان باید بدانند تا دچار چنین حوادث تلخی نشوند چرا که بی شک رعایت موارد فوق هزینه کمتری از به کار گیری تجهیزات و بسیج امکانات برای تبعات بعدی این حادثه خواهد داشت .
نویسنده: مهناز رحمانی مهر