اردن در حال عبور به مرحله خطرناک دیگری است

به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صدا و سیما؛ رژیم صهیونیستی بزرگترین و اصلی ترین دشمن اردن است که می خواهد این کشور را به وطن جایگزین برای آوارگان فلسطینی تبدیل و هویت فعلی آن را ملغی کند، اما باید برای مقابله با این دشمن، سیاستهایی را اتخاذ کرد و مواضع جدی گرفت.
عبد الباری عطوان تحلیل گر سرشناس عرب در مقاله امروز خود در روزنامه «رأی الیوم» با پرداختن به جایگاه کنونی اردن و کنار گذاشتن این کشور از معادلات منطقه ای و بین المللی، تاکید کرد: اکنون که روابط رژیم صهیونیستی و کشورهای عربی دیگر محرمانه نیست و نقش آفرینی اردن برای میانجی گری بین آنها پایان یافته است، این کشور باید به دنبال احیای نقش آفرینی خود در منطقه باشد و تلاش کند خود را از موقعیتی که به ناچار در آن قرار گرفته است؛ نجات دهد چرا که در غیر این صورت آینده خطرناکی در انتظار اردن خواهد بود.

پایان نقش آفرینی اردن
عطوان نوشت، یکی از مسئولان بلند پایه اردنی، در دیداری که تابستان گذشته با او در لندن داشتم، به من گفت: بیشترین نگرانی اردن از کودتای اسرائیل علیه این کشور و پایان نقش آفرینی آن به عنوان میانجی بین اسرائیل و کشورهای عربی خلیج فارس است، زیرا این به معنای نادیده گرفتن اردن از لحاظ سیاسی و اقتصادی و محدود کردن و تضعیف نفوذ این کشور است.
چند عامل اصلی از جمله نزدیک شدن پایان نقش آفرینی این کشور [به عنوان میانجی]، نبود جایگزین ممکن برای آن و آغاز نقشه چینی اسرائیل برای هدف گرفتن اردن، این نگرانی ها را توجیه می کند.

نخستین عامل: خبرهایی درباره سفر محمد بن سلمان ولیعهد عربستان، در رأس هیئت امنیتی، اقتصادی و نظامی بلند پایه سعودی، به تل آویو است. خبرگزاری فرانسه به نقل از یکی از مقامات اسرائیلی این سفر را تایید کرد، اما تکذیب رسمی این خبر با تاخیر صورت گرفت.
عامل دوم: تدارک برای برگزاری نشست رؤسای ستاد مشترک ارتش اردن، عربستان، امارات و مصر که در دو روز آینده در واشنگتن و با دعوت رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا، به منظور بررسی مسائل امنیتی و نظامی مشترک برگزار خواهد شد. گادی ایزنکوت رئیس ستاد مشترک ارتش اسرائیل نیز برای نخستین بار، به دعوت آمریکا و بی آنکه همتایان عربش ملاحظه ای درباره این مسئله داشته باشند، در این نشست حضور خواهد یافت و این به معنای انتقال از مرحله عادی سازی سیاسی محرمانه به مرحله هماهنگی نظامی و امنیتی علنی است.
عامل سوم: تل آویو میزبان نشست مخالفان اردنی بود که با هدف بررسی روش تبدیل اردن به کشور جایگزین برای فلسطینی ها و با حمایت حزب حاکم لیکود برگزار شد.
چهارم : نگهبان سفارت اسرائیل در امان، به اتهام قتل دو شهروند اردنی، تحویل دادگاه نشد و بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل به علت استقبال از این نگهبان، آنهم چند ساعت پس از وقوع این جنایت و فرار وی، از اردن عذرخواهی نکرد.

دور نگاه داشتن اردن از عرصه منطقه ای
به نوشته عطوان، اما چیزی که ما و بسیاری از اردنی ها و اعراب را نگران می کند فرآیند دور نگاه داشتن اردن از عرصه منطقه ای و بین المللی است بی آنکه واکنش مجامع حکومتی را در پی داشته باشد و نگرانی واقعی آنها را نشان دهد و بی آنکه به موازات چنین اقداماتی، آنها در همه سیاستها و مواضعی که چنین نتیجه ای در بر داشته است، به طور علمی و موضوعی، بازنگری کنند.
یک نویسنده اردنی بزرگ که به داشتن روابط با مقامات حکومتی اردن معروف است، این مسئله را به طور خلاصه اینچنین بیان می کند: از مرحله کنار گذاشته شدن و به حاشیه رانده شدن به مرحله ای منتقل شده ایم که هدف حملات قرار گرفته ایم، طوری که همه به ما پشت کرده اند.

وی افزود: به عنوان مثال کسی با ما درباره مسئله جنوب سوریه رایزنی نمی کند و تصمیم گیری برای باز شدن گذرگاه نصیب بین اردن و سوریه دیگر در دست ما نیست.. حتی اسرائیلی ها دیگر با ما هماهنگ نمی کنند و پیوسته بدنبال هماهنگی با روسیه هستند.

امید خفت بار اردن به کمک های خارجی

به این ترتیب ثابت شد امید اردن به کمکهای خارجی و مشخصا کمک های کشورهای عربی خلیج [فارس] نه تنها امیدی بیهوده، بلکه خفت بار است و اعداد و ارقام کمکهای آمریکایی ها گمراه کننده است. درست است که آمریکا سالانه یک میلیارد دلار به اردن می پردازد اما این هم واقعیت دارد که 700 میلیون دلار از این کمکها، کمکهای نظامی است که در درجه اول شرکتهای آمریکایی و تولیدات آنها از آن استفاده و ارتش اردن را برای شرکت در جنگهای آمریکا در منطقه آماده می کنند.

پایان نقش آفرینی اردن در مبارزه با تروریسم و داعش
اردن در جنگ یمن و تحولات بحران کردها نقشی ندارد و از مسئله آشتی فلسطینی ها و بحران کشورهای عربی خلیج [فارس] هم به طور کلی کنار گذاشته شده است. نقش آفرینی اردن در مبارزه با تروریسم و گروه «دولت» [داعش] با سقوط رقه و موصل پایان یافته است و اکنون برگه کردها برای آمریکا، کشورهای عربی خلیج [فارس] و اسرائیل بیشتر از برگه اردن در معادلات جدید قدرت اهمیت دارد.
یکی از وزرای اردنی که وزارتخانه مهمی را اداره می کرد به من گفت: اردن امکانات لازم را برای مانور دهی سیاسی ندارد و غیبت شماری از دولتمردان کارآزموده، که اردن در این شرایط سخت به آنها نیاز دارد، محسوس است.. اردن در حق خود کوتاهی می کند و در برابر تقدیر خود تسلیم شده است.

تورم شدید در اردن
اما پیچ دشوارتری که بر سر راه اردن از دید بسیاری از مردم نجیب این کشور قرار دارد؛ التهاب مردمی ناشی از افزایش شدید تورم و تصمیم حکومت این کشور برای تحمیل مسئولیت عبور از بحرانها و کسری بودجه بر ملت اردن است. افزایش بدهی عمومی (36 میلیارد دلار) و سودهای سالانه آن به بیش از دو میلیارد دلار نیز بر این خفقان افزوده است و آن را در آستانه انفجار قرار داده است.
التهاب مردمی در حملات تندی جلوه کرد که همه خطوط قرمز را در شبکه های اجتماعی نقض کرد و به جای آنکه دولت به علل این التهاب و جبران آن با سیاستهای موثر توجه کند، به بررسی وضع قوانینی پرداخت تا بتواند به وسیله آن این منتقدان را محکوم و زندانی کند.

لزوم مشارکت مردم در تحولات اردن
اردن نیازمند بازبینی همه جانبه در همه فصلهای مرحله پیشین خود است که توسط اندیشمندان خلاق پیر یا جوانان تازه کار این کشور به اجرا در آید، یا آنها در آن مشارکت کنند، تا سیاستهای جدیدی را که با تحولات منطقه همخوانی داشته باشد ترسیم کنند و برای بحرانهای داخلی راه حل بیابند. به نظر من مشارکت شهروندان در این عرصه مهمترین مسئله است تا جبران تحمل سختی هایی باشد که [مردم متحمل شده اند] و شهروند اردنی را به درجه مسئولیت پذیری ملی ارتقا دهند، آنهم وقتی که خیلی از دانه درشتها از این کشور گریختند و برادران عرب آن را با وعده های دروغین خود غرق کردند.. روشهای کهنه دیگر جوابگو نیست.. و پنهان کردن مسائل مهم در لفافه بی توجهی، دیگر فایده ای ندارد.

بازتاب فروپاشی داعش و درگیری آمریکا و روسیه در اردن
شکست گروه «دولت» [داعش] و فروپاشی خلافت آن در عراق و شام و با افزایش احتمال نابودی آن و همچنین اجرای اقدامات تروریستی انتقام جویانه و تشدید این اقدامات، منطقه در آستانه مرحله جدیدی قرار گرفته است، مرحله درگیری آمریکا و روسیه در خاک منطقه و انتقال جنگها به جبهه های دیگر.. اما در این میان اردن چه نقشی دارد؟ این سیاستها چه بازتابی در اردن و امنیت داخلی آن خواهد داشت؟ و با توجه به ائتلافهای منطقه ای و بین المللی که اکنون به سرعت در حال شکل گیری است اردن چه جایگاهی خواهد داشت؟
اسرائیل بزرگترین و اصلی ترین دشمن اردن است که می خواهد این کشور را به وطن جایگزین تبدیل و هویت فعلی آن را ملغی کند، اما باید برای مقابله با این دشمن، سیاستهایی را اتخاذ کرد و مواضع جدی گرفت. اردن چیز زیادی برای از دست دادن ندارد و رویارویی همه جانبه و بازیافتن نقش و جایگاه پیشین تنها گزینه ای است که این کشور پیش رو دارد. یمن ویران و گرسنه که جایگاه فقیرترین کشور جهان را به خود اختصاص داده است، با شجاعت و مردانگی می جنگد و اگر فرصتی به جوانمردان اردنی داده شود می توانند بسیاری از معادلات را تغییر دهند.
برای ما عجیب است اگر اردن باز هم در سنگر همپیمانانی بماند که خوار و گرسنه رهایش کردند و نقش این کشور را نادیده گرفتند و تکذیب کردند، و بر این باور بودند که اردن از روی ناچاری تسلیم این وضعیت شده است.. اردن گزینه های بسیاری دارد و اگر بخواهد می تواند معادلات را برای همه تغییر دهد.. اما سئوال اینجاست که این غول چراغ جادو که از کوزه ای که خود آن را برگزیده یا دیگران برایش انتخاب کرده اند، بیرون می آید. نویسنده با اکتفا به همین مقدار در پایان هشدار می دهد آینده خطرناک است.