ارزیابی سفر ترامپ به شرق آسیا

به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صدا وسیما ؛ بسیاری از کارشناسان سیاسی مهمترین بخش از سفر دوره ای و طولانی مدت دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا به شرق دور را سفر به چین می دانند.
زیرا وضعیت روابط آمریکا با دو متحد واشنگتن یعنی ژاپن و کره جنوبی مشخص است و ترامپ در سفر به این دوکشور با تکرار اتهامات خود ضد کره شمالی تلاش کرد بیش از پیش با ادامه سیاست کره شمالی هراسی ،افکار عمومی در ژاپن و کره جنوبی را با سیاستهای نظامی گرایانه آمریکا در منطقه همراه کند.

مواضع ضد کره شمالی
در این سفر ترامپ سخنان تند خود ضد کره شمالی را نیز در چین تکرار کرد .با این حال مسایل و مواضع مطرح شده در جریان سفر رئیس جمهوری آمریکا به پکن نشان می دهد که مهمترین هدف ترامپ از سفر به منطقه شرق آسیا دیدار از چین بوده است .زیرا یکی از مهمترین ارکان سیاست خارجی آمریکا بحث چین ومهار این کشور از طرق مختلف است .
در بخش امنیتی نیز مهم ترین بحث آمریکا مساله هسته ای و موشکی کره شمالی است .در این مورد ترامپ باردیگر درخواست خود را از چین برای اعمال فشار بر کره شمالی برای توقف برنامه های هسته ای و موشکی اش تکرار کرد .
رئیس جمهوری آمریکا با جدی خواندن شی جین پینگ رئیس جمهوری چین در پی گیری موضع کره شمالی ابراز امیدواری کرد که وی مساله هسته ای و موشکی این کشور را هر چه سریعتر پایان دهد.
ترامپ به طور مشخص دو خواسته را از چین مطرح کرد اول انکه تحریم های شورای امنیت سازمان ملل در مورد کره شمالی را کاملا اجرا کند و دوم آنکه مراودات تجاری خود را با کره شمالی متوقف نماید. این درخواستهای رئیس جمهوری آمریکا از چین در مورد کره شمالی تکراری بود زیرا پیشتر نیز انها را مطرح و به گونه ای با مخالفت پکن روبرو شد.چین با اعلام اینکه بحران کره شمالی مساله ای مرتبط با آمریکا است خواهان مذاکره دو طرف شده بود.
چین به خوبی می داند که سیاست ترامپ تلاش برای رویارو قرار دادن پکن و پیونگ یانگ در مورد مسایل هسته ای و موشکی این کشور است و این در حالی است که چین به عنوان متحد اصلی کره شمالی تمایلی برای خلع سلاح هسته ای و موشکی کره شمالی ندارد.
به نظر مقامات کره شمالی که مورد تایید چین نیز است برنامه های هسته ای وموشکی کره شمالی صرفا تدافعی و برای مقابله با هر گونه حمله احتمالی آمریکا به کره شمالی است .هر چند دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا سفر به چین را فرصتی برای بیان خواسته ها و دیدگاههای واشنگتن بخصوص در مورد کره شمالی می دانست اما شی جین پینگ رئیس جمهوری چین دیدگاه دیگری در مورد این سفر دارد و معتقد است با سفر ترامپ به پکن روابط چین و آمریکا در نقطه شروع تاریخی جدید قرار دارد.
به نظر رئیس جمهوری چین ،پکن و واشنگتن باید براساس اصول و مفاهیم جدید روابط خود را وارد مرحله تازه ای کنند که این اصوص و مفاهیم عبارتند از احترام متقابل ،کسب منافع دو جانبه ،تمرکز بر همکاری ها و مدیریت اختلافات .شی جین پینگ تاکید کرد روابط چین و آمریکا نه تنها به نفع دو ملت بلکه باعث صلح ،رفاه و ثبات در جهان خواهد شد .
با توجه به اینکه سفر دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا به چین مصادف با چهل و پنجمین سال سفر ریچارد نیکسون رئیس جمهوری اسبق آمریکا به پکن بود بسیاری براین اعتقادند که سفر ترامپ نیز می تواند در تنش زدایی و شکستن یخهای روابط میان پکن و واشگتن موثر باشد.
زیرا نیکسون در سفر تاریخی خود به چین موجب ذوب شدن یخ روابط واشنگتن و پکن شد .هر چند در مورد ماهیت و اهداف سفر ترامپ و نیکسون به چین تفاوت بسیار زیادی وجود دارد و شخصیت سیاسی ریچارد نیکسون با شخصیت تجارت محور دونالد ترامپ به هیچ عنوان قابل مقایسه نیست .از دیدگاه محافل سیاسی شروط و اصولی را که رئیس جمهوری چین برای ایجاد روابطی تاریخی با آمریکا مطرح کرده براصل تساوی میان واشنگتن و پکن استوار است .

انتظارات ترامپ
از دیدگاه چین فرصت آن رسیده است که آمریکا با دیده برابر به چین بنگرد و با پایان دادن به سیاستهای زورگویانه خود در منطقه برای کمک به حل مشکلات و برقراری صلح و امنیت به طور جدی تلاش کند.این در حالی است که آمریکا چنین اعتقادی ندارد و معتقد است چین در وهله اول باید کشور مسئولیت پذیری در قبال تحولات بین المللی باشد .
دومین انتظار ترامپ از چین این است که با دستکاری نکردن نرخ "یوان " واحد پول ملی خود به ثبات در اقتصاد جهانی کمک کند.یکی از انتقادات جدی دولت آمریکا به چین کسری تراز تجاری هنگفت به نفع این کشور است از اینرو دونالد ترامپ از چین می خواهد با اتخاذ سیاست اصولی ضمن کمک به کاهش کسری تجاری هر چه بیشتر در آمریکا سرمایه گذاری کند .سیاستی که ژاپن و کره جنوبی نیز از آن پیروی می کنند.
انتشار برخی گزارشها مبنی براین که چین به آمریکا قول داده است با امضای قراردادهای تجاری با آمریکا و تمرکزبر سرمایه گذاری بخشی از کسری تجاری آمریکا در برابر چین را که به 347 میلیارد دلار رسیده کاهش را دهد در همین راستا قابل توجه و تامل است .در این خصوص دو دیدگاه از سوی طرفین مطرح است .آمریکا خواهان سرمایه گذاری های چین در آن کشور است تا به اشتغال زایی و کاهش بیکاری در آمریکا نیز کمک کند.اما دولت چین خواهان سرمایه گذاری های آمریکا بویژه در بخش فناوری های پیشرفته در آن کشور است .وزارت بازرگانی چین همزمان با سفر دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا به چین اعلام کرد دو کشور باید با تمرکز بر بخشهایی که اشتراکات زیادی در آنها دارند و با بازکردن مسیر صادرات فناوری های نوین و پیشرفته آمریکا به چین ،منازعات تجاری را حل کنند.
این در حالی است که آمریکا چندان تمایلی برای صدور تکنولوژی های پیشرفته و روز دنیا به چین را ندارد که برای واشنگتن اهمیت راهبردی دارد .
بنابراین می توان اختلاف چین و آمریکا را در مسایل هسته ای و موشکی کره شمالی و همچنین مسایل اقتصادی دانست .
در مورد مساله کره شمالی سفر رئیس جموری آمریکا به چین نتیجه ملموسی نداشت و ترامپ نتوانست چین را برای اعمال فشار بیشتر بر کره شمالی مجاب کند.
در مورد مساله اقتصادی نیز شرایط بهتر از مساله کره شمالی نیست .تاکید شی جین پینگ رئیس جمهوی چین در نشست اجلاس سران سازمان همکاری منطقه آسیا –پاسفیک "اپک " مبنی براین که باید روند جهانی سازی تجارت ادامه پیدا کند و شینزوآبه نخست وزیر ژاپن نیز به نوعی از آن حمایت کرد نشان می دهد که آمریکا و چین در مورد سیاستهای حمایتگرانه دولت دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا برای احیای رشد اقتصادی این کشور به شدت اختلاف دارند .
جهانی سازی تجارت که در سالهای اخیر آمریکا بر اجرای آن به شدت تاکید داشت اکنون احساس می کند که به ضرر اقتصاد آمریکا است و می کوشد با اعمال سیاستهای حمایتگرانه از صنایع داخلی آمریکا به گونه به احیای رشد اقتصادی این کشور کمک کند.
این در حالی است که چین نه تنها با سیاستهای حمایتگرانه دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا مخالف است بلکه خواهان اجرای قاطع آن از سوی همه کشورها از جمله آمریکا است .
«آنابل گونزالس» Anabel Gonzalez، رئیس گروه تجارت و رقابت پذیری بانک جهانی؛ در این خصوص می گوید:
"بررسی ها نشان می دهد که سرعت رشد تجارت جهانی کاهش یافته، تقلیل آزادسازی تجاری نیز در 18 ماه اخیر نگران کننده شده و خطر حمایت گرایی افراطی که نماد آن سیاست های دونالد ترامپ است، جهانی شدن را تهدید می کند."

در واقع آمریکا خود را در حال غرق شدن در جریان موسوم به جهانی سازی تجاری می داند که خود آنرا ایجاد کرده است .رشد روز افزون تکنولوژی و افزایش مهارتها و دانش فنی بومی و در همین حال نیاز به کاهش نرخ بیکاری باعث شده است تا تولیدات بومی کشورها نه تنها افزایش یابد بلکه به دنبال بازارهای جذاب جهانی نیز باشند.بنابراین کشورهایی مانند چین که در سالهای اخیر با رشد اقتصادی حدود هشت درصد به موقعیت ممتاز اقتصاد جهانی دست یافته اند برای ادامه رشد اقتصادی خود نیازمند بازارها بخصوص نفوذ بیشتر در بازارهای آمریکا هستند.موضوعی که بیش از پیش آمریکا را نگران می کند.بنابراین می توان گفت در حال حاضر آمریکا با چین در سه حوزه مشخص کره شمالی ،کسری تجاری و جهانی سازی تجارت در بخش اقتصادی اختلاف دارند. در واقع آمریکا به هیچ عنوان خواهان برخورد برابر با چین نیست بلکه معتقد است چین صرفا به عنوان یک کشور مسئولیت پذیر باید برای تنش زدایی و رفع بحران در شبه جزیره کره وارد عمل شود و در همان حال با کنترل نکردن ارزش یوان پول ملی خود مانع از اختلال در روند تجارت جهانی شود.
این در حالی است که تحلیلگران در غرب کسری بودجه آمریکا و فشارهای اقتصادی این کشور را ناشی از خرج کردن زیاد پول و نبود امکانات لازم برای بازتولید آن می دانند.
مارتین فلدستین Martin Feldstein کارشناس اقتصاد دانشگاه هاروارد
"یکی از دلایل کسری تجاری آمریکا هزینه کردن پول بیشتر به نسبت ایجاد کردن آن است که منجر به کسری حساب‌جاری می‌شود . این پول‌های هزینه شده سمت کالاها و خدمات خارجی می‌رود . این نوع هزینه‌ها هم شامل قرض گرفتن از قرض دهندگان خارجی می‌شود که به بدهی‌های ملی آمریکا می‌افزاید ."
در هر حال سفر دونالد ترامپ به ژاپن ،کره جنوبی ،چین ،ویتنام و فیلیپین نکته قابل توجه دیگری نیز داشت و ان ادامه اعتراضهای عمومی به سیاستهای جنگ طلبانه آمریکا است .
مردم کره جنوبی ،ژاپن و فیلیپین با برگزاری تظاهرات گسترده سیاستهای جنگ افروزانه دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا را محکوم کردند .
این اعتراض ها نشان داد که سیاست کره شمالی هراسی نه تنها در شرق آسیا اهداف آمریکا از حضور نظامی در منطقه را تامین نمی کند بلکه مردم کشورهای منطقه؛ آمریکا را عامل بحران و خشونت می دانند.آمریکا با گسیل ناوگان های مختلف خود به آبهای پیرامونی چین و کره شمالی ،برگزاری رزمایشهای پی در پی با کره جنوبی و ژاپن ،استقرار ادوات نظامی تکتیکی و پیشرفته در ژاپن و کره جنوبی از جمله سامانه موشکی "تاد" در این کشور نشان داده است که به دنبال نظامی کردن بیش از پیش آبهای منطقه است تا با ایجاد چین و کره شمالی هراسی سیاستهای نظامی گرایانه خود را توجیه نماید.

جمع بندی
چین با مدیریت بحران موفق به مهار سیاستهای تهاجمی دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا شده است.درخواست شی جین پینگ رئیس جمهوری چین مبنی بر اتخاذ سیاست برابر از سوی آمریکا از تمایل واقعی پکن برای ایجاد دوره تازه ای از روابط دوجانبه حکایت دارد که رئیس جمهوری چین از آن به عنوان روابط تاریخی نام برده است . شی جین پینگ رئیس جمهوری چین همزمان با سفر دونالد ترامپ ریس جمهوری آمریکا به پکن نه تنها در مورد کره شمالی با وی وارد مجادله و بحث نشد بلکه نشان داد که اولویت برنامه های چین در ارتباط با آمریکا بحث اقتصادی است و ترجیح می دهد در این مورد با ترامپ گفتگو نماید.
علاوه براین چین با موضع منطقی در برابر هشدار های پی در پی ترامپ در مورد کره شمالی موفق به مهار مجدد سیاستهای تهاجمی رئیس جمهوری آمریکا شد و عملا نشان داد که از توانایی لازم برای تاثیر گذاری بر سیاستهای تهاجمی آمریکا برخوردار است .

=======================

نویسنده  : مجید  وقاری  - کارشناس سیاست در آسیا .

.