دنیس راس: دولت آمریکا منزوی می شود

به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صدا و سیما؛ مشاور دولت سابق آمریکا در مقاله‌ای نوشت با توجه به اینکه آژانس بین المللی انرژی اتمی بارها پایبندی ایران را به برجام تأیید کرده است واشنگتن برای خروج از برجام باید به فکر راههای دیگری مانند ابراز نگرانی از رفتارهای ایران پیدا کند تا اروپایی‌ها را با خود همراه و کشورها را علیه ایران تحریک کند در غیر این صورت به جای آنکه ایران منزوی شود آمریکا منزوی خواهد شد.
به گزارش پایگاه اینترنتی روزنامه سعودی الشرق الاوسط، دنیس راس در مقاله‌‌ای که اختصاصی این روزنامه است نوشت: دیدگاههای رئیس جمهور دونالد ترامپ درباره توافق هسته‌ای یا همان برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) که دولت باراک اوباما رئیس جمهور سابق درباره آن با ایرانی ها مذاکره کرد کمتر شک برانگیز است. ترامپ در سخنرانی نوزدهم سپتامبر گذشته در مجمع عمومی سازمان ملل متحد این توافقنامه را «عامل مخمصه» توصیف کرد. پانزدهم اکتبر (یکشنبه شب آینده) نیز او باید بار دیگر در کنگره حاضر شود و برجام را که به نفع امنیت ملی آمریکا باشد بار دیگر تأیید کند. در میان سئوالات گسترده‌ای که درباره این توافق و نگرانی ها از فریبکاری ایرانی ها در خصوص آن مطرح شده است، کنگره در سال 2015 میلادی قانون «بازنگری در توافق هسته ای ایران» را تصویب کرد که بر اساس آن رئیس جمهور هر نود روز یک بار باید برجام را تأیید کند.
تا الان دولت ترامپ دو بار پیاپی آن را تأیید کرده است اما پس از تأیید اخیرش گفت: «اگر این موضوع با من بود صد و هشتاد روز پیش حکم داده بودم که ایرانی ها تبعیت نمی کنند.» در حقیقت عملا این موضوع به رئیس جمهور واگذار شده است. با توجه به سخنان اخیر ترامپ اگر وی بار دیگر در پانزدهم اکتبر آن را تأیید کند، جای تعجب خواهد بود.

با وجود این، تأیید نکردن به خودی خود به معنای آن نخواهد بود که آمریکا از این توافق خارج خواهد شد. این را می گویم چون تأیید ، بخشی از تفاهماتی که در مذاکره آمریکا و دیگر اعضای گروه پنج به اضافه یک متشکل از روسیه ، چین ، انگلیس ، فرانسه ، آلمان با ایران به دست آمده، نیست.
طبیعتاً اگر ترامپ این بار تصمیم بگیرد که آن را تأیید نکند می تواند در داخل کنگره فشارهایی را به وجود بیاورد تا گامهایی برای تحمیل مجدد تحریمها که به عنوان بخشی از این توافق به تعلیق در آمده است، برداشته شود و این به معنای خارج شدن آمریکا از برجام خواهد بود.
مهم این است که این را مد نظر قرار دهیم اگر ترامپ عدم تبعیت ایران را از این توافق اعلام کند دولت آمریکا با مشکل فوری در اعتبار خود مواجه خواهد شد چرا که آژانس بین المللی انرژی اتمی مسئول نظارت بر تبعیت ایران از برجام است و این آژانس نیز بار دیگر تأیید کرده است جمهوری اسلامی بر اساس بندهای توافق امضا شده به تعهداتش پایبند بوده است. بیستم سپتامبر گذشته رکس تیلرسون وزیر خارجه آمریکا به «تبعیت فنی» ایران از این توافق اذعان کرد.
اذعان تیلرسون نشان می دهد دولت آمریکا به موضوع تبعیت ایران نخواهد پرداخت و به جای آن تلاشهایش را بر مستلزمات قانون «بازنگری در توافق هسته ای ایران» متمرکز خواهد کرد. از بین استانداردهای تعیین کننده ای که این قانون آمریکایی تصویب کرده آن است که رئیس جمهور باید تأیید کند ایران هیچ گونه اقدامی انجام نمی دهد که می تواند به تقویت گسترده برنامه تسلیحات هسته ای اش منجر شود.
فرض بر این است که ناتوانی در رسیدن به مواضع نظامی ایران و نیز اقدام جمهوری اسلامی به ادامه آزمایشهای بالستیکی ، باعث می شود دولت آمریکا نتواند تأیید کند که طرف ایرانی به نوعی در حال تقویت برنامه ویژه تسلیحات هسته ای خودش است.
احتمال ندارد که دیگر اعضای گروه پنج به اضافه یک که بخشی از این توافق هستند هیچ یک از نقاط مطرح شده را بپذیرند به این علت که اگر آمریکا خواهان رسیدن به مواضع هسته‌ای اعلام نشده به آن در ایران بود می توانست اطلاعاتی ارائه بدهد که درباره این مواضع تردید افکنی کند و اگر این کار را می کرد حق رسیدن را به این مواضع توجیه می کرد. نکته دوم مربوط به آزمایشهای موشکی و دیگر اقدامات ایران در متزلزل کردن ثبات است؛ که اینها هم بخشی از برجام نیست.
در نتیجه اگر ترامپ این توافق را تأیید نکند سپس از آن خارج شود در آن صورت این کار را کاملا به تنهایی انجام خواهد داد و با این کار خودش و نه طرف ایرانی را منزوی خواهد کرد و در آن صورت تأثیرگذاری بر رفتارهای ایران از طریق ابزارهای غیر نظامی بسیار دشوار خواهد بود. در حقیقت برای دولت آمریکا ، بسیج واکنشهای اروپا یا واکنشهای بین المللی علیه رفتارهای تهدید آمیز ایران از جمله به کارگیری شبه نظامیان شیعی طرفدارش در منطقه خاورمیانه ، کار دشواری خواهد بود.
آیا این معنایش آن خواهد بود که آمریکا نباید این توافق را تأیید کند؟ لزوماً این طور نیست اما قطعا به معنای آن است که اگر دولت ترامپ این توافق را تأیید نکند در عین حال باید تفسیر کند چرا خروج از برجام را اعلام نمی کند؟ و چرا از کنگره نمی خواهد تحریمها را علیه ایران که به عنوان بخشی از توافق امضا شده هسته ای به حال تعلیق در آمده است ، دوباره برقرار کند؟ و به جای آن به همگان  ابلاغ کند اگر برای نگرانی های آمریکا در خصوص رفتارهای منطقه ای ایران و آزمایش موشکهای بالستیک و نادیده گرفتن بندهای «غروب خورشید» در برجام چاره اندیشی نشود، طی یکی از مراحل شش تا دوازده ماه آینده آمریکا از این توافق خارج خواهد شد.
در حالیکه همه اعضای دیگر گروه پنج به اضافه یک به بندهای برجام پایبند هستند، امانوئل مکرون رئیس جمهور فرانسه به تازگی به تدوین «یک تفاهم مکمل» درباره حفظ برخی محدودیتهای اساسی که برجام بر تعداد سانتریفوژهای در اختیار ایران تصویب کرده است و کیفیت کنونی سانتریفوژها و نیز در خصوص سطح اجازه داده شده برای غنی سازی اورانیوم و ممنوع کردن استفاده از توانایی های بازفرآوری هسته ای، دعوت کرده است. اینها بندهایی است که ایران در سال 2030 میلادی دیگر مشمول آن نخواهد بود و اگر پای چیز دیگری در میان نباشد سخنان مکرون القا کننده آن است که دولت آمریکا اندک نفوذی دارد که می شود روی آن حساب کرد.
قطعاً رهبران اروپا مایل نیستند از برجام خارج شوند و نیز این تصور وجود دارد که آنان برای نگه داشتن آمریکا در این توافق تلاش خواهند کرد اما به ناچار باید توازنی حساس برقرار شود. محبوبیت ترامپ در انگلیس و فرانسه و آلمان به شدت پایین آمده است و برای ترزا می نخست وزیر انگلیس یا مکرون رئیس جمهور فرانسه و به خصوص آنگلا مرکل صدر اعظم آلمان که الان با سنگینی بار تشکیل دولتهای جدید در کشورهایشان مواجه هستند ، کار آسانی نخواهد بود که از رئیس جمهور آمریکا در این مسئله حمایت کنند. حد اقل آنکه اگر ترامپ بخواهد بازیگران اصلی اروپا را در وارد آوردن فشارهای بیشتر به ایران به خودش ملحق کند -که همین فشارها نیز در وهله نخست کلید پاسخ ایران به مذاکره درباره برنامه هسته ای اش بود - باید از تندی لحن خود در اظهارات علنی بکاهد و به همگان به روشنی بگوید از برجام بدون همکاری با شرکای اروپایی به منظور تعامل با نگرانهای مختلف مربوط به رفتارهای منطقه ای ایران خارج نخواهد شد و اگر ما این کار را بکنیم و از برجام خارج شویم به نگرانی های اروپا در مباحثات توجه خواهیم کرد و مد نظر قرار خواهیم داد.

طرف ایرانی نیز زمانیکه ما این مسیر را طی می کنیم همانند یک تماشاگر تنبل نخواهد نشست و محکم ترین نشانه های پایبندی خود را به بندهای این توافق از خود نشان خواهد داد و خواهد گفت که این دولت آمریکاست که ایرانی ها را تهدید می کند. بر همین اساس ایرانی ها برای ایجاد دو دستگی در گروه پنج به اضافه یک تلاش خواهند کرد تا بتوانند جلوی هرگونه گامهای جدید را به منظور فشار به ایران یا درخواست از این کشور برای تغییر سیاستهایش بگیرند همچنانکه رئیس جمهور روحانی و معاونش صالحی پیش از این انجام داده اند. اگر آمریکا از این توافق خارج شود آنان با کارت ترس و هراس از احیای برنامه هسته ای ایران بازی خواهند کرد و در عین حال این پیام را خواهند داد در صورتیکه هرگونه تفاهمات مکملی وجود داشته باشد ایران نیز خواستار امتیازات بیشتر از آمریکا خواهد شد از جمله به عنوان مثال پایان دادن به تحریمهای غیر هسته ای مربوط به تروریسم و حقوق بشر که همچنان بر بسیاری از نهادهای چند ملیتی مالی که در داخل ایران فعالیت دارند تأثیر منفی عمیقی دارد. به عبارت دیگر طرف ایرانی را بر آن خواهد داشت این استدلال را مطرح کند که اگر آمریکایی ها از ایران چیز بیشتری می خواهند باید در مقابلش چیز بیشتری نیز بدهند.
پیش بینی گامهای ایران از آن جهت اهمیت دارد که بتوان با آنها مقابله کرد و این را می باید درک کرد که طرف اروپایی به این سادگی با آنچه که دولت آمریکا «برای اصلاح آن» در داخل بندهای برجام و تعدیل رفتارهای دیگر ایران تلاش می کند با واشنگتن همراهی نخواهد کرد.

دولت آمریکا به ناچار باید اعتراف کند اگر از برجام بدون پیوستن طرف اروپایی به واشنگتن در وارد آوردن فشارهای بیشتر به ایران خارج شود در آن صورت تأثیر گامهای برداشته شده آمریکا بسیار بسیار محدود خواهد بود. تمایل اروپا (قبل از برجام) به تحریم خرید نفت ایران ، برجسته بود و همین تحریم نفتی ایران توسط اروپا و نه تحریمهای یکجانبه آمریکا باعث نابودی اقتصاد ملی ایران شد.
هدف از این نوشته آن است که تهدید آمریکا برای خروج از برجام به اروپایی ها که تلاش خواهند کرد این توافق را حفظ کنند ، اندکی فشار وارد می کند اما دولت آمریکا در صورتی که این بار تبعیت ایران را تأیید نکند باید امکانات و حدود نفوذ کنونی خود را در نظر بگیرد به این معنا که باید یک طرح مشخصی وجود داشته باشد که اقدام دولت آمریکا را تفسیر کند و اینکه چگونه به همراه طرف اروپایی به عنوان یک جبهه واحد در برابر ایران ظاهر خواهد شد؟ به عبارت دیگر دولت آمریکا باید مطمئن شود اگر توافق با ایران را تأیید نکند خط مشی و راهی دارد که ایران را منزوی کند نه اینکه آمریکا منزوی شود.