استخرهای پرورش ماهی گیلان، جلوه ای از اقتصاد مقاومتی

به گزارش اخبار استانهای خبرگزاری صدا وسیما،  اگرچه گیلان به عنوان یکی از قطب های کشاورزی کشور شناخته شده است ، اما این استان علاوه بر داشتن خاک حاصلخیز، منابع آبی چون تالاب ها، رودخانه ها، آب بندان ها و حتی شالیزارهای پر آبی  که دارد باعث شده است بهره برداران علاوه بر تولید و پرورش محصولات کشاورزی و دامی، گرم ِ پرورش ماهیان گرم آبی هم باشند. 

صنعتی که بر اساس اعلام شیلات گیلان، بذرش از اواسط دهه 40 در یک مزرعه 2 هزار هکتاری این استان جوانه زد و حالا با گذشت حدود نیم قرن در 5 هزار و 844 مزرعه با مساحت 26 هزار و 587 هکتار بارور شده است .

مسئولان شیلات، قرار گرفتن سالانه 46 هزار و370 تن ماهی گرم آبی در سبد محصولات شیلاتی گیلان را نتیجه تلاش 6 هزار پرورش دهنده ماهیان گرم آبی می دانند، تلاشی که باعث شده است این استان پس از مازندران و خوزستان، سومین تولیدکننده این گونه از ماهیان باشد.

 گذری بر مزارع پرورش ماهیان گرم آبی گیلان نشان می دهد مزارع منفرد خاکی که با برداشت خاک به عمق یک ونیم متر و انتقال آب به آن تبدیل به پهنه آبی می شود، با 4هزار و423پهنه، بیشترین سهم را از  وسعت  مزارع  پرروش  ماهیان  گرمابی  گیلان   دارند  و950 مزرعه پرورش ماهی گرم آبی در آب بندان ها، 470 مزرعه در شالیزارها و یک مزرعه هم در تالاب بین المللی انزلی جا خوش کرده است. مزارعی که با افزایش تولید و اشتغال،  جلوه ای دیگر از اقتصاد مقاومتی را این بار در پهنه های کوچک و بزرگ آبی، تداعی می کنند و بالطبع محصولی که از سفره این مزارع برداشت می شود علاوه بر افزایش تولید و سرانه مصرف ماهی، در کنار صادرات و ارز آوری، بهبود اقتصاد خانوارهای روستایی و کاهش فشار صید به ذخایر ماهیان دریای خزر را هم به ارمغان می آورد. 

گام هایی که در مزارع پرورش  ماهیان گرم آبی گیلان،  برای  تحقق  اقتصاد  مقاومتی برداشته شده است خبرنگار ما را پای صحبت مدیرکل شیلات استان نشاند.اسحاق شعبانی با بیان اینکه فیتوفاک، کپور، آمور و بیگ هد از مهمترین گونه های ماهیان گرم آبی هستند که در استان پرورش داده می شوند گفت: سالانه بخش اعظمی از این  دست ماهیان پرورشی، معادل حدود 30 هزار تن، در همین استان مصرف و حدود 14 هزار تن آن هم به استان های دیگر فرستاده می شود.

وی می گوید: البته ماهیان گرم آبی فقط سبد مصرف ماهی ایرانی ها را پر نمی کند بلکه پارسال حدود سه هزار تن آن به ارزش حدود7 و نیم میلیون دلار به عراق و جمهوری آذربایجان صادر شد.

مدیرکل شیلات گیلان با بیان اینکه توسعه پرورش ماهیان گرم آبی باعث شده است  این گونه از ماهیان، بیشترین سهم بازار ماهی را از آن خود کنند گفت: 46هزار تن از مجموع 68 هزار تن ماهیان پرورشی سردآبی و گرم آبی و صید شده از دریا در گیلان، از استخرهای پرورش ماهیان گرم آبی گیلان برداشت می شود.

اسحاق شعبانی افزود: باتوجه به سهم عمده ماهیان گرم آبی پرورشی در بازار، به نظرمی رسد توسعه این صنعت، نقش چشمگیری در بهبود سرانه مصرف ماهی در استان دارد.

وی با اشاره به اینکه استانداردهای جهانی سرانه مصرف ماهی20 کیلوگرم است، می گوید: اگرچه تا رسیدن به وضعیت مطلوب ِسرانه در استان، هنوز 5کیلوگرم فاصله داریم اما با توسعه پرورش ماهیان گرم آبی می توان این فاصله را کوتاه تر کرد.

وی با بیان اینکه پایین بودن قیمت ماهیان گرم آبی پرورشی نسبت به ماهیان صید شده از دریا، توان خرید خانواده ها و رغبت مردم به مصرف این گونه از ماهیان را افزایش می دهد،  گفت: قیمت هر کیلو فیتوفاک که بیشترین میزان تولید ماهیان گرم آبی را به خود اختصاص داده، پنج  هزار تومان است درحالی که هر کیلو ماهی سفید صید شده از دریا در بازارهای گیلان، حدود 30 هزار تومان فروخته می شود.

اما معاون آبزی پروری اداره کل شیلات گیلان هم توسعه آبزی پروری از جمله ماهیان گرم آبی را یکی از راهکارهای حفظ ذخایر ماهیان خزر می داند و می گوید: چون ماهیان گرم آبی پرورشی در گیلان، غرفه های بیشتری از بازار شیلات این استان را پر می کند، فشار صید از دریا برای تامین سبد ماهی مصرفی گیلانی ها کم می شود.

احمد قناعت پرست با بیان اینکه پرورش هر10 تن ماهی گرم آبی برای یک نفر بطور مستقیم شغل ایجاد می کند گفت: در فرآیند برداشت ماهیان از استخرها تا بردن به بازار و فروش آن هم، برای سه نفر بطور غیرمستقیم، شغل ایجاد می شود.

وی افزود: بر این اساس با پرورش سالانه 46 هزار و 370 تن ماهی گرم آبی در گیلان، برای بیش از 4 هزار و 600 نفر بطورمستقیم و حدود 13 هزار نفر هم بطور غیرمستقیم شغل ایجاد می شود. 

معاون آبزی پروری اداره کل شیلات گیلان با بیان اینکه بیشتر پرورش دهندگان ماهی، روستاییانی هستند که در کنار کشاورزی و دامپروری این کار را به دست گرفته اند افزود: با توجه به اینکه اغلب استخرهای پررش ماهی در استان حدود 2 هکتار است با یک حساب سرانگشتی می توان دریافت که این بهره برداران با تولید سالانه حدود 8 تن ماهی حدود 15 میلیون تومان در آمد کسب می کنند. 

معاون آبزی پروری اداره کل شیلات گیلان با تاکید بر اینکه پرورش ماهیان گرم آبی گامی به سوی اقتصاد مقاومتی است گفت: شیلات گیلان برای افزایش سهم این بخش در تحقق سیاست های اقتصاد مقاومتی، از پارسال فناوری و شیوه جدید پرورش این دست ماهیان را به بهره برداران معرفی کرده است.

احمد قناعت پرست افزود: در این شیوه به جای پهنه های طبیعی آب و استخرهای خاکی از حوضچه های فلزی در ابعاد 30، 60 و 90 مترمکعب که قابلیت نصب در حیاط خانه های روستایی را دارد، استفاده می شود.

وی زود بازده بودن، کاهش 30 درصدی آمار تلفات، تامین نیاز آبی کمتر، امکان غذا دهی کیفی، برداشت راحت تر و دسترسی آسان و در نهایت مدیریت و کنترل فرآیند پرورش با توجه به نصب حوضچه ها در حیاط خانه های روستایی را از مهمترین مزایای این شیوه اعلام کرد.

معاون آبزی پروری شیلات گیلان می گوید: بخش خصوصی پارسال با استفاده از این شیوه و مشاوره کارشناسان شیلات و با خرید و نصب 100 حوضچه فلزی توانست 200 تن به ظرفیت پرورش ماهیان گرم آبی بیافزاید. 

وی با اشاره به اینکه خرید و نصب این حوضچه ها با توجه به در آمد کم خانوارهای روستایی هزینه بر و به طور میانگین بین 3 و نیم تا 5 و نیم میلیون تومان است گفت : با توجه به مذاکراتی که با مسئولان صندوق کارآفرینی امید استان داشته ایم مقرر شد برای هر 2 حوضچه فلزی حدود 10 میلیون تومان تسهیلات در قالب مشاغل خانگی پرداخت شود.

وی با بیان اینکه بنا داریم از آبان ماه حدود 100 متقاضی را به این صندوق معرفی کنیم گفت: پیش بینی می کنیم تا پایان امسال900 نفر دیگر را که متقاضی دریافت این تسهیلات هستند به این صندوق معرفی کنیم. 

وی امیدوار است با استفاده از این روش، سال آینده حدود 2 هزار تن ماهی گرم آبی از این حوضچه های فلزی برداشت و به سبد تولیدات ماهیان گرمابی افزوده شود .

خبرنگار ما سراغ چند پرورش دهنده موفق ماهی گرم آبی در گیلان رفت .

ولی منفرد که از سال 62پرورش ماهی را در یک هکتار استخر خاکی در روستای    صوفیان ده شهرستان صومعه سرا شروع کرده ، پس از 34 سال توانسته است وسعت استخرش را به 10 هکتار توسعه دهد.

وی که به عنوان پرورش دهنده نمونه کشور در سال 96 انتخاب شد می گوید: تولید این محصول را از سه  تن در سال اول به سالانه 100 تن رسانده است و با احتساب هزینه های پرورش ، سالانه 400 میلیون تومان از این راه درآمد کسب می کند.

این پرورش دهنده 64 ساله می گوید: پرورش ماهیان گرم آبی علاوه بر خانواده اش تاکنون پنج  خانوار را هم به نان رسانده  و در فصل برداشت هم برای حدود 12 نفر غیرمستقیم شغل ایجاد کرده است. 

امیر ِشاهی یکی دیگر از پرورش دهندگان ماهیان گرم آبی اهل تهران است که از سه  سال پیش ساکن روستای آقاسید یعقوب شهرستان شفت شده و از فروردین امسال با نصب 6 حوضچه فلزی و رهاسازی 2 هزار و 700 قطعه بچه ماهی در آنها پا در عرصه پرورش ماهیان گرم آبی گذاشته است.

وی می گوید : 50 درصد هزینه 20 میلیون تومانی راه اندازی این حوضچه ها را که طرح پایلوت شیلات هم هست، با تسهیلات رایگان این اداره کل تامین کرده و آنگونه که کارشناسان شیلات در بازدیدهایشان اعلام کرده اند، این کار نتیجه داده و امسال سه  و نیم تن ماهی برداشت خواهد کرد.

روح الله دیباوند هم آبزی پرور دیگری است که پرورش ماهیان گرم آبی را از 2 سال پیش در روستای شکرپس املش، شروع کرده و فروردین هر سال با رهاسازی هزار و 100 قطعه بچه ماهی20 تا 25 گرمی در استخر چهار هزار متری، حدود یک و نیم تن ماهی گرمابی روانه بازار می کند.

این فارغ التحصیل کارشناسی ارشد مهندسی آب می گوید: در کنار شغل نقشه برداری، پرورش ماهی گرم آبی را در استخری در زمین پدریش ایجاد کرده و بنا دارد در آینده نزدیک پرورش ماهی در حوضچه های فلزی را هم به علت زودبازده بودن و سود آور بودنش، شروع کند.

حالا که بستر تولید و اشتغال در مزارع پرورش ماهیان گرم آبی گیلان مهیاست و شیوه های جدید و زودبازده هم در کنار تسهیلات صندوق کارآفرینی امید به کمک توسعه این صنعت در گیلان آمده است ، امید می رود قدم هایی که این بار در مزارع پرورش این گونه ماهیان برداشته می شود، بازار پرورش ماهیان گرمابی را داغ، سبد سرانه مصرف ماهی را پـُر و برای خیلی ها از جمله جوانان روستایی شغل نان و آب داری دست و پا کند.