برخی استراتژی های فرهنگی برای کاهش مصرف کالای قاچاق

پژوهش خبری صدا وسیما: وقتی که سخن از تأثیرگذاری دین و فرهنگ بر رفتارهای عینی مردم می شود ؛ معمولاً نیازمند واسطه هایی هستیم که بتوانند مفاهیم ذهنی و انتزاعی را با شیبی ملایم به رفتارهای عینی تبدیل کنند. این فرایند دقیقاً شبیه به مراحل تبدیل یک تفاهم نامه سیاسی بین دو  دولت مختلف در زمینه انرژی است که با فرایند های واسطه ای مانند انعقاد قراردادهای عینی ، در نهایت به شکل واردات یا صادرات انرژی؛ خود را نشان می دهد. در مورد تبدیل ارزش های فرهنگی و دینی به رفتارهای قابل مشاهده مردم نیز توجه به این مراحل واسطه ای ، می تواند تضمین کننده نتایج بهینه در این عرصه باشد. این فرایندهای میانی ، اساساً استراتژی هایی هستند که باید بر اساس نوع مخاطب ، به درستی انتخاب شده و در زمان بندی منطقی به مخاطب عرضه شود.

برخی استراتژی های تبدیل ارزش های فرهنگی و دینی به رفتارهای عینی

در زیر به چند نمونه از استراتژی­ های تبدیل ارزش­ های فرهنگی و دینی به رفتارهای عینی در زمینه کاهش مصرف کالای قاچاق توسط مردم ایران اشاره می شود:

• استراتژی آموزش پنهان: این استراتژی عموماً برای تأثیرگذاری بر عام ترین مخاطبان بدون در نظر گرفتن تفاوت های فردی و گروهی بین آنها استفاده می شود. اشاره غیر مستقیم به مضرات مصرف کالای قاچاق و منافع مصرف کالای تولید داخل در لا به لای برنامه های رادیو و تلویزیون ، بیلبوردهای شهری ، صفحات اینترنتی ، فضاهای شبکه های اجتماعی مجازی و ... ، از مصادیق این استراتژی می باشد.
• استراتژی آموزش آشکار: این استراتژی در مواردی کاربرد دارد که مخاطبان از سطح قابل قبولی از آموزش پذیری برخوردار باشند تا بتوان در قالب یک مقاله ، کتاب ، بخشی از یک کتاب یا یک دوره جامع ، به بررسی مشکلات و موانع فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی که مصرف کالای قاچاق در کشور ایجاد می کند؛ پرداخت. گنجاندن موضوع قاچاق کالا در فصلی از کتب درس مطالعات اجتماعی دانش آموزان متوسطه ، گنجاندن سرفصل آشنایی با اقتصاد مقاومتی و نقش مصرف نکردن کالای قاچاق در تحقق آن در دروس عمومی دانشگاهی ، برگزاری دوره های آموزشی اقتصاد مقاومتی و قاچاق کالا ویژه کارمندان و مدیران دولتی و ... از جمله موارد این استراتژی می­ باشد.
• استراتژی بازی های بازخوردی: عموم مردم ایران از بازی های رسانه ای استقبال می کنند. مشارکت آنها در پاسخ به سؤالات برنامه های پربیننده تلویزیونی مانند برنامه « نود » ، گویای این مسأله است. می توان از این استراتژی در رادیو و تلویزیون برای برانگیختن احساسات و ادراکات مردم در راستای آشنایی با معضلات قاچاق کالا و مصرف کالای قاچاق بهره گرفت. مردم ایران دیده شدن را دوست دارند. آنها را باید درک کرد و در محملی مناسب به ارائه پیام های فرهنگی و دینی در این زمینه مبادرت کرد.
• استراتژی مقایسه: با آنکه مقایسه از لحاظ منطقی و در حوزه ادراکی و شناختی، استراتژی مناسبی برای ایجاد تغییرات رفتاری کلان به شمار نمی رود اما نتایج حیرت آوری در حوزه احساسات دارد و ما باید به یاد داشته باشیم که حتی در دنیای مدرن عقلانی نیز به وفور از تهییج و بسیج احساسات عمومی برای دستیابی به مقاصد خاص به خصوص در حوزه های ملیت گرایی، استفاده می شود. باید از طریق مقایسه ، نتایج مثبت توجه به داشته های فرهنگی و تکنولوژیکی داخلی در کشورهایی نظیر چین ، ژاپن و کره جنوبی را به مردم معرفی کرد و نیز نتایج منفی بی توجهی به فرهنگ و تولیدات اقتصادی داخلی و مرعوب شدن در برابر فرهنگ و تکنولوژی های مدرن غربی را در کشورهایی مانند اغلب کشورهای آفریقایی به نمایش گذاشت.

پژوهش خبری // نویسنده مسئول:زین العابدین جعفری- دانشجوی دکتری جامعه شناسی دانشگاه شیراز