گزارش مکتوب؛ جولان شترها درجادههای هرمزگان
هرمزگان یکی از مناطق مهم پرورش و نگهداری شتر در کشور است.
به گزارش خبرگزاری صداوسیمامرکزخلیج فارس، از صد و ۵۰ هزار نفر شتر در کشور ۲۱ هزار نفر در استان هرمزگان زندگی میکنند.وجود عرصههای بیابانی، هوای گرم و خشک و شن زار، این استان را به مکانی مناسب برای پرورش و زندگی شتر تبدیل کرده است.یک میلیون و ۵۶۵ هزار هکتار از مساحت هرمزگان معادل ۲۱ درصد را بیابان تشکیل میدهد.این ظرفیت موجب علاقه مردم به پرورش شتر و زنده نگهداشتن شغل اجدادیشان شده است.معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی هرمزگان میگوید: حدود ۲ هزار نفر در استان به پرورش شتر مشغول اند.پورطرق میافزاید: شترداری در هرمزگان با فرهنگ مردم هرمزگان عجین است.حاج احمد شتردار قشمی میگوید: در هر خانهای باید ۵ شتر باشد. ما نگهداری از شتر را سنت پیامبر (ص) میدانیم.شترداری در این استان به جز تولید گوشت و شیر در مراسم عروسی، سوارکاری، گردشگری، تهیه کیف، کفش و زین هم کاربرد دارد.
توجه کشورهای حاشیه خلیج فارس به شترهای ایرانی بویژه شتر جمازه و صادرات آن علاقه به پرورش آن را بیشتر کرده است.
ناصر حیدری پوری رییس سازمان جهاد کشاورزی هرمزگان درباره ارزش صادراتی شتر میگوید: سالانه ۲۰۰ نفر شتر به ارزش ۲ هزار و ۴۰۰ میلیون تومان به کشورهای خارجی صادر میشود.
مناطق کویری و نیمه کویری شهرستانهای سیریک و جاسک بهترین زیستگاه برای پرورش شترها در هرمزگان است.
۵۰ درصد از شترهای هرمزگان نیز در این مناطق زندگی میکنند.
اما در کنار علاقه و ظرفیت پرورش شتر در هرمزگان،جولان شتر ها در جاده جاسک - میناب و سیریک موجب تصادف و کشته شدن شمار زیادی از هرمزگانیها شده است.
فرمانده پلیس راه هرمزگان از افزایش دو درصدی تصادف با شتر در ۸ ماه امسال خبر میدهد.
سرهنگ اسفندانی میگوید:در این مدت ۱۰ فقره تصادف با شتر رخ داده است که براثر آن ۵ نفر کشته و ۲۲ نفرزخمی شدند.
وی میافزاید: در سه سال گذشته در ۲۲ فقره تصادف با شتر در استان ۲۸ نفر کشته و ۹۲ نفر زخمی شده اند.
اغلب این تصادفها در شب و تاریکی رخ میدهد که شترها درحال چرا از کنار گذر جاده ناگهان به جاده میآیند و مانند یک کوه در برابر راننده خودرو قرار میگیرند.
وزن این شترها معمولا بین دو تن تا چهارتن است و میتواند یک خودرو را له کند.
دو هفته گذشته رئیس دادگستری جاسک نیز براثر تصادف با شتر کشته شد.
کشته شدن ناخدای ارتش نیز نمونه از دیگر این حادثه هاست.سرهنگ محمد شریفی معاون اجتماعی نیروی انتظامی هرمزگان میگوید: جاده شهرستانهای میناب به جاسک و بشاگرد به دلیل تردد حیوانات اهلی به ویژه شترهای سرگردان چوپان یکی از خطرناکترین جادههای استان هرمزگان است.این شترهای سرگردان، شبها در جادهها پرسه میزنند و جان انسانها را میگیرند و صاحبی نیست که مسئولیت این حادثه را برعهده بگیرد و بازماندگان این تصادف، نمیتوانند خسارتی دریافت کنند.اما راهکارچیست و چه باید کرد؟هاشمی معاون حمل و نقل اداره کل راهداری و حمل و نقل جادهای هرمزگان پلاک کوبی شترها را یکی از بهترین راهها برای ساماندهی شترهای سرگردان اعلام میکند.پلاک کوبی شترها ساربان آنها را مشخص میکند و در زمان بروز حادثه برای پرداخت خسارت مسئول آن مشخص میشود.اما شنیده شده بسیاری از شترداران علاقهای به این کار ندارند و علامتی که بر روی بدن وگوش شتر وجود دارد راپس از تصادف با بریدن گوش شتر محو میکنند.برخی رانندهها که در این مسیر تردد میکنند از وجود شتر بی اطلاع هستند و اگرهم به تابلوهای محل تردد شتر توجه کنند، شترها ازمسیرهای دیگرخود را به جاده میرسانند و منجر به تصادف میشوند.
رئیس اداره ایمنی اداره کل راهداری و حمل و نقل جادهای هرمزگان گوید: از بندرعباس تا جاسک در هر ۲۰ کیلومتر یک تابلوی خورشیدی هشدار برای رانندگان نصب شده است.رازمند میافزاید: امسال ۵۰ تابلو با زمینه فسفری در استان و بیشتر در حوزه شرق نصب شده است.وی نصب تابلو را فقط برای هشدار رانندگان میداند و میگوید: راننده هرچه مراقب باشد، اما آمدن ناگهانی شتر به جاده حادثه ایجاد میکنند.اما شترداران ساماندهی شترها و ایجاد ایستگاههایی برای نگهداری آنها بویژه در شب را از بهترین و مهمترین راهکارها اعلام میکنند.اصغر یکی از شترداران اهل جاسک میگوید: مکان برای نگهداری شترها نداریم. آبشخور برای شترها نیز کم است.معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی هرمزگان میگوید: ۸ ایستگاه شترداری با ظرفیت هر یک بین ۱۵۰ شتر در هرمزگان ایجادشده است که خدمات سمپاشی، پلاک کوبی، تامین آب شرب و علوفه در این ایستگاهها صورت میگیرد.پورطرق میافزاید:از این شمار ۴ ایستگاه درجاسک، ۲ ایستگاه در سیریک و در بندرعباس و میناب نیز هرکدام یک ایستگاه وجود دارد.وی میگوید:دولت اوایل سال ۹۰ طرح جامع شترداری را با هدف ساماندهی شترها تصویب کرد؛ که شترداران موظف شدهاند تا برای گلههای شتر خود ساربان تعیین کرده و از ورود آنها به جادهها جلوگیری کنند.معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی هرمزگان ادامه میدهد:در مقابل، دولت نیز برای تامین علوفه، آب شرب، سمپاشی و پلاکگذاری شترها به شترداران کمک میکند.پورطرق میگوید: ۲ هزارنفر شتر در استان ساماندهی و پلاک کوبی شده است و برای آنها ساربان مشخص شده است.
نصب شبرنگ بر روی گردن و پاهای شترها نیز از راهکارهای دیگری است که در استان هرمزگان درحال اجرا است.
معاون حمل و نقل اداره کل راهداری و حمل ونقل جادهای هرمزگان میگوید: از نیمه دوم سال ۹۵ تا کنون برای هزار و ۵۰۰ نفر شتر شبرنگ نصب شده است.
هاشمی میافزاید:شبرنگ در شهرستانها برای نصب وجود دارد، اما مراجعه کنندهای نیست.
جاسم شتردارجاسکی میگوید: این شبرنگها موقتی است و پس از چند مدت از بین میرود.
عبدالسلام یکی دیگر از شترداران سیریکی هم میگوید: هنوز شبرنگ در این شهرستان توزیع نشده است.
فرمانده پلیس راه هرمزگان نصب شبرنگ بر روی گردن و پای شترها را برای کاهش تصادفات مناسب ارزیابی میکند و میگوید: طرح شیب شیروانی، ساخت مانع و خاک ریز و فنس کشی از جمله طرحهای دیگری هستند که میتواند خطر تصادفات با شتر را کاهش دهد.
سرهنگ اسفندانی میافزاید: در بلندمدت باید طرح شیب شیروانی و ایجاد گودال پشت خاک ریز برای ترس حیوان از حضور در جاده ایجاد شود.
اما معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی هرمزگان، همه این راهکارها را موقتی میداند و میگوید: باید برای جلوگیری از ورود شترها، اطراف جادهها گاردریل کشیده شود.پورطرق با انتقاد از احداث جادهها بدون توجه به زیستگاه شترها میافزاید: تغییر نحوه پرورش شتر از حالت کوچ به پرورش در ایستگاهها و دادن تغذیه کمکی برای کاهش تردد آنها در جادهها را از دیگر راهکارهای موثر میداند.وی مبارزه با این پدیده اجتماعی را زمان بر میداند و میگوید: اخیرا به فرمانداریها، دهیاریها و اداره جهادکشاورزی شهرستانها اطلاعیهای مبنی بر شناسنامه دار کردن شترها و دامها فرستاده شده است.معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی هرمزگان مشکل دیگر را شترهای سرگردانی میداند که برای حمل قاچاق از مبادی غیررسمی وارد استان شده و رها شده اند.به هر روی تصادف با شتر تبدیل به یک معضل اجتماعی شده است. غیر از جادههای ناایمن اکنون این حیوانات نیز جان انسانها را در جادهها میگیرند.
نویسنده:سمانه فلاح کاظمی