چابهار؛ بهترین بندرحمل و نقل دریایی به خلیج فارس

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما ، مدیرکل بنادر و دریانوردی سیستان و بلوچستان گفت: دولت برای آماده سازی و افتتاح فاز نخست بندر شهید بهشتی چابهار حدود یک میلیارد دلار سرمایه‌گذاری کرده است.
بنابر گزارش روابط عمومی سازمان بنادر و دریانوردی، بهروز آقایی با بیان اینکه ظرفیت بندر شهید بهشتی چابهار پس از افتتاح فاز نخست به هشت و نیم میلیون تن خواهد رسید، افزود: هم اینک کشتی‌های 100 هزار تنی قابلیت پهلوگیری در این بندر را دارند.
آقایی گفت: بندر چابهار آماده بهره‌برداری است و بزودی با حضور رئیس جمهوری، مقامات کشوری و میهمانان خارجی به بهره‌برداری خواهد رسید.
وی ادامه داد: یک میلیون و 100 هزار تن گندم اهدایی دولت هند به افغانستان از طریق چابهار وارد و حمل خواهد شد که هم اینک 110 هزار تن گندم اهدایی هند به افغانستان از طریق این بندر در حال انتقال است.
مدیرکل بنادر و دریانوردی سیستان و بلوچستان تصریح کرد: در مجموع 47 هزار کانتینر گندم اهدایی هند به افغانستان با 47هزار کامیون از طریق جاده ترانزیتی چابهار- میلک به افغانستان حمل می‌شود.
آقایی به مزیت‌های بندر چابهار اشاره کرد و گفت: زیرساخت‌های کنونی و پسکرانه‌ای در حال توسعه بندر چابهار نگاه جدید شرکت‌های کشتیرانی منطقه و جهان را برای رسیدن به بازارهای کشورهای CIS (کشورهای آسیای میانه) و افغانستان از تمرکز بر خلیج فارس خارج و به دریای عمان و بین بنادر چابهار، صحار و گوادر معطوف می‌کند.
وی افزود: اجرا و تکمیل راه آهن چابهار- زاهدان - سرخس، خط لوله گاز ایرانشهر- چابهار، پتروشیمی توسعه نگین مکران، ایجاد صنایع فولاد، ساخت فرودگاه بین‌المللی چابهار و همچنین توسعه بنادر کشورهای همسایه از جمله عمان (بندر صحار) و پاکستان (گوادر) می‌تواند نقش مهمی برای جذب سرمایه گذاران داخلی وخارجی و توسعه تجارت و ترانزیت داشته باشند.
مدیرکل بنادر و دریانوردی سیستان و بلوچستان بیان کرد: در همین راستا حرکت به سمت آسان‌تر کردن قوانین مناطق ویژه اقتصادی در بنادر شهید بهشتی و کلانتری به منظور تسهیل سرمایه‌گذاری و ارائه خدمات بندری ارزان و سریع و سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در حوزه ترمینال مواد معدنی، مخازن نگهداری مواد پتروشیمی و نفتی و ساخت اسکله‌های اختصاصی نفتی علاوه بر فراهم کردن زمینه رسیدن به افق‌های برتر منطقه ای، تعیین‌کننده نقش کلیدی بندر چابهار به عنوان موتور مولد توسعه سواحل مکران و محور شرق کشور و دروازه طلایی ترانزیتی به کشورهای CIS و افغانستان است.
وی گفت : چابهار فاصله نزدیکی با افغانستان محصور در خشکی دارد و این کشور را می‌تواند به آب‌های اقیانوسی متصل و انواع کالاهای آن (معادن، محصولات کشاورزی و خشکبار) را به دنیا صادر کند.
این مسئول در بنادر دریانوردی سیستان و بلوچستان افزود: بزودی این منطقه راهبردی به قطب اقتصاد و تجارت تبدیل خواهد شد و شاهد اشتغال و توسعه خواهیم بود.
وی گفت: بندر چابهار محدودیتی برای توسعه ندارد و یک بندر مطمئن در حوزه ترانزیت، صادرات، واردات و ترانشیپ به کشورهای همجوار ایران است.
مدیرکل بنادر و دریانوردی سیستان و بلوچستان ادامه داد: بندر چابهار ظرفیت خوبی برای بانکرینگ(سوخت رسانی به کشتی عبوری) دارد و در این زمینه مطالعات لازم از سوی سازمان بنادر و دریانوردی انجام شده و یک شرکت سوئدی نیز برای این کار ابراز تمایل کرده است.
آقایی تصریح کرد: در صورت ترانزیت و ترانشیپ کالا در بندر چابهار با بندر صحار عمان یک مرحله عملیات تخلیه وبارگیری کمتر از سایر بنادر است.
وی ادامه داد: چابهار در منطقه بهترین بندر برای ترانشیپ کالا به کشورهای خلیج فارس است.
مدیرکل بنادر و دریانوری سیستان وبلوچستان گفت: هزینه تخلیه کالا در بندر شهیدبهشتی هزار دلار به ازای هر کانتینر ارزانتر از بندر گوادر پاکستان و 1,5 میلیون تومان ارزان‌تر از بندر شهید رجایی است.
آقایی ادامه داد: 95 درصد نیازمندی‌های افغانستان از طریق واردات انجام می‌شود و بندر چابهار می‌تواند بهترین مسیر برای ترانزیت کالاهای افغانستان باشد.
مدیرکل بنادر و دریانوردی سیستان و بلوچستان گفت: 2 میلیارد تن مواد معدنی و سنگ‌های قیمتی در افغانستان می‌تواند از طریق چابهار به دنیا حمل شود.
وی تصریح کرد: از سال 94 تا 96 بیش از 41 میلیون تن کالای اساسی وارد ایران شده است.
به گفته اقایی،بندر چابهار با قرارگرفتن در شمال اقیانوس هند و شرقی‌ترین نقطه سواحل کشور موسوم به سواحل مکران از نظر جایگاه حمل ونقل چند وجهی بین‌المللی در مسیر 2 کریدور شمال-جنوب و شرقی-غربی واقع است و دروازه طلایی ترانزیت به کشورهای cis (کشورهای آسیای میانه) و افغانستان به حساب می‌آید.
وی تصریح کرد : در فاز نخست بندر شهید بهشتی چابهار 15 میلیون مترمکعب لایروبی، 203 هکتار استحصال اراضی جدید، هزار و 650 طول موج شکن و ساخت هزار و 700 متر اسکله انجام شده و عمق حوضچه آن نیز 16,5 مترمربع است.
آقایی با بیان اینکه از سه سال گذشته تجهیزات در چهار بخش وارد کشور شده و در حال نصب است،خاطرنشان کرد: در مجموع با تکمیل پنج فاز این طرح سالانه 82 میلیون تن تخلیه و بارگیری در این بند انجام می‌شود.
وی افزود: 85 میلیون دلار سرمایه‌گذاری هندی‌ها برای تامین تجهیزات در حال ابلاغ قرارداد است و تا ماه آینده قرارداد نهایی خواهد شد.
مدیرکل بنادر و دریانوردی سیستان و بلوچستان گفت: قرارداد هندی‌ها 10 سال و به حالت bot (طراحی ساخت واجرا) است.
وی گفت: راه آهن چابهار- زاهدان 25 درصد پیشرفت فیزیکی دارد و انتظار می‌رود شبکه ریلی تا سه سال آینده به چابهار برسد و تحولی در ترانزیت کالا رخ دهد.

تاریخچه بندر چابهار

به گزارش روابط عمومی سازمان بنادر و دریانوردی، بندر چابهار به عنوان یکی از بنادر مهم در جنوب ایران و در بخش شمالی دریای عمان قرار گرفته است.
این بندر به علت موقعیت استراتژیک و دستیابی به آبهای آزاد بین المللی جایگاه ویژه ای در مبادلات ایران با سایر کشورهای منطقه دارد .
از سوی دیگر این بندر به علت نزدیکی به کشورهایی نظیر افغانستان ، پاکستان و آسیای میانه ، در آینده ای نزدیک با اتصال به شبکه ریلی کشور اهمیت ویژه ای در ترانزیت کالا به این کشورها خواهد داشت.
همچنین تنها بندر اقیانوسی ایران ، یکی از نقاط کلیدی در حاشیه خلیج فارس و دریای عمان بوده و در کریدور شمال – جنوب نقش مهمی ایفاد خواهد کرد .
این بندر در مسیر ترانزیتی شرق – غرب قرار گرفته است.
بندر چابهار که در جنوب استان سیستان و بلوچستان واقع شده ، به دلیل استقرار در کنار دریای عمان از دیرباز کانون داد و ستد و تجارت و دریانوردی بوده است.
ویرانه قلعه پرتغالی ها در یکی از روستاهای این بندر (تیس ) در پنج کیلومتری چابهار واقع شده ،گواه رونق دریانوردی و اهمیت استراتژیک این خطه از بلوچستان درروزگارانی است که دول استعمارگر و تجارت پیشه اروپا بازارهای چین ، هند و به طور کلی شرق را جایگاه مناسب عرضه کالا و مصنوعات خود دانسته و حفظ و تسلط بر آنها را جزئی از سیاست های استعماری و سلطه جویانه خود قلمداد می کردند.
در سال 1352 طرح جامع تاسیس بندر چابهار مطرح و قراردادهای تاسیس با پیمانکار ان مربوطه منعقد شد و پس از انقلاب اسلامی به دلیل کمبود منابع مالی بخشی از طرح به تعویق افتاد و بخشی از طرح شامل اسکله نصب سریع و موج شکن آغازو به انجام رسید.
عملیات اجرایی بندر شهید کلانتری که یکی از دو بندر مهم چابهار میباشد، از سال 62 به طور جدی آغاز و با تکمیل 4 پست اسکله فلزی در سال 62 عملاً به بهره برداری رسید و بندر شهیدبهشتی نیز به عنوان دومین بندر مهم چابهار در سال 61 با توجه به شرایط خاص حاکم بر خلیج فارس ( جنگ تحمیلی عراق بر علیه ایران ) و با تاکید دولت بر لزوم داشتن بندر در خارج از تنگه هرمز و خلیج فارس احداث شد.
شایان ذکر است این بندر در زمان جنگ تحمیلی به دلیل واقع شدن در کرانه دریای عمان و دوری از مرکز بحران ، نقش مهمی در صادرات ایفا کرد.
بنادر جنوبی استان سیستان و بلوچستان به دلیل استقرار بر کرانه دریای عمان و اقیانوس هند از دیرباز کانون داد و ستد و آمد و شد دریائی بوده است .
از زمان حضور پرتغالی ها از نخستین دهه های قرن 16 در آبهای جنوب تا ظهور انگلیس به عنوان قدرت در خلیج فارس در طول جنگ جهانی اول همواره بخشی از فعالیت های تجاری و دریانوردی رایج در آبهای جنوبی ایران در بنادر جنوبی استان سیستان و بلوچستان متمرکز بوده است.
کشتی های موجود در چابهار را که در خطوط کشتیرانی فعالیت داشته اند 119 فروند ذکر می کنند که از این تعداد 5 فروند کشتی تجاری و 64 فروند کشتی بادبانی بوده اند.
هنچنین در سال های مزبور در بنادر گواتر ، بریس و پسابندر دفاتر پستی و گمرکی وجود داشته که حاکی از رونق فعالیت های تجاری و دریایی در این بندر کوچک بوده است.
وجود فعالیت های دریایی در بنادر جنوب استان در اواخر قرن 19 و اوایل قرن 20 نشانه این است که بنادر مزبور در داد و ستد کالاهای تولیدی و مورد نیاز بخش شرقی کشور و مبادله با بنادر پاکستان و هند فعال بوده اند.
خلیج چابهار با بریدگی طبیعی در حاشیه دریای عمان است.
چابهار در مقایسه با دیگر مناطق ساحلی و جنوب ایران دارای موقعیت ممتازی در امر کشتیرانی و حمل نقل دریائی است.
وجود آب های عمیق در خلیج وسیع شرایط مناسبی را برای پهلوگیری کشتیهای بزرگ در این منطقه و ایجاد تاسیسات بندری با هزینه مناسب و صرفه اقتصادی فراهم کرده است .
چابهار به عنوان مهمترین بندر تجاری در خارج از خلیج فارس از نظر سیاست و استراتژیکی ملی در مواقع جنگ و بحران های منطقه مجزا و نقطه ای کلیدی برای تنفس اقتصادی بازرگانی خارجی کشور و ضمانتی برای گردش کار صنایع و فعالیت های اقتصادی آن محسوب می شود.
قرار گرفتن چابهار در یک خلیج موقعیت بندری ایده آلی را برای توسعه فیزیکی آینده به آن می دهد که بسیاری از بنادر دنیا دارای این مزیت نیستند.