خطرات مبارزه شتابزده با فساد در عربستان
به گزارش سرویس بین الملل
خبرگزاری صدا و سیما، مبارزه با فساد در عربستان سعودی در صورتی موفق خواهد بود که شفاف، غیرگزینشی و به دور از ملاحظات انتقام جویانه باشد و دارایی بازداشت شدگان در چارچوپ قانون و براساس محاکمه عادلانه از آنان گرفته شود.
پایگاه اینترنتی روزنامه رای الیوم لندن در مقالهای به قلم عبدالباری عطوان نوشت: محمد بن سلمان ولیعهد سعودی شمار زیادی از عموزاده هایش از شاهزادههای صف نخست را با عنوان مبارزه با فساد بازداشت کرد، مسالهای که در رسانههای عربی و بین المللی بازتاب گستردهای داشت.
عطوان این اقدام ولیعهد عربستان را زلزلهای بی سابقه دانست که خارج از مرزهای عربستان سعودی انعکاس وسیعی داشت به گونهای که یکی از نویسندگان مصری خواستار تکرار این الگو در کشورش شد. این نویسنده مصری خواستار بازداشت گسترده تاجرانی شد که ثروتهای ملت فقیر و رنج کشیده مصر را غارت کرده اند.
عطوان افزود: برای ما پیش بینی نتایج این اقدام دشوار است و با قاطعیت نمیتوان گفت: این اقدام از نظر انگیزه و اجرا، قانونی یا غیر قانونی است هرچند خبرهایی که در این باره به بیرون درز کرده است، در این مورد مفید است. مذاکراتی پشت پرده در هتل «الریتز کارلتون»، با شکوهترین زندان تاریخ، بین بازجوهای سعودی و شاهزادهها و تجار بازداشت شده در حال برگزار شدن است. برخی از آنها از هفتاد درصد دارایی خود چشم پوشی کرده اند. با برخی دیگر از شخصیتها که بازداشت نشده اند نیز مخفیانه مذاکره شده و توافقهایی به دست آمده است.
فساد در عربستان سعودی یک واقعیت افسانهای است که نیازی به اثبات ندارد و بیشتر شاهزادههای مهم و تجار سعودی، امپراتوری میلیاردی خود را از طریق همین پادشاهی بنا کرده اند و حتی شاهزاده بندر بن سلطان، سفیر و رئیس شورای امنیت ملی اسبق در یک برنامه تلویزیونی در آمریکا گفت: در کشور ثروتمندی مثل عربستان سعودی که درآمد سالیانه اش از نفت چهار صد میلیارد دلار است، اگر یکصد و پنجاه میلیارد دلار در معاملات فساد از بین برود، چه اتفاقی خواهد افتاد.
به خاطر دارم زمانی که عربستان برای خرید هواپیماهای «یورو فایتر» انگلیس مثل معامله «الیمامه» گفتگو میکرد. تونی بلر نخست وزیر وقت انگلیس گلایه کرد که دلالها تلاش میکنند قیمت هواپیما را تقریبا بیش از ده میلیون دلار افزایش دهند تا درصد حق العمل کاری یا همان دلالی شان افزایش یابد.
بلر گفت: نمیخواهد فاجعه حق دلالی معامله «الیمامه» و زیانهایی که به دولت انگلیس و صنایع تسلیحاتی اش وارد شد، تکرار شود. بلر اصرار داشت به ملک عبدالله بن عبدالعزیز پادشاه وقت سعودی درباره طمع دلالها که همان شاهزادهها بودند و اعمال فشارهای آنها برای افزایش قیمتها اطلاع داده شود و طرح این بود که در این زمینه خبری درز پیدا نکند.
یکی از سعودیهای ملی گرای شریف مرا به نوشیدن یک فنجان قهوه در مکانی ارزان قیمت در لندن دعوت کرد و جزئیات را به من گفت. وی گفت: این یک ماموریت ملی است که باید همکاری کنیم تا تلاش برای غارت میلیاردها دلار از پولهای ملت سعودی متوقف شود و من یک لحظه تردید نکردم و این خبر را با برخی جزئیات منتشر کردم و این خبر در بایگانی روزنامه ام موجود است.
من فکر میکنم بین من و پادشاه فقید سعودی ملک عبدالله از دور احترام متقابل وجود داشت. وی این خبر را خواند و خشمگین شد و دستور داد فوری در این زمینه تحقیق شود و افراد فاسد مجازات شوند. نمیدانم آیا آنها مجازات شدند یا نه، اما میدانم عربستان سعودی روز دوشنبه هفدهم سپتامبر ۲۰۰۷ یعنی سه روز قبل از سفر رسمی پادشاه سعودی به لندن، قرارداد هشت میلیارد دلاری برای خرید هفتاد و دو فروند هواپیما از نوع یورو فایتر را امضا کرد و هر فروند هواپیما به قیمتی که به نیروی هوایی انگلیس داده میشود، به عربستان فروخته شد.
شاید بن سلمان موفق شود یکصد یا دویست یا حتی چهارصد میلیارد دلار از پولهای شاهزادهها و تجار بازداشت شده را از آنها بگیرد. به دلایل مختلف، شمار کمی از این شاهزادهها از همدردی ملت سعودی برخوردار شدند. بیشتر این شاهزادهها عمده سرمایههای خود را خارج از عربستان، به نام نزدیکان یا اعضای خانواده شان سپرده گذاری یا سرمایه گذاری کرده اند، اما هر گونه جنگی علیه فساد نتیجه بخش نخواهد بود مگر اینکه با سه شرط همراه باشد.
نخست اینکه شفاف و غیر گزینشی و به دور از ملاحظات انتقامجویانه باشد.
دوم بازخواست و گرفتن پول و داراییها در چارچوپ قانون و محاکمههای عادلانه انجام شود.
سوم به ریشه کن شدن همه کانونهای فساد در چارچوب روند مستمر و قانونی و در چارچوپ اصلاحات سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، حقوقی، نظارت پارلمانی مردمی و مطبوعات آزاد منتهی شود.
نمیخواهیم پیش داوری کنیم زیرا جزئیات کمی در اختیار داریم و اطلاعاتی که در این زمینه منتشر شده است در قالب گمانه زنیها و پیش گوییها است، اما بازداشتها اقدامی سرشار از خطرات است زیرا از روش ایجاد «شوک» و شتابزدگی استفاده شده است و رنگ و بوی «کودتا» به خود گرفته است به ویژه اینکه این اقدامات در کشوری انجام شده است که معروف است که تصمیم گیریها در آن بیش از کشورهای دیگر محافظه کارانه، پنهانی و کُند انجام میشود.
عربستان سعودی در ایجاد تغییر عجله میکند و دست به ماجراجوییهایی میزند که برخی از آنها با دقت محاسبه و بررسی نشده است زیرا در چند جبهه وارد جنگ میشود؛ یک جبهه را شعله ور میکند و وارد جبههای دیگر میشود و شاید جنگ با فساد بر حقترین و خطرناکترین جنگ باشد در صورتی که به درستی و بر اساس شروط یاد شده مدیریت شود.