شکست داعش؛ نقطه عطف روند سیاسی در سوریه

 شکست داعش در سوریه، نقطه عطفی در تحولات این کشور است و طبیعتا روند سیاسی در این کشور پس از این، ابعاد جدید می یابد.
ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه روز چهارشنبه میزبان نشستی سه جانبه به همراه حسن روحانی و رجب طیب اردوغان روسای جمهور ایران و ترکیه به منظور گفتگو درباره سوریه بود. این نشست سه جانبه یک حرکت دیپلماتیک مهم را به منظور پایان دادن به جنگ در سوریه که تقریبا با پیروزی دولت بشار اسد رئیس جمهور این کشور همراه بوده است ، آغاز کرد.
همزمان گروه های معارض سوری نیز به منظور دستیابی به موضعی واحد در ریاض گردهم آمده اند. این گروه ها وانمود می کنند که بر درخواست خود مبنی بر کناره گیری بشار اسد اصرار دارند. اما برخی شواهد - از جمله کناره گیری یکی از رهبران تندرو آنها در روز دو شنبه - حاکی از این است که آنها موضع خود را تلطیف کرده اند. این رهبر تند رو ریاض حجاب رئیس «کمیته عالی مذاکرات» - گروه مورد حمایت عربستان سعودی - بوده است.
دلیل این تلطیف مواضع نیز روشن است، از زمان همگرایی ایران، روسیه، و جنبش حزب الله لبنان در جنگ سوریه در سال 2014 ، موازنه قدرت به طور قابل توجهی به سود دولت این کشور تغییر کرده است. یک سال قبل، ارتش سوریه تروریست ها را از آخرین پایگاه شهری خودشان در شرق حلب بیرون راند. طی چند هفته اخیر نیز خلافت خودخوانده تروریست های (وهابی صهیونیستی) داعش متلاشی شد. نیروهای دولتی سوریه در حال حاضر عملا کنترل همه مناطق سوریه را غیر از بخش های معدودی در اختیار دارند.
این پیروزی های ظاهرا حتی سبب شده آمریکا و دیگر متحدان معارضان نیز خلع سلاح شود.
کنستانتین کاساچف - رئیس کمیته امور خارجه شورای فدراسیون روسیه، یا همان مجلس سنای این کشور - امروز در صفحه فیس بوک خود با اشاره به نشست سوچی نوشت: "مشخص است که آمریکا و هم پیمانان آن هیچ بختی برای اعمال شروط خود پیرامون تلاش ها برای برقراری صلح در سوریه نداشتند". وی در ادامه این مطلب نوشت: "توافق های به دست آمده میان روسیه،‌ ترکیه و ایران نشان داد که این سه کشور طرح ابتکاری برای حل مسئله سوریه را آغاز کرده اند و قصد کنار گذاشتن آن را ندارند".
با این حال همچنان شاهد تحرکات مشکوک آمریکا در سوریه هستیم. از سویی واشنگتن در زمینه مسلح کردن، آموزش و اعزام نیروهای ویژه برای کمک به یک گروه کرد به بهانه جنگ علیه تروریست های داعش ایفای نقش می کند. این اقدامات آمریکا باعث عصبانیت ترکیه شده که درحال مقابله با شورش کردها در خاک خود است. از سوی دیگر، آمریکا و رژیم صهیونیستی وانمود می کنند که حاضرند با روسیه در زمینه سوریه مصالحه ای کنند؛ اگر نقش ایران در سوریه کم رنگ شود یا از گسترش نفود ایران در این جلوگیری شود. صاحب نظران معتقدند اگر روسیه بخواهد هم نمی تواند نقش ایران را در سوریه کم رنگ کند.
عربستان سعودی که از حامیان گروه های تروریستی در سوریه به شمار می رود و همواره بر کناره گیری اسد از قدرت تاکید داشته، مهم ترین حامی گروه موسوم به «کمیته عالی مذاکرات» است. اما پس از سفر تاریخی چند ماه قبل سلمان پادشاه عربستان سعودی به مسکو، به نظر می رسد ریاض به نقش برتر ارتش سوریه و متحدان آن در سوریه پی برده است. ترکیه نیز تمایلی فزاینده برای همکاری با روسیه برای حل بحران سوریه نشان داده است. اردوغان در اجلاس سوچی گفت هدف از این نشست دستیابی به تصمیماتی مهم است.
شایان ذکر است ­این دو سلسله نشست در ریاض و سوچی در آستانه مذاکرات صلح مورد حمایت سازمان ملل متحد به منظور پایان دادن به مناقشه سوریه برگزار شده است.
نشست سوچی همچنین درپی سفر غیر منتظره بشار اسد رئیس جمهور سوریه به روسیه برگزار شده است. اسد در این سفر با ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه دیدار کرد.
پوتین که دو روز پس از نشست با اسد میزبان روحانی و اردوغان بود گفت روسای جمهور ترکیه و ایران موافقت کردند از پیشنهاد روسیه درخصوص برگزاری «کنگره اقوام و گروه های مختلف سوریه» حمایت کنند. روسیه خواستار آن است این کنگره آغازگر گفتگو به موازات روند صلح مورد حمایت سازمان ملل متحد در ژنو باشد.
روسای جمهور ایران، روسیه و ترکیه در بیانیه ای مشترک از دولت سوریه و معارضان میانه رو خواستند در این کنگره برنامه ریزی شده که آنهم قرار است در شهر سوچی روسیه برگزار شود، به گونه ای سازنده مشارکت کنند.
پوتین همچنین گفت کنگره اقوام و گروه های مختلف سوریه بر مسائل کلیدی در ارتباط با برنامه ملی سوریه متمرکز خواهد بود که شامل تهیه چارچوبی برای ساختار آینده حکومت ، تدوین قانون اساسی جدید و برگزاری انتخابات براساس آن ، تحت نظارت سازمان ملل متحد است.

-----------------------------------
عبدالرضا خلیلی